Δύο θαυμάσιες συναυλίες προσέφεραν πριν από λίγες μέρες η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ και ο ισόβιος μουσικός της διευθυντής Ζούμπιν Μέτα στο Μέγαρο Μουσικής. Και αυτές οι εμφανίσεις τους κατέστησαν δυνατές με τη γενναιόδωρη χορηγία του γνωστού-«αγνώστου Έλληνα του εξωτερικού», προσωπικού φίλου του διάσημου αρχιμουσικού.
Το υψηλότατο επίπεδο του συνόλου είχε καταστεί σαφές ήδη από τις προηγούμενες εμφανίσεις του στον ίδιο χώρο τον περασμένο Οκτώβρη. Απίστευτα μαλακός και καλλιεργημένος ήχος στα έγχορδα, καλλιεπή ξύλινα πνευστά με ικανότητα παρεμβάσεων γεμάτων αυτοπεποίθηση, χάλκινα πνευστά με ιδιαίτερο χρώμα και έντονη προσωπικότητα.
Όχι τυχαία, αυτές οι αρετές υπηρέτησαν ιδανικά τα τόσο αντιπροσωπευτικά έργα Γάλλων συνθετών που ακούσθηκαν στην πρώτη συναυλία της 31/1. Οι ερμηνείες που προσφέρθηκαν απείχαν μακράν του να χαρακτηρισθούν απλώς ως ραδιογραφίες πρωτοφανούς συμφωνικής τελειότητας. Συνοδευόμενη από ένα αδιόρατο σαρκαστικό χαμόγελο, η αίσθηση χορευτικού στροβιλισμού ήταν πανταχού παρούσα -από τα πρώτα νωχελικά βήματα μέχρι την θριαμβική κορύφωση- στο «Βαλς» του Ραβέλ, θυμίζοντας τη Βιέννη, πηγή έμπνευσης του συνθέτη αλλά και πόλη με την οποία η λαμπρή σταδιοδρομία του Μέτα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη.
Στη 2η Σουίτα από το χορόδραμα «Δάφνις και Χλόη» του Ραβέλ, που ακολούθησε, θαύμασε κανείς τη ρυθμική ευελιξία και τον οργιαστικό πλούτο ηχοχρωμάτων που δικαίωσαν την πλουσιότατη ενορχήστρωση με τις τόσες οφειλές στο παραμυθένιο οπερατικό σύμπαν ενός Ρίμσκυ-Κόρσακωφ. Από τους ιμπρεσιονιστικούς ιριδισμούς του εναρκτήριου «Ξημερώματος» μέχρι τον οργιαστικό βακχικό χορό του φινάλε, φαντασία, προσοχή στη λεπτομέρεια και καλό γούστο ανέδειξαν έξοχα τον αισθησιασμό της θεσπέσιας παρτιτούρας.
Η βραδιά κορυφώθηκε με την από κάθε άποψη εξαιρετική ερμηνεία της μεγαλειώδους 3ης Συμφωνίας («του εκκλησιαστικού οργάνου») που έγραψε ο Σαιν-Σανς στο απόγειο της ωριμότητάς του. Επιδεικνύοντας σπάνια κατανόηση της ιδιαίτερης αισθητικής της γραφής και αξιοποιώντας σωστές ταχύτητες και δυναμικές όπως και τις δεδομένες ορχηστρικές ποιότητες (ιδίως το βελούδινο ήχο των εγχόρδων), ο Μέτα εκτύλιξε με ωστική ορμή και αφηγηματική ευφράδεια το αριστοτεχνικό θεματικό υλικό με τις συνεχείς μεταμορφώσεις του και ανέδειξε τις διαφορετικές ατμόσφαιρες κάθε μέρους. Κρίσιμα επεισόδια της συμφωνικής δράσης χρωμάτισε με εκφραστικότητα, άλλοτε διακριτικά άλλοτε μεγαλόπρεπα και θριαμβικά, ο -μη αναφερόμενος στο έντυπο πρόγραμμα- οργανίστας (να’ταν άραγε ο καταξιωμένος, ουκρανικής καταγωγής Ρόμαν Κρασνόφσκυ;).
Οι δικαιολογημένες επευφημίες της κατάμεστης αίθουσας προστέθηκαν στην εκτίμησή μας, ότι η συγκεκριμένη συναυλία αποτέλεσε την πλέον συναρπαστική με έργα γαλλικής μουσικής που δόθηκε τις τελευταίες δεκαετίες στην Αθήνα!
Το οπωσδήποτε ετερόκλητο δεύτερο πρόγραμμα (1/2) ξεκίνησε με μίαν αέρινη ανάγνωση, περισσότερο δραματική από ποιητική, της εισαγωγής από την όπερα «Όμπερον» του Βέμπερ.
Ακολούθως, η διεθνώς ανερχόμενη υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση ερμήνευσε τρεις δημοφιλέστατες οπερατικές άριες. Το γεμάτο λυρικό τίμπρο, η όμορφη παρουσία και το σκηνικό ήθος της τραγουδίστριας κέρδισαν εύκολα τις εντυπώσεις και το θερμό χειροκρότημα του κοινού. Η αρχή υπήρξε μάλλον διστακτική: η δυσκολότατη και άκρως δεξιοτεχνική άρια της Βασίλισσας της Νύχτας από τη Β’ πράξη του «Μαγικού Αυλού» του Μότσαρτ αποδόθηκε με φωνή λίγο σφιγμένη, που «άνοιξε» σταδιακά, αλλά και ασφαλή κολορατούρα. Έξοχη φωνητικά, η άρια της Τζίλντας από την Α’ πράξη του «Ριγολέττου» του Βέρντι ήχησε και δραματικά εύστοχη, νοηματοδοτώντας την αθωότητα και ειλικρίνεια ενός ρόλου, με τον οποίο η σολίστ είναι σαφώς εξοικειωμένη (πρόσφατα μάλιστα στη Φλωρεντία υπό τη διεύθυνση του …Μέτα!).
Η καβατίνα της -πικάντικης και αποφασισμένης- Ροζίνας από την Α’ πράξη του «Κουρέα της Σεβίλλης» του Ροσσίνι ερμηνεύθηκε εξίσου θεατρικά, αλλά και με υφολογικά ενημερωμένες διανθίσεις που μαρτυρούσαν τη μαθητεία της Πουλίτση στην περίφημη «Accademia Rossiniana» του Πέζαρο. Η ακριβής και με σβέλτα αντανακλαστικά ορχηστρική συνοδεία μαρτυρούσε και κάτι άλλο, την μακρά οπερατική εμπειρία του Ινδού αρχιμουσικού. Πάντως, αν αναλογισθούμε ότι η Λυρική περιέλαβε στη φετινή καλλιτεχνική σαιζόν και τις τρεις όπερες, αναρωτιέται εύλογα κανείς γιατί η ταλαντούχα σοπράνο δεν κρίθηκε άξια μετάκλησης σε κάποια από αυτές…
Η βραδιά ολοκληρώθηκε ρομαντικά, όπως ξεκίνησε, με τη συγκλονιστική 6η Συμφωνία («Παθητική») του Τσαϊκόφσκι. Όποιος φιλόμουσος έχει ακούσει τον ενδιαφέροντα -αλλά σχετικά άγνωστο- κύκλο συμφωνιών που ο Μέτα είχε ηχογραφήσει με τη Φιλαρμονική του Λος Άντζελες τη δεκαετία του 1970, θα αναγνώριζε τη συνέπεια της ερμηνευτικής του προσέγγισης στο έργο του μεγάλου Ρώσου συνθέτη. Αμεσότητα και ευγένεια συναισθήματος χωρίς υπέρμετρο πάθος (εμφανής στα γρήγορα μέρη), ρευστότητα αφήγησης (την οποία εγγυήθηκε το μαλακό φραζάρισμα και η αβίαστη εκτύλιξη του μελωδικού υλικού, π.χ. στο υπέρκομψο, μελαγχολικό βαλς), άρτια προβολή του σύνθετου συντακτικού (με αξιοποίηση αγωγικά πειστικών διακυμάνσεων σε ταχύτητες και δυναμικές, ή αυξομειώσεων ορχηστρικού ήχου).
Οι αξιόπιστες συνεισφορές όλων των ορχηστρικών υποομάδων -ποιητικές από τα ξύλινα, πιο τραχείες από τα χάλκινα-συνέβαλαν στην ανάδειξη της ανήσυχης δραματουργίας του έργου. Ο ειρμός και η συνοχή της εκτέλεσης φάνηκε να χάνεται μόνο στο συγκλονιστικά τραγικό φινάλε, που δεν ήχησε με το ειδικό εκφραστικό βάρος της αίσθησης τελικής παραίτησης που το χαρακτηρίζει! Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι τα συνεχή, αδόκητα χειροκροτήματα του κοινού μετά από κάθε μέρος διερρήγνυαν την διατήρηση της τόσο καθοριστικής εν προκειμένω διαρκούς εσωτερικής φόρτισης…
Το συναυλιακό διήμερο έκλεισε με μια πιο ευχάριστη νότα, το βαλς από τη «Λίμνη των κύκνων» του Τσαϊκόφσκι, σε μια εκτέλεση που εξέπληξε με την -παραδόξως- κυρίαρχα συμφωνική οπτική της.
Credit φωτογραφιών: Χάρης Ακριβιάδης
