©Γιώργος Λυκούδης
Κάθε φορά που πλησιάζει η πρεμιέρα μιας ταινίας του Γιάννη Οικονομίδη, μοιάζει σαν να μην πέρασε στιγμή από την προηγουμένη φορά. Τι κι αν, στην προκειμένη περίπτωση, όταν στις μαρκίζες βρισκόταν η "Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς", αγνοούσαμε πως ο κόσμος θα άλλαζε ολοκληρωτικά εξαιτίας της πανδημίας. Σειρά έχει τώρα (από 27/11) η έκτη μεγάλου μήκους του σκηνοθέτη με τον ευφυή τίτλο "Σπασμένη Φλέβα". Ένα μοντέρνο νουάρ με φόντο την Αθήνα, σε σενάριο Οικονομίδη και Βαγγέλη Μουρίκη, στο οποίο ο Βασίλης Μπισμπίκης ενσαρκώνει τον Θωμά Αλεξόπουλο. Έναν άντρα που βυθίζεται σε έναν πνιγηρό βούρκο, όταν του δίνεται διορία μερικών ημερών για να ξεπληρώσει τον τοκογλύφο που απειλεί να του στερήσει τα πάντα.
Το φιλμ εκτυλίσσεται σαν μια αμείλικτη αρχαία τραγωδία "σε έναν κόσμο γκρίζο και ναρκοθετημένο", όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επίσημη σύνοψη, το οποίο σε συνεπαίρνει με την έντασή του. Και δεν εννοούμε μόνο της φωνής των πρωταγωνιστών, αλλά και του ρυθμού της αφήγησης που ελαττώνει μόνο όταν πέσουν οι τίτλοι τέλους.
Στη "Σπασμένη Φλέβα" συμμετέχουν παλιοί γνώριμοι του οικονομιδικού σύμπαντος, όπως οι Στάθης Σταμουλακάτος, Σοφία Κούνια και Γιάννης Νιάρρος, αλλά και νέες προσθήκες σαν τη Μαρία Κεχαγιόγλου και την Μπέτυ Αρβανίτη. Ως είθισται δε, υπάρχουν και μια σειρά από cameos προσεκτικά τοποθετημένα ώστε να γοητεύσουν το εκπαιδευμένο μάτι, από τα οποίο το μόνο που έχει "διαρρεύσει" είναι εκείνο του ΛΕΞ.
Για να μιλήσουμε για την ταινία που έχει καταφέρει ήδη να γίνει viral χάρη σε εύστοχα σποτάκια στα social media, αλλά και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το ελληνικό σινεμά, συναντήσαμε τον Οικονομίδη στο "ορμητήριό" του στα Εξάρχεια. Και αυτά είναι όλα όσα είχε να μας πει σε μια κουβέντα που έφτασε σχεδόν τη διάρκεια της "Φλέβας"…
Τελευταία φορά που μιλήσαμε, η τρομερή φόρα της "Μπαλάντας της Τρύπιας Καρδιάς" ανακοπτόταν λόγω του ξεσπάσματος της πανδημίας. Τι θυμάσαι από τότε; Χρονικά, εκείνη την εποχή εντοπίζεται και η αφετηρία της "Σπασμένης Φλέβας";
Λόγω του λοκντάουν, ήταν αδύνατο να φτιάξω μια ομάδα και να αρχίσω να δουλεύω το επόμενο σενάριό μου όπως το συνηθίζω. Έτσι, σκέφτηκα να δουλέψω με τον Βαγγέλη, μόνο οι δυο μας, κάτι που ταίριαζε και στη φύση της αρχικής ιδέας. Ήταν πιο σκοτεινή, μαύρη, γιατί ήθελα να γυρίσω ένα καθαρόαιμο αστικό δράμα. Αλλά, κατ’ επέκταση, να κάνω και μια άλλου τύπου ταινία. Να είναι πιο συναισθηματική, γρήγορη και συγκινησιακά φορτισμένη από τις προηγούμενες.
Το ένστικτό μου με οδήγησε προς τα εκεί, δεν ήταν κάτι χειροπιαστό. Η πρώτη μορφή του σεναρίου ολοκληρώθηκε μετά από ένα χρόνο και, φυσικά, στη συνέχεια εξακολουθούσαμε να το βελτιώνουμε για αρκετούς μήνες ακόμα. Γιατί είναι πολύ σημαντικό για εμένα να έχει γραφτεί κάτι στιβαρό. Να μην επιτρέπει σε οποιονδήποτε να το παρερμηνεύσει. Έπρεπε, παράλληλα, να αρχίσουμε και τη διαδικασία εύρεσης χρημάτων, ώστε να μπορέσουμε να στήσουμε την παραγωγή.
Και των ηθοποιών; Ή το σενάριο γράφτηκε έχοντας μέρος της διανομής "κλειδωμένο";
Ο Βασίλης ήταν στο μυαλό μου εξαρχής, είναι ένας εξαιρετικός ηθοποιός. Πέρα από το γεγονός, δηλαδή, πως η ζωή και η προσωπικότητά του μοιάζουν με ένα δοχείο γεμάτο εμπειρίες. Δεν είναι του καναπέ ο άνθρωπος. Αυτό από μόνο του διευκολύνει πάρα πολύ τη μεταξύ μας επικοινωνία, αλλά και το πόσο άμεσα αντιλαμβάνεται όσα θέλει να πει το σενάριο. Συν τοις άλλοις, για τον συγκεκριμένο ρόλο ήταν ιδανικός, επειδή ξέρει πώς να ενσαρκώνει έναν αντιφατικό χαρακτήρα τον οποίο ο θεατής δυσκολεύεται να κατατάξει, νιώθει αμφιθυμία απέναντί του. Να είναι ικανός να προκαλεί, από τη μια στιγμή στην άλλη, συμπάθεια και αντιπάθεια, αγάπη και απέχθεια κ.ο.κ. Μάλιστα, ήταν βασική προτεραιότητα της ταινίας να έχει στο επίκεντρό της έναν ήρωα ο οποίος δεν είναι μονολιθικός και προξενεί ένταση.
Υπάρχει, όμως, το περιθώριο να ταυτιστεί το κοινό μαζί του;
Δεν πιστεύω πως θα συμβεί αυτό. Εδώ που τα λέμε, δεν ήταν αυτή η επιδίωξή μου, κάθε άλλο. Όμως, ένας θεατής μπορεί να πιάσει τον εαυτό του να ταυτίζεται σε στιγμές της περιπέτειας αυτού του ανθρώπου. Στη συνέχεια απομακρύνεται πάλι, αλλά αυτό είναι το "τίμημα" του να φτιάχνεις έναν σύγχρονο, σύνθετο χαρακτήρα. Γι’ αυτό, κιόλας, εύλογα κάποιοι μπορεί να διχαστούν εξαιτίας των επιλογών που κάνει. Θεωρώ πως ο Βασίλης δίνει μια πετυχημένη ερμηνεία, ακριβώς επειδή κάνει τον Αλεξόπουλο εξίσου ελκυστικό όσο και απωθητικό.
Έχει ενδιαφέρον, βέβαια, ότι ακολουθείς πιστά τη μέθοδό σου. Παρόλο που έχετε στενή σχέση με τον Βασίλη και έχετε συνεργαστεί στο παρελθόν, δεν αλλάζει το γεγονός πως θα κάνετε για μήνες πρόβα μελετώντας μέχρι κεραίας την πλοκή.
Ναι γιατί πολλές φορές, όσο καλογραμμένο και εάν είναι ένα σενάριο, υπάρχουν σκηνές τις οποίες όταν τις δουλέψεις στην πράξη με τους ηθοποιούς, βλέπεις πως δεν βγαίνουν. Εκεί αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι δεν πάει καλά. Αυτός είναι ο ένας λόγος. Ο άλλος είναι πως κάθε δράση, κάθε χαρακτήρας χρειάζεται να διδαχτεί σε όσους θα παίξουν ώστε να εξοικειωθούν με τη μέθοδο που αναφέρετε.
Δεν είναι δεδομένο πως όλοι προσαρμόζονται ή ότι δεν μαθαίνεις και εσύ ο ίδιος πράγματα από την αρχή. Για παράδειγμα, γύρω από τον Βασίλη υπάρχουν και μη επαγγελματίες ηθοποιοί. Αυτοί έπρεπε να περάσουν χρόνο μαζί για να ταιριάξουν σε μια σκηνή ώστε να φτάσουν στο σημείο να δείχνουν εντελώς πραγματικοί, να μην αφήνουν υπόνοια για κάτι το προσποιητό. Έπειτα, τίθεται και το θέμα της εμπιστοσύνης. Εάν δεν χτιστεί σωστά, πώς θα γυριστούν μετά τα ακραία πράγματα που έχει η ταινία;
Παρεμπιπτόντως, η Μπέτυ Αρβανίτη πώς προέκυψε στην παραγωγή;
Μου την πρότεινε η Μαρία Κεχαγιόγλου και το ένστικτό της αποδείχθηκε ολόσωστο. Είναι πολύ σοβαρή ηθοποιός η Μπέτυ, δεν φοβήθηκε στιγμή το ρόλο της. Διαθέτει, επίσης, μια αίσθηση του χιούμορ που πάντα βοηθάει. Πιο τέλεια δεν θα μπορούσε να έχει ταιριάξει.
Όπως αντιλαμβάνεσαι, είναι αδύνατο να μην αναφερθούμε και στη συμμετοχή του ΛΕΞ.
Γνωριστήκαμε στην "Μπαλάντα" και έκτοτε διατηρήσαμε μια σταθερή επικοινωνία. Όποτε βρισκόταν ο ένας στην πόλη του άλλου φροντίζαμε να τα λέμε. Κάποια στιγμή, λοιπόν, προέκυψε σαν αυτονόητο να του προτείνω να γράψει κάτι για την ταινία, αλλά και να κάνει ένα πέρασμα. Δούλεψε πολύ πάνω στο κομμάτι, συνολικά πέρασαν δύο χρόνια προτού ολοκληρωθεί. Μελέτησε αρχικά το σενάριο, αργότερα επισκεπτόταν τις πρόβες, τα γυρίσματα, ακόμα και το μοντάζ. Είχε μια συνολική θέαση της παραγωγής. Η όλη εμπειρία πήγε ζάχαρη.
Όπως συμβαίνει συνήθως στο σινεμά σου, έτσι και στη "Σπασμένη Φλέβα" αντικρίζουμε ανθρωπότυπους τους οποίους, πιθανότατα, δεν θα συναναστρεφόμασταν ποτέ στην κανονική ζωή μας. Όπως εκείνος του τοκογλύφου (τον οποίο ερμηνεύει ο Γιάννης Αναστασάκης). Πώς ξεκινάς να γράφεις έναν τέτοιο χαρακτήρα χωρίς να καταφεύγεις σε στερεότυπα;
Είναι απλό, πρόκειται για συνηθισμένους, καθημερινούς ανθρώπους. Ordinary people. Ο συγκεκριμένος απλώς ασκεί την εξουσία που έχει στα χέρια του. Μάλιστα, έχει και γλυκά χαρακτηριστικά, θα μπορούσε να είναι ο θείος που κάθεται πλάι σου σε ένα τραπέζι. Άλλο που ο συγκεκριμένος τυχαίνει να είναι διεστραμμένος και σαδιστής…
Νωρίτερα, άφησες να εννοηθεί πως εδώ ήθελες να δοκιμάσεις δραματουργικά κάτι διαφορετικό. Αλλά και η αισθητική σου, παρότι παραμένει άμεσα αναγνωρίσιμη, είναι πιο "φωτεινή" όσον αφορά την εικόνα.
Σκηνοθετικά ακολούθησα την προσέγγιση του υπολογισμένου, αφηγηματικού, στιβαρού σινεμά. Όπως είναι το "Foxcatcher" για παράδειγμα. Ούτε μαγκιές με την κάμερα, ούτε ένα επιτηδευμένο στιλιζάρισμα, ούτε μοντερνιά για τη μοντερνιά. Έτσι κι αλλιώς, ποτέ δεν επιδιώκω η σκηνοθεσία μου να αποσπά την προσοχή του θεατή.
Μεταξύ των ταινιών σου μεσολαβεί πάνω-κάτω μια πενταετία κάθε φορά. Πού οφείλεται αυτό το κενό;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε σε μια χώρα όπου το σινεμά είναι βιοτεχνία. Δεν κυκλοφορούν στα γραφεία παραγωγής φοβερά και τρομερά σενάρια που περιμένουν κάποιον να τα γυρίσει. Ούτε θα έρθει κάποιος να μου πει "Γιάννη, τι θες να γυρίσεις;" και να το κάνουμε. Γι’ αυτό πρέπει μόνος να παίρνω πρωτοβουλία και να ετοιμάζω το έδαφος για την επόμενη διαδρομή. Κάτι που, φυσικά, απαιτεί αρκετό χρόνο και υπομονή.
Η προηγούμενη ερώτηση "κρύβει" μία επιπλέον απορία. Έχεις σκεφτεί ποτέ να κάνεις τηλεόραση; Ειδικά τώρα που ο κλάδος φαίνεται να βιώνει μια άνθηση και γίνονται κινήσεις στήριξης της εγχώριας παραγωγής.
Η αλήθεια είναι πως όχι. Διότι το σινεμά είναι μεγάλη υπόθεση, είναι ένα όπλο. Εάν καταλάβεις τι εργαλεία σου δίνονται για να μιλήσεις για την κοινωνία και τον τόπο σου, οι δυνατότητες είναι ανεξάντλητες. Αλλά δεν μπορώ να παραβλέψω την ευκαιρία που δίνεται στους τεχνικούς μας. Γιατί πιστεύω ότι το επίπεδο στο κατασκευαστικό κομμάτι έχει κατακτηθεί. Ειδικά από τις νέες γενιές που έχουν μεγαλώσει με τη λογική της εικόνας. Έχουν τρομερές γνώσεις σε αυτό το σκέλος. Το σημαντικό είναι να έχεις κάτι να πεις!
Διαβάστε Επίσης
