Οι 15 καλύτερες ταινίες με ζόμπι όλων των εποχών

Σε λιγότερο από μια δεκαετία συμπληρώνεται ένας αιώνας από την πρώτη φορά που ένας νεκρός "ζωντάνεψε" στη μεγάλη οθόνη. Ήταν το 1932 όταν έκανε πρεμιέρα το "White Zombie" του Βίκτορ Χάλπεριν, διασκευή του βιβλίου "The Magic Island" (Γουίλιαμ Σίμπρουκ, 1929), το οποίο έθεσε τα θεμέλια ενός ολόκληρου κινηματογραφικού υποείδους που αποδείχθηκε εκ των δημοφιλέστερων και, ταιριαστά, ανθεκτικότερων στο σινεμά του τρόμου. Το φιλμ κατασκευάζει την καταγωγή του μύθου των ζόμπι, όντων δίχως ψυχή που επιστρέφουν στη ζωή σα μια βέβηλη έκφανση της ύπαρξης, δίχως νου, με παρασιτική σάρκα και ζωώδη ένστικτα.

Ο Χάλπεριν συνδέει τις ρίζες τους με τον μυστικισμό (λαϊκές αφηγήσεις, αποκρυφισμός, θρησκευτικότητα), τις πιο σκοτεινές εκδοχές του κακού και τη σύνδεση με αποσιωπημένα συλλογικά άγχη, όπως η μετατροπή ενός υποκειμένου σε άβουλο ον - υποχείριο κάποιου ισχυρού εκμεταλλευτή. Στην εποχή του το "White Zombie" θέλησε να ανταγωνιστεί έτερα τέρατα του Χόλιγουντ που γνώριζαν τρομερή δημοφιλία, όπως ο "Φρανκενστάιν" (Τζέιμς Γουέιλ, 1931) και η "Μούμια" (Καρλ Φρόιντ, 1932), αλλά και ευρωπαϊκές δουλειές σαν το επιδραστικό "Vampyr" (Καρλ Ντράγιερ, 1932). Εν τέλει, όμως, αποτέλεσε το έναυσμα για την ανάπτυξη μιας ολόκληρης γενεαλογίας που εξακολουθεί να μας απασχολεί, να μας τρομάζει, αλλά και να μας πορώνει.

Διόλου τυχαία, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχει μόλις κυκλοφορήσει το πολυαναμενόμενο σίκουελ "28 Χρόνια Μετά" (Ντάνι Μπόιλ), σε μια συγκυρία που τα ζόμπι έχουν διεκδικήσει μια ακλόνητη θέση στην ποπ κουλτούρα μέσω τηλεοπτικών σειρών που ανανέωσαν τη δημοφιλία τους ("The Walking Dead", "The Last of Us"). Ευκαιρία, λοιπόν, να ανατρέξουμε στις παραγωγές που μας κοψοχόλιασαν ανεπανόρθωτα, αλλά και σε κάποιες που προσέφεραν σπαρταριστή κωμωδία εκτός από αιματηρές ανατριχίλες.

Οι καλύτερες ταινίες με ζόμπι όλων των εποχών:

15. "Planet Terror" (Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ, 2007)

Λίγα πράγματα έχουν υπάρξει πιο κουλ από την εικόνα της Ροουζ ΜακΓκόουαν να αντικαθιστά το πόδι της με μια καραμπίνα για να μακελέψει νεκροζώντανους, αλλά νιώθω πως δε συζητάμε αρκετά για αυτήν. Το έτερον ήμισυ του "Death Proof" (Κουέντιν Ταραντίνο) στο πωρωτικό double-bill "Grindhouse", δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας ζουμερός σινεφίλ χαβαλές, με ξεσηκωτικά απενοχοποιημένο ύφος, ο οποίος αποτίνει φόρο τιμής στα b-movies, το exploitation και την περιθωριακή αμερικανική κουλτούρα των ‘60s και ‘70s. Όπως, δηλαδή, καλό είναι να θυμόμαστε πως είναι χρήσιμο να γυρίζονται, ενίοτε, τα zombie movies.

14. "Zombie" (Λούτσιο Φούλτσι, 1979)

Μετά το πάταγο του "Dawn of the Dead", περισσότερα για αυτό παρακάτω, κάτι πονηροί παραγωγοί στην Ιταλία είχαν τη φαεινή ιδέα να γυρίσουν ένα άτυπο σίκουελ στην ταινία του Τζορτζ Ρομέρο, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός πως στην Ευρώπη είχε κυκλοφορήσει με άλλο τίτλο. Παρέλειψαν, βέβαια, να ενημερώσουν σχετικά τον εμβληματικό Λούτσιο Φούλτσι, ο οποίος με το σταθερό σεναριογράφο του Νταρντάνο Σακέτι είχαν στο νου τους πως γυρίζουν ένα "παραδοσιακό" φιλμ του είδους σαν τα "Walking Dead" (Μάικλ Κέρτιζ, 1936) και "I Walked with a Zombie" (Ζακ Τουρνέρ, 1943). Εξ ου και το αποτέλεσμα είναι αφηγηματικά ψιλο-άκυρο σε σχέση με το "Dawn of the Dead", η όλη δράση εκτυλίσσεται σε ένα απομονωμένο νησί που ξεσπά επιδημία απέθαντων, σαφώς πιο χύμα και ακραίο, γίνεται "πέσιμο" σε ζόμπι με κοκτέιλ μολότοφ(!), ενώ στη θέση των "σοβαρών" πολιτικών συμβολισμών του Ρομέρο έχουμε παλιό, καλό δυτικό εξωτισμό. Που σημαίνει πως μέχρι σήμερα υπάρχει κόσμος που φρικάρει με τη δουλειά των Ιταλών…

13. "Dead Snow" (Τόμι Βίρκολα, 2009)

Φαντάσου τώρα να πηγαίνεις εκδρομάρα με τους κολλητούς στα χιονισμένα βουνά της Νορβηγίας, μόνο για να ανακαλύψεις πως εκεί σε περιμένει μια αρμάδα από απέθαντους ναζί φαντάρους. Μεγάλη ξενέρα, ακόμα μεγαλύτερη όμως η ήττα που έρχεται μετά τη συνειδητοποίηση πως εκτός από τους σαπισμένους φασίστες σε κυνηγά και το αμείλικτο κρύο. Ισόποσα ανατριχιαστική και αστεία, η εν λόγω επιλογή από τη Σκανδιναβία έρχεται να αποδείξει πως δεν είναι ανάγκη οι δαίμονες που αφυπνίζονται να προέρχονται από την αρχαιότητα, αρκεί το κλείσιμο του ματιού στη νοσηρότητα του τρίτου ράιχ.

12. "Το Εξπρές των Ζωντανών Νεκρών" ("Train to Busan", Γέον Σανγκ-χο, 2016)

Μαζική υστερία, αυταρχική κρατική καταστολή, ένα τρένο "πλημμυρισμένο" από μολυσματικά σαρκοφάγα όντα και μια κατολίσθηση ζόμπι. Το κυλικείο αυτού του "Εξπρές" παρέχει ένα χορταστικό μενού που το αναδεικνύει στις πιο τίμιες προσθήκες στο genre της τελευταίας δεκαετίας, απεικονίζοντας τον υπαρξιακό κίνδυνο της ανθρωπότητας ως μια ευκαιρία για συνεργασία μεταξύ των πολιτών ή ακόμη κι εξέγερση. Ανεξαρτήτως κοινωνικού στάτους, οι επιβάτες του τρένου είναι υποχρεωμένοι να συνεργαστούν αν θέλουν να επιβιώσουν. Διαβάστε την αναλυτική κριτική του "α" εδώ.

11. "Rec" (Χάουμε Μπαλαγκουέρο & Πάκο Πλάθα, 2007)

​Το ισπανικό σινεμά διατηρεί διαχρονικά μία από τις κορυφαίες, παγκοσμίως, horror σχολές, έτσι θα ήταν απίθανο να έλλειπε ο συγκεκριμένος, απόλυτα φρέσκος όταν κυκλοφόρησε, τίτλος. Σε μια περίοδο που η συζήτηση γύρω από τις επιδημίες και τον κίνδυνο των πανδημιών βρισκόταν στα ύψη, συνδυαστικά με το σταθερό ενδιαφέρον του κοινού προς found footage παραγωγές, οι Χάουμε Μπαλαγκουέρο και Πάκο Πλάθα έστησαν μια πλοκή με κλειστοφοβική αγωνία και υποβλητική δράση. Το τοποθετημένο στη Βαρκελώνη "Rec" διατηρεί αμείωτη τη γοητεία του και μάλιστα, σήμερα θα μπορούσε να διαβαστεί σα μια βίαιη καταγγελία του υπερτουρισμού που έχει ατροφήσει την πόλη. Αν γίνει ποτέ τέτοιο ριμέικ να θυμάστε πού το διαβάσατε πρώτοι.

10. "Let Sleeping Corpses Lie" (Χόρχε Γκράου, 1974)

Μια από τις πρώτες ταινίες που απεικόνισαν ζόμπι σε έγχρωμο φιλμ, είναι επίσης μεταξύ εκείνων που προσέγγισαν το φαινόμενο με μια κάποια ψυχογραφική διάθεση. Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από μια σειρά ανεξήγητων δολοφονικών επιθέσεων, τις οποίες η αστυνομία αυθαίρετα αποδίδει σε μια παρέα ελευθεριακών υποκειμένων, εκ των οποίων μιας γυναίκας με εθισμό στα ναρκωτικά. Ο Ισπανός σκηνοθέτης Χόρχε Γκράου, έτσι, ψηλαφεί την έννοια του αποδιοπομπαίου τράγου την ίδια ώρα που εμβαθύνει στο συναισθηματικό χάρτη των ηρώων. Οι οποίοι, με τη σειρά τους, δεν έρχονται αντιμέτωποι μόνο με το κακό, αλλά και με την αποξένωση που νιώθουν απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Ωστόσο, πιθανότατα η πιο ουσιαστική παρακαταθήκη της παραγωγής είναι η χρήση ενός διαλόγου της στο κομμάτι "Wizard in Black" των Electric Wizard, όπως επίσης ότι ο εναλλακτικός τίτλος της "βάφτισε" το τραγούδι "The Living Dead at the Manchester Morgue" των σπουδαίων Carcass. Όσο για τη δύναμη που προκαλεί τις προϋποθέσεις για το δαιμονικό ξέσπασμα, σας αφήνουμε να την ανακαλύψετε…

9. "Zombieland" (Ρούμπεν Φλέισερ, 2009)

Ακόμα θυμάμαι τη μέρα που νοίκιασα το "Zombieland" από το βίντεο κλαμπ και αφού το είδα σπίτι να σκέφτομαι πως δεν είχε κανένα δικαίωμα να είναι τόσο φαν. Η χολιγουντιανή αισθητική και το πλασάρισμά της σαν αμερικανική απάντηση στο "Shaun of the Dead", με είχε προετοιμάσει για σοβαρή "αρπαχτή", να όμως που ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Στην καρδιά μια οικογενειακή περιπέτεια μασκαρεμένη ως κωμωδία τρόμου, στο επίκεντρο ένα cast με άρτια χημεία (Γούντι Χάρελσον, Τζέσι Άιζενμπεργκ, Έμα Στόουν) και συνολικά μια από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις του είδους.

8. "Re-Animator" (Στιούαρτ Γκόρντον, 1985)

Η Σέλεϊ συναντά τον Λάβκραφτ σε αυτό το άψογο horror ντεμπούτο που ανήκει στην κατηγορία των zombie movies, αλλά διακατέχεται επίσης από μια διαστροφική αίσθηση γοτθικού ρομαντισμού. Την παράσταση κλέβει ο Τζέφρι Κομπς στο ρόλο ενός γιατρού που εφευρίσκει μια ουσία ικανή να επαναφέρει νεκρούς στη ζωή, τι άλλο, οδηγώντας σε έναν βίαιο ανταγωνισμό με τους συναδέλφους του. Μία παρανοϊκή ερωτική εμμονή και μερικές λοβοτομές με λέιζερ μετά και έχουμε ένα από τα πιο φημισμένα cult classics των ‘80s.

7. "Day of the Dead" (Τζορτζ Α. Ρομέρο, 1985)

Το φινάλε της τριλογίας του πρωτομάστορα του είδους Τζορτζ Α. Ρομέρο, τοποθετείται σε έναν κόσμο μετα-Αποκάλυψης όπου ο πολιτισμός έχει σχεδόν αφανιστεί και οι εναπομείναντες επιζώντες βρίσκονται σε υπόγεια καταφύγια. Έτσι, υπό συνθήκες ανέλπιδες και καλπάζουσας ανθρωποφαγίας, από κάθε άποψη, ο σκηνοθέτης φτιάχνει μια ελεγεία πάνω στην αναπόφευκτη(;) ροπή μας προς την αντιπαλότητα, τον ανταγωνισμό και την κυνικότητα, περιστρέφοντας τη δράση γύρω από ήρωες που είναι δύσκολο να συμπαθήσεις. Και παράλληλα, σκαρφίζεται μία από τις καλύτερες horror σκηνές που έχουν γυριστεί ποτέ.

6. "Τα Ζόμπι δεν είναι Χορτοφάγα" ("The Return Of The Living Dead", Νταν Ο’Μπάνον, 1985)

Ότι ο Νταν Ο’Μπάνον είναι τεράστια μορφή ενδεχομένως είναι περιττό να το υπενθυμίσουμε, μιλάμε εξάλλου για τον τύπο που έγραψε το σενάριο του "Alien" (Ρίντλεϊ Σκοτ, 1979). Ταυτόχρονα, είναι ένας δημιουργός που ξέρει πώς να σπάει πλάκα, για αυτο και η συγκεκριμένη ταινία προέκυψε την κατάλληλη στιγμή, ακριβώς όταν είχε φτάσει στο αποκορύφωμα η "τρέλα" με τα ζόμπι και είχε ξεχειλωθεί η σοβαρότητα με την οποία κάθε horror αναλυόταν σαν την πιο εμβριθή πολιτική αλληγορία. Εξ ου και η εν λόγω παρωδία που προσδιόρισε από την αρχή τις προτεραιότητες του genre, μας σύστησε σε νεκροζώντανους που τρέχουν και αντιμετωπίζουν τους εγκεφάλους ως μεζέ, καθώς ξεχύνονται στον ολέθριο χορό τους υπό τους ρυθμούς φανταστικών συγκροτημάτων όπως οι Cramps και οι Damned.

5. "Braindead" (Πίτερ Τζάκσον, 1992)

Πολύ πριν τον αγαπήσουμε για την τριλογία του "Άρχοντα των Δαχτυλιδιών", ο Πίτερ Τζάκσον γέμιζε με αίμα, σπλάχνα και κόκκαλα τη μεγάλη οθόνη με αυτήν την εξωφρενικά μακάβρια όσο και ακαταμάχητη κωμωδία. Το "Braindead" συνδυάζει τους κανόνες των splatter ταινιών τρόμου και του σλάπστικ με το... μελόδραμα (έμφαση στο μελό). Φανταστείτε το "Evil Dead" γυρισμένο από τον Τζον Χιούζ αντί για τον Σαμ Ράιμι και θα πάρετε μια ιδέα. Ο Τζάκσον, όμως, πετυχαίνει κάτι σπάνιο το οποίο προδίδει την αυθεντική σκηνοθετική φλέβα του. Την ώρα που κυριολεκτικά ξεσαλώνει σαν να βρίσκεται σε παιδική χαρά (οι κινήσεις της κάμερας είναι ηλεκτρισμένες, τα γκαγκς ασταμάτητα, το gore αμείωτο) και δεν επιδιώκει να "πει κάτι" με την ταινία, η περιπέτεια του κεντρικών ηρώων του μετατρέπεται σε μια εξόχως ρομαντική ιστορία αγάπης. Διαβάστε περισσότερα εδώ.

4. "Dawn of the Dead" (Τζορτζ Α. Ρομέρο, 1978)

Μια δεκαετία αφού άλλαξε το ρου της κινηματογραφικής ιστορίας με το νούμερο 1 της λίστας, ο Ρομέρο επιστρέφει στο μύθο που ο ίδιος έφτιαξε και τον εμπλουτίζει οξύνοντας τους πολιτικούς συμβολισμούς του. Την ίδια στιγμή, μέσω της νατουραλιστικής σκηνοθετικής προσέγγισής του εντείνει την τραγικότητα ενός ζόμπι ολοκαυτώματος, αφού υπογραμμίζει πως ακόμα και η θανάτωση ενός άμυαλου σώματος παραμένει δολοφονία. Πάνω από όλα, βέβαια, κυριαρχεί το αντικαπιταλιστικό σχόλιό του, το οποίο συμπυκνώνεται στη θέα δύο αστυνομικών και δύο μικροαστών που δουλεύουν στην τηλεόραση καθώς προσπαθούν να σώσουν τις σάρκες τους όντας πολιορκημένοι μέσα σε ένα εμπορικό κέντρο.

3. "28 Μέρες Μετά" ("28 Days Later", Ντάνι Μπόιλ, 2002)

Όπως γράφαμε πρόσφατα, τυπικά η ταινία των Ντάνι Μπόιλ και Άλεξ Γκάρλαντ (σενάριο) δεν είναι zombie movie με τη στενή έννοια του όρου. Υιοθετεί, ωστόσο, όλο το συντακτικό του genre και το εκμοντερνίζει ξεσηκωτικά, με κάθε δαγκωματιά να διαπερνά την οθόνη και κάθε σκηνή να προκαλεί ρίγη με τον ντοκιμαντερίστικο και σχεδόν χειροποίητο τόνο της. Νιχιλισμός, ματαιότητα και μια μόλυνση που δείχνει ανίκητη, αποδείχθηκαν τα υλικά που συντόνισαν την κυκλοφορία της παραγωγής με την αυγή ενός αιώνα που τότε είχε ήδη βιώσει την πρώτη συλλογική φρίκη, αυτή της 11ης Σεπτεμβρίου.

2. "Shaun of the Dead" (Έντγκαρ Ράιτ, 2004)

Μπορεί μια ταινία με απέθαντους να είναι και crowd pleaser; Εμφατικά ναι απάντησε πριν από είκοσι και κάτι παραπάνω χρόνια ο Έντγκαρ Ράιτ, παραδίδοντας ένα απολαυστικό buddy movie που τιμά τη horror παρακαταθήκη με το παραπάνω. Τα κατάφερε αντιμετωπίζοντας τους νεκροζώντανους ως αυτό που είναι (αργοί και ανόητοι) και τους ανθρώπους επίσης όπως πραγματικά είναι (αργοί και ανόητοι). Το αποτέλεσμα είναι ακαταμάχητα διασκδεδαστικό, με πολλές σκηνές ανθολογίας και μια αξέχαστη σεκάνς σε μια παμπ περικυκλωμένη από αδηφάγα ζόμπι που δεν έχουν παραγγείλει παγωμένη μπύρα.

1. "Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών" ("Night of the Living Dead", Τζορτζ Α. Ρομέρο, 1968)

Το είχαμε γράψει και σε παλαιότερη κριτική μας: "Μια ομάδα επιζώντων ταμπουρώνονται σε ένα απομακρυσμένο σπίτι για να γλιτώσουν από τη μανία τους, με την ξεκάθαρη πολιτική αλληγορία (είμαστε στην κορύφωση του πολέμου στο Βιετνάμ και των αφροαμερικανικών διεκδικήσεων) να παίρνει μια πρωτόγνωρα ρεαλιστικά και απαισιόδοξα σκοτεινή τροπή. Η Αμερική τα βάζει με τον εαυτό της και αποχαιρετά οριστικά τα χρόνια της αθωότητας, με ένα φτηνό θριλεράκι να αποκαλύπτει με σοκαριστική τόλμη και αφηγηματική πρωτοτυπία το ξενοφοβικό, πλαστά εφησυχαστικό πρόσωπό της. Ύστερα από αυτό ο κινηματογραφικός τρόμος δεν θα είναι πλέον ποτέ ο ίδιος".