Την τελευταία φορά που μίλησα με τον Ντάνι Φιλίππου, μαζί με τον αδελφό του, Μάικλ, ήταν τα νέα ταλέντα του horror που εμφανίστηκαν από το πουθενά (το YouTube) για να καταπλήξουν κριτικούς και κοινό με το αξιοπρεπέστατο ντεμπούτο "Μίλα μου". Τώρα, τρία χρόνια μετά, το σκηνοθετικό δίδυμο επιστρέφει με μια εξίσου στοιχειωτική και καλογραμμένη ταινία τρόμου, το "Φέρ’ την Πίσω", στο οποίο διευρύνουν ακόμα περισσότερο το ύφος τους, χωρίς να κάνουν εκπτώσεις στη φρίκη. Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από δύο αδέλφια τα οποία, αμέσως μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα τους, περνούν υπό την ευθύνη μιας παντελώς άγνωστης σε αυτούς γυναίκας (η εξαιρετική Σάλι Χόκινς) η οποία αναλαμβάνει χρέη θετής μητέρας. Η αρχικά θερμή γνωριμία τους όμως σύντομα μετατρέπεται σε εφιάλτη που απειλεί τη ζωή τους. Περισσότερα για το φιλμ μάς λέει παρακάτω ο Φιλίππου.
Όπως και στο "Μίλα μου", ένα από κεντρικά θέματα που σας απασχολούν είναι η νεότητα. Σκεφτόμουν πως όταν είμαστε έφηβοι, όπως οι ήρωες στο "Φέρ’ την Πίσω", γινόμαστε ευκολότερα δέκτες εμπειριών, θετικών ή όχι, οι οποίες δεν βγάζουν απαραίτητα νόημα τότε, αλλά επιστρέφουν σε εμάς σαν ανάμνηση αργότερα, όταν γινόμαστε ενήλικες. Αναρωτιέμαι λοιπόν αν αυτή η άβολη συνθήκη είναι κάτι που σας εμπνέει σταθερά ή πρόκειται περί σύμπτωσης.
Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Διότι, από τη μία, όποτε γράφουμε κάτι αντλούμε ιδέες από προσωπικούς φόβους και άγχη τα οποία, συνήθως, συνδέονται με κάτι που μπορεί να μας συνέβη στο μακρινό παρελθόν. Από την άλλη, ισχύει αυτό που λέτε, όταν είσαι νέος τρομάζεις ευκολότερα, είσαι πιο ευαίσθητος και ένα γεγονός αποκτά βαθιά επίδραση μέσα σου. Αν το σκεφτείτε, ακόμα και μια ταινία ποτέ δεν θα μας φανεί τόσο ανατριχιαστική όσο αν τη βλέπαμε ως παιδιά.
Ένα επιπλέον κοινό στοιχείο με το ντεμπούτο σας αφορά την απεικόνιση των ανθρώπινων σωμάτων ως συνδετικού κρίκου μεταξύ του κόσμου των ζωντανών και των νεκρών. Ο παραλυτικός φόβος του θανάτου είναι ένα συναίσθημα που διατρέχει το φιλμ.
Οι δύο ταινίες γράφτηκαν παράλληλα, έτσι είναι επόμενο να υπάρχουν αρκετές ομοιότητες. Εν προκειμένω μας ενδιέφερε να κάνουμε χειροπιαστή την αίσθηση ενός πένθους που σε καταπίνει ολοκληρωτικά. Μιας αδηφάγας ενέργειας που, αν της το επιτρέψεις, μπορεί να σε καταβροχθίσει. Συμπληρωματικά σε αυτήν, επίσης, στην αφήγηση θίγουμε τις επιπτώσεις της κακοποίησης. Έχουμε τον χαρακτήρα της Λόρα (σ.σ.: Σάλι Χόκινς), ο οποίος είναι ικανός να διαφθείρει πλήρως ένα απροστάτευτο ον ούτως ώστε να υλοποιήσει τα σχέδιά του, εικόνα που μας τρόμαζε πάρα πολύ.
Πράγματι, διότι, συν τοις άλλοις, έχει μια πειθαρχημένη μεθοδολογία που βάζει σε εφαρμογή και διακατέχεται από μια ψυχρή λογική που σε αφήνει άναυδο. Όπως, για παράδειγμα, στη σκηνή της κηδείας, όπου υποχρεώνει ένα από τα παιδιά να φιλήσει τον νεκρό. Κάτι αναμενόμενο σε μια ορθόδοξη χριστιανική τελετή, αλλά, ομολογώ, με ξάφνιασε, παρόλο που γνωρίζω την καταγωγή σας.
Η συγκεκριμένη σκηνή βασίζεται σε δικό μας βίωμα. Στα δεκατρία χάσαμε τον παππού μας ανήμερα τα Χριστούγεννα. Τότε όλη η οικογένεια συγκεντρώθηκε στο σπίτι και ο καθένας έπρεπε να τον ασπαστεί σαν αποχαιρετισμό. Όταν ήρθε η σειρά μου, θυμάμαι να νιώθω πάρα πολύ παράξενα, μου δόθηκε η εντύπωση πως κινούνται τα μάτια του! Εντέλει φυσικά έκανα το καθήκον μου… Όσον αφορά την ταινία, βέβαια, ο σκοπός ήταν να υπογραμμίσουμε πόσο χειριστική και αμείλικτη μπορεί να γίνει η Λόρα προκειμένου να "σπάσει" τα πιτσιρίκια.
Στο μυαλό μου το παραπάνω στιγμιότυπο επικοινωνεί με τις μεταφυσικές τελετουργίες στις οποίες επενδύει η αφήγησή σας, αφού επιδρούν καθοριστικά στην πλοκή. Στις σύγχρονες ορθολογικές κοινωνίες εξάλλου δεν συνηθίζουμε πια να συναναστρεφόμαστε με το απόκρυφο. Συμφωνείτε;
Ναι, θα πρόσθετα μάλιστα ότι έχουμε ξεχάσει την επουλωτική διάσταση που μπορούν να έχουν στον ψυχισμό μας. Ας πούμε, όταν κάποιος έχει υποστεί ένα αξεπέραστο τραύμα, έχει ανάγκη να βρει μια εξήγηση για αυτό που του συνέβη. Σε τέτοιες περιπτώσεις άτομα όπως οι πνευματιστές ή μέντιουμ, που υποτίθεται ότι επικοινωνούν με τους νεκρούς, παίζουν ως έναν βαθμό καταπραϋντικό ρόλο. Μεταφορικά μιλώντας, προσφέρουν μια ευκαιρία για εξαγνισμό και έναν τελευταίο αποχαιρετισμό, όσο και αν όλα τα εμπλεκόμενα μέλη γνωρίζουν πως τίποτα δεν είναι πραγματικό. Εξού και οι κασέτες που παρακολουθεί η Λόρα, οι οποίες δεν είναι τίποτε άλλο από μια διαστροφική αποτύπωση της διαδικασίας του πένθους. Αδυνατεί να σταματήσει να βλέπει την κόρη της ζωντανή, ενώ ταυτόχρονα βιώνει εμμονικά την απώλειά της. Σε πιο προσωπικό επίπεδο, δεν θα κρύψω πως για να φτιάξουμε πειστικά τις τελετουργίες στο φιλμ ήρθα σε επαφή με ανθρώπους που ασχολούνται με τον αποκρυφισμό, με ξόρκια κ.λπ. Ήταν κάτι το αποκαλυπτικό, δεν σταματά να μου κάνει εντύπωση πως υπάρχει πολύς κόσμος που πιστεύει όντως σε αυτά τα πράγματα.
Αν θέλετε, μιλήστε μου για το πώς καταφέρατε να εκμαιεύσετε τόσο έντονες ερμηνείες από τους ηθοποιούς σας. Ειδικά η Χόκινς και ο Τζόνα Ρεν Φίλιπς είναι αποστομωτικοί.
Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες για το πόσο ταλαντούχος είναι ο Τζόνα. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ήταν έντεκα χρόνων και ήδη ήξερε να παίζει άψογα κιθάρα και να κερδίζει αγώνες μάι τάι. Έπειτα, κατά τη διάρκεια της παραγωγής αποδείχθηκε ατρόμητος. Θα σας πω μόνο ότι είχε το δικαίωμα αντικαταστάτη για τις πιο σωματικά απαιτητικές σκηνές, όμως δεν θέλησε να κάνει πίσω και κάθε μέρα είχε την καλύτερη διάθεση στο σετ. Είμαι εξαιρετικά περήφανος για εκείνον.
Τώρα τι να πρωτοπώ για τη Σάλι. Δεν θέλαμε να προσλάβουμε καμία άλλη για τον ρόλο γιατί ήμασταν πεπεισμένοι πως θα ήταν σπουδαία. Από την άλλη, είχαμε φοβερό άγχος διότι δεν πιστεύαμε πως θα ήθελε να συμμετάσχει στην ταινία μας. Ωστόσο, η αντίδρασή της στο σενάριο ήταν εξαρχής ενθουσιώδης, θέλησε να μας γνωρίσει αμέσως και εκεί γεννήθηκε μια νέα ανησυχία. Αναρωτιόμασταν πώς θα είναι ως άνθρωπος, θα έχει την εγωπάθεια μιας σταρ και από τη μεριά μας θα μπορούσαμε να είμαστε άνετα γύρω της; Επειδή, για να αποδοθεί πετυχημένα ο ρόλος της έπρεπε πρώτα να αναπτύξουμε μια ειλικρινή οικειότητα μεταξύ μας, ούτως ώστε στη συνέχεια να φτάσει στα άκρα που απαιτούνται. Αφού γνωριστήκαμε βέβαια διαπιστώσαμε γρήγορα πως ήμασταν υπερβολικοί. Η Σάλι αποδείχθηκε ο πιο χαμηλών τόνων, συνεργάσιμος και υπέροχος άνθρωπος που θα μπορούσε να μας τύχει. Την αγαπάμε πάρα πολύ, εξακολουθούμε να είμαστε σε επαφή μαζί της και θα θέλαμε να συνεργαστούμε ξανά, πολύ απλά γιατί είναι η καλύτερη ηθοποιός με την οποία έχουμε δουλέψει.
Από την ποιότητα των παραγωγών σας είναι εμφανές πως είστε μεθοδικοί και προσεκτικοί όταν εργάζεστε πάνω σε ένα φιλμ. Αλλά, σκέφτομαι, δεδομένης της ακαριαίας επιτυχίας του "Μίλα μου", είχατε επιπλέον πίεση να παραδώσετε το επόμενο έργο σας όσο πιο γρήγορα γίνεται; Πόσο εύκολο ήταν να προστατεύσετε τη δημιουργική διαδικασία;
Η αλήθεια είναι ότι, μετά το "Μίλα μου", συμφωνήσαμε πάρα πολύ γρήγορα να κάνουμε το "Φέρ’ την Πίσω". Ένας βασικός λόγος ήταν πως είχαν γραφτεί ήδη κάποια προσχέδια και είχε γίνει μια προεργασία πάνω στην ταινία - έτσι δεν θα ξεκινούσαμε κάτι από το μηδέν. Παράλληλα όμως νιώσαμε πως το να κάνουμε γρήγορα το πέρασμα σε κάτι καινούριο θα μας βοηθούσε να μη σκεφτόμαστε πολύ την επιτυχία του "Μίλα μου" και να μην έχουμε στον νου μας πως πρέπει να ανταποκριθούμε σε συγκεκριμένες προσδοκίες. Θέλω να πω, το γεγονός πως αφιερωθήκαμε εξολοκλήρου και σχεδόν αμέσως κάπου αλλού δεν άφησε περιθώρια για εξουθενωτικές αναλύσεις, αμφισβητήσεις, μπλοκάρισμα της έμπνευσης κοκ. Έτσι προστατεύτηκε η δημιουργική διαδικασία του "Φέρ’ την Πίσω" και όλα κύλησαν αβίαστα.
Ωστόσο, θα ήθελα να επισημάνω εδώ ότι, πριν από οτιδήποτε άλλο, το πιο σημαντικό είναι να έχεις ένα καλό σενάριο. Στην περίπτωσή μας τα πάντα εξαρτώνται από αυτό, ποτέ δεν ξεκινάμε κάτι αν προηγουμένως δεν έχουμε δουλέψει μέχρι κεραίας το κείμενο. Για παράδειγμα, οι ταινίες που μας αρέσουν και αυτές που θέλουμε να κάνουμε έχουν πάντα πολλαπλές πτυχές, έχουν δουλευτεί υπό κάθε πιθανό πρίσμα, δεν φτιάχνονται πρόχειρα. Αντίστοιχα, όποιο αφηγηματικό υλικό χρησιμοποιούμε επιλέγεται συνειδητά και με κάποιον σκοπό. Με αυτό τον τρόπο ευχόμαστε το κοινό να αντιλαμβάνεται πως έχουμε βάλει την καρδιά και την ψυχή μας σε ό,τι κι αν γυρίσουμε.
Κλείνοντας, για να επιστρέψω στην ερώτησή σας, δεν μας ενδιαφέρει να βιαζόμαστε για το επόμενο βήμα. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, αυτή θα ήταν η χρονιά που σχεδιάζαμε να γυρίσουμε την τρίτη ταινία μας. Κάποια στιγμή όμως διαπιστώσαμε πως δεν είμαστε έτοιμοι. Το σενάριο δεν είναι στο επιθυμητό επίπεδο, ταυτόχρονα έχουμε στα σκαριά ένα ντοκιμαντέρ, την προώθηση του "Φέρ’ την Πίσω", γενικώς το πρόγραμμα είναι φουλ. Επομένως, αν κάναμε και τα γυρίσματα μες στη χρονιά, τα πάντα θα εξελίσσονταν βεβιασμένα. Πήραμε την απόφαση λοιπόν να ρισκάρουμε και να πούμε στους παραγωγούς μας "ξέρετε, δεν το ’χουμε". Ευτυχώς, επειδή οι συνεργάτες μας είναι εξαιρετικοί, έδειξαν κατανόηση και βρέθηκε η χρυσή τομή ώστε να αναβληθεί η παραγωγή και να δουλέψουμε λίγο ακόμα το σενάριο. Αυτό είναι το σωστό.
Περισσότερες πληροφορίες
Φέρ' την Πίσω
Αμέσως μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα τους, δύο αδέλφια περνούν υπό την ευθύνη μιας παντελώς άγνωστης σε αυτούς γυναίκας, η οποία αναλαμβάνει χρέη θετής μητέρας. Η αρχικά θερμή γνωριμία τους όμως σύντομα μετατρέπεται σε εφιάλτη που απειλεί τη ζωή τους.
