Η προβολή του ανατριχιαστικού «Ζ» του Κώστα Γαβρά στο Φεστιβάλ Κανών το 1969 δεν έμοιαζε με καμία άλλη του Διαγωνιστικού Τμήματος. Η αποστολή της ταινίας ήταν συγκεκριμένη: να βγει στο προσκήνιο και να διαδοθεί το καθεστώς της βίας που είχε εγκαθιδρυθεί για χρόνια στην Ελλάδα και οδήγησε στη δικτατορία, η οποία τότε μετρούσε ήδη δύο χρόνια στην εξουσία.
Το «Ζ» ήταν ένα καθαρόαιμο δείγμα πολιτικού σινεμά που απαιτούσε την αλλαγή μέσω μιας μαεστρικής κινηματογραφικής αφήγησης, η οποία χάρισε στην ταινία ερμηνευτική διάκριση για τον Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, αλλά και το μεγάλο βραβείο της επιτροπής. Το ίδιο που πήρε στα χέρια του φέτος στην Κρουαζέτ ο Σπάικ Λι «εκ μέρους της Λαϊκής Δημοκρατίας του Μπρούκλιν», όπως δήλωσε στην απονομή, για μια ταινία η οποία κοιτάζει κατάματα το ρατσισμό και την ακροδεξιά σε μία από τις πιο τεταμένες περιόδους στην πρόσφατη Ιστορία των ΗΠΑ. Η ιδανική στιγμή για τον Λι δηλαδή να επιστρέψει στην πρώτη γραμμή του σινε-μετώπου με όπλο το κοφτερό σκηνοθετικό του στιλ, που είναι ικανό να ξυπνάει συνειδήσεις.
Με όπλο το σινεμά
Από τις πρώτες του σκηνοθετικές εξορμήσεις με τα «Από Κάποιον θα το Βρει» (1986) και «Κάνε το Σωστό» (1989) μέχρι τη σημερινή «Παρείσφρηση», ο Σπάικ Λι παρασύρει τον κινηματογράφο σε ένα ζωηρό τριπ στην καρδιά της αφροαμερικανικής πολιτισμικής παράδοσης και ζωής. Με τις ταινίες του αποθεώνει κάθε πτυχή της ταυτότητας των μαύρων Αμερικανών, είτε αυτές αφορούν θρησκευτικές τελετουργίες είτε τη μουσική και το μπάσκετ, εκπέμποντας σε μια κυρίαρχα λευκή κινηματογραφία ζωντανές «έγχρωμες» εικόνες πέρα από προκαταλήψεις.
Έκανε πράξη δηλαδή την κινηματογραφική χειραφέτησή τους, καθώς αντίκρισαν μια εύστοχη αναπαράσταση του εαυτού τους, η οποία οδήγησε σε έγκυρες πολιτισμικές αναφορές. Όπως θα έλεγε και ο σπουδαίος διανοητής Τζέιμς Μπόλντουιν, ο Αφροαμερικανός απελευθερώθηκε από την ψευδαίσθηση πως ανήκει στον ίδιο κόσμο με τα ίδια δικαιώματα με τον λευκό. Μόλις αυτή η γνώση γίνει συνείδηση, ανοίγει ο δρόμος για την αυτογνωσία και την αυτοπεποίθηση, έννοιες οι οποίες οπλίζουν τις αφροαμερικανικές κοινότητες με τα εφόδια για να προστατευτούν από το ρατσισμό. Ο Σπάικ Λι έχει πλήρη επίγνωση της δύναμης του κινηματογράφου να διαμορφώνει συνειδήσεις, γι’ αυτό και σε μια οριακή στιγμή, όπου το φυλετικό μίσος οργιάζει, σκηνοθετεί την καλύτερη ταινία του εδώ και μία δεκαετία.
Ένας μαύρος στην Κου Κλουξ Κλαν
Τον Αύγουστο του 2017, στο Σάρλοτσβιλ, έλαβε χώρα μία από τις μεγαλύτερες εθνικιστικές διαδηλώσεις στην ιστορία των ΗΠΑ. Δεκάδες σύμβολα της Κου Κλουξ Κλαν και ακόμη πολλών ιδεολογικά όμορων χώρων, όπως αυτά των νεοναζί, «στόλιζαν» τους συμμετέχοντες, οι οποίοι παρέλασαν με δάδες στους δρόμους της πόλης. Σαν να μην έφτανε το ρατσιστικό σόου, ένα αυτοκίνητο χτύπησε με ιλιγγιώδη ταχύτητα διαδηλωτές οι οποίοι εναντιώνονταν στη συγκέντρωση μίσους, τραυματίζοντας 19 και οδηγώντας στο θάνατο την 32χρονη Χέδερ Χάγερ. Η τραγικότητα της κατάστασης έφτασε στα ύψη όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέφυγε αρχικά να καταδικάσει το συμβάν, ενώ σχολίασε πως «και οι δύο πλευρές συμπεριφέρθηκαν άσχημα».
Αυτό το περιστατικό αποτέλεσε την κορύφωση μιας μακράς περιόδου κατά την οποία η ρατσιστική βία έκανε την επανεμφάνισή της στην καθημερινότητα, φέρνοντας στη μνήμη τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, όταν γεννήθηκε το κίνημα των κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι συγγένειες των δύο εποχών και ο σφοδρός αντίκτυπος που είχε η απώλεια της Χάγερ ενέπνευσαν τον Λι να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη μια άγνωστη αληθινή ιστορία ηρωισμού από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, με πρωταγωνιστή έναν νεαρό Αφροαμερικανό αστυνομικό.
Ο λόγος για τον Ρον Στάλγουορθ (Τζον Ντέιβιντ Ουάσινγκτον), ο οποίος βλέποντας πως ο πραγματικός κίνδυνος για τη δημόσια ειρήνη δεν ήταν οι Μαύροι Πάνθηρες, όπως πίστευαν οι συνάδελφοί του, αλλά η κάτω από το ραντάρ δραστηριότητα της Κου Κλουξ Κλαν, αποφάσισε να κάνει κάτι αδιανόητο. Παρέστησε τηλεφωνικά τον λευκό για να γίνει μέλος της ρατσιστικής οργάνωσης, ενώ ένας συνάδελφός του (Άνταμ Ντράιβερ) τον υποδύθηκε στις διά ζώσης συναντήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ένα ανατρεπτικό θρίλερ με χιουμοριστικές πινελιές και το χαρακτηριστικό, νευρώδες και μπιτάτο στιλ του Λι, που κριτικάρει απερίφραστα την κυβέρνηση Τραμπ, ενώ καλεί επίμονα τους θεατές να πάρουν θέση...
Δείτε το τρέιλερ της «Παρείσφρησης»
Περισσότερες πληροφορίες
Η Παρείσφρηση
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ένας Αφροαμερικανός κι ένας Εβραίος αστυνομικός από το Κολοράντο κατορθώνουν να παρεισφρήσουν στην Κου Κλουξ Κλαν.
