Στην Σκανδιναβία, τη δεκαετία του 1950, γεννήθηκε μια ιδέα που άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε τη μάθηση: η "Παιδαγωγική του δάσους". Μια παιδοκεντρική εκπαιδευτική προσέγγιση που βασίζεται στο ελεύθερο παιχνίδι και την μάθηση στη φύση. Από τότε, τα Σχολεία του Δάσους έχουν εξαπλωθεί σε πολλές χώρες, δημιουργώντας ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό περιβάλλον, έξω από τους τοίχους της τάξης. Εκεί, τα παιδιά σκαρφαλώνουν σε δέντρα, εξερευνούν, λερώνονται, γελούν και ανακαλύπτουν τα όρια και τις δυνάμεις τους. Μέσα από το παιχνίδι στη φύση, καλλιεργούν αυτοπεποίθηση, ομαδικότητα και σεβασμό για το περιβάλλον και τα ζώα.
Η μάθηση στα Σχολεία του Δάσους είναι βιωματική και ελεύθερη –όμως όχι άναρχη. Υπάρχει ένα σαφές πλαίσιο που διασφαλίζει την ασφάλεια των παιδιών, ενώ εξειδικευμένοι παιδαγωγοί του δάσους καθοδηγούν τη διαδικασία με φαντασία και δημιουργικότητα. Η φύση, με τις προκλήσεις και τις εναλλαγές της, γίνεται η πιο ζωντανή αίθουσα διδασκαλίας που προάγει την περιέργεια και τη κριτική σκέψη των παιδιών.
Σήμερα, αυτή η φιλοσοφία κάνει δυναμική εμφάνιση και στην Ελλάδα. Με ευφάνταστα ονόματα και πολλή όρεξη για ανακάλυψη, αρκετές ομάδες δραστηριοποιούνται ήδη στην Αττική, προσκαλώντας παιδιά και γονείς να γνωρίσουν τη μαγεία της μάθησης στη φύση.
Πευκίτες
Οι "Πευκίτες" κλείνουν φέτος 10 χρόνιας ζωής και αποτελούν το πρώτο σχολείο δάσους στην Ελλάδα και το μοναδικό στην Αττική με καθημερινό πρόγραμμα καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, "βρέξει-χιονίσει". Στοχεύει στην πλήρη ανάπτυξη των συναισθημάτων των παιδιών, στην κινητική τους ολοκλήρωση και στην καλλιέργεια του σεβασμού προς το συνάνθρωπο και την φύση, έτσι όπως μόνο μέσα στο φυσικό περιβάλλον μπορεί να πραγματωθεί τούτο, βιωματικά, ελεύθερα, χωρίς τοίχους.
Το καθημερινό πρόγραμμα "Αλεπουδάκια" (Δευτέρα-Παρασκευή, 9-15.00 ή Τρίτη και Πέμπτη, 9-13.00) απευθύνεται σε παιδιά από 2 έως και 5 ετών και διεξάγεται στο δάσος, δίπλα στο ποτάμι, με την παρουσία γονέων για όσο χρειαστεί. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει dirty teaching, messy maths, φυσικά υλικά, εξερευνήσεις, σκαρφάλωμα στα δέντρα, μουσικοκινητική κι αφήγηση ιστοριών που εμπνέονται από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης.
Για παιδιά 6 έως 12 ετών που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν το καθημερινό πρόγραμμα, έχουν δημιουργηθεί συναντήσεις κάθε δεύτερο Σάββατο, ενώ κάθε δεύτερη Κυριακή υπάρχει ομάδα για παιδιά 2 έως 5 ετών στο Καταφύγιο στη Σταμάτα.
Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, οι "Πευκίτες" δημιούργησαν το πρόγραμμα συνεκπαίδευσης γονέα και μωρού (10 μηνών έως 22 μηνών) "Ladybird", όπου παιδί και γονέας, ανακαλύπτουν μαζί τη φύση γύρω τους και δημιουργούν όμορφα παραμύθια με πρωταγωνιστές κλαδάκια και βελανιδοσκουφάκια. Και αν το παιδί σας (ηλικίας 8-13 ετών) αγαπά το βιβλίο, τότε η "Λέσχη Φιλαναγνωσίας Δασόπαιδων", η οποία θα λειτουργεί μία Παρασκευή κάθε μήνα, στον χώρο του Ξύλινου, είναι το ιδανικό τμήμα για να έρθει σε επαφή με βιβλία που προωθούν την αγάπη για την φύση και το δάσος.
Τέλος, δεν θα μπορούσε να λείπουν το winter camp στην Παύλιανη στο βουνό της Οίτης, αλλά και τα summer camps στην Σταμάτα και στα Ψηλά Βουνά στο Δεμάτι Ζαγορίου.
Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές: 6984960821 και pefkites@gmail.com
Facebook, Instagram
Οξαλίδες
Οι "Οξαλίδες” είναι μια ομάδα που δραστηριοποιείται στο δάσος Κουταλά στον Υμηττό και απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 2 έως 6 ετών, και οι συναντήσεις πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο πρωί (10:30–12:00). Οι δραστηριότητες που σχεδιάζουν συμβάλλουν στην ολιστική ανάπτυξη των παιδιών και εμπνέονται από τον κύκλο της φύσης, καθώς και από τη χλωρίδα και την πανίδα κάθε εποχής.
Σε κάθε συνάντηση, τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε δομημένες δραστηριότητες, όπως αισθητηριακό παιχνίδι, κυνήγι θησαυρού και κατασκευές, αλλά και να απολαμβάνουν χρόνο ελεύθερου παιχνιδιού. Μέσα από το πρόγραμμά τους στοχεύουν στην καλλιέργεια δεξιοτήτων και αξιών, όπως οι κοινωνικές και γλωσσικές δεξιότητες, η δημιουργικότητα, το μοίρασμα και η συνεργασία, η αυτονομία και ο σεβασμός προς τη φύση.
Ενθαρρύνουν τη μακροχρόνια και σταθερή συμμετοχή των παιδιών, καθώς έτσι αποκομίζουν τα περισσότερα οφέλη του προγράμματος. Ωστόσο, δέχονται και πιο περιοδικές συμμετοχές, αντιλαμβανόμενοι τις πολλαπλές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γονείς που ζουν στην Αττική. Προσφέρουν επίσης βιωματικά προγράμματα σε σχολεία με περιεχόμενο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, με στόχο την μεταφορά της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη φύση μακροπρόθεσμα.
Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές: 6988537154 και oxalides.sxoleiotd@gmail.com
Facebook, Instagram
Η Παρέα του δάσους
Η "Παρέα του Δάσους” δραστηριοποιείται στο Αισθητικό δάσος του Υμηττού και οι συναντήσεις έχουν σταθερό χαρακτήρα, ακολουθώντας τα ερεθίσματα του φυσικού περιβάλλοντος και των εποχών. Όραμά τους είναι η σύνδεση της σχολικής ζωής με τη φύση και η έμπνευση σε γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά της σημασίας του να απολαμβάνουν και να δρουν σε φυσικούς χώρους.
Η προσέγγιση τους αντλεί έμπνευση από τις σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους της εμπειρικής μάθησης, των Σχολείων του δάσους, της παιδαγωγικής τέχνης Waldorf-Steiner, της Δημοκρατικής Παιδείας, του Reggio Emillia και του θεατρικού παιχνιδιού. Οι συναντήσεις βασίζονται στην εμπειρική μάθηση και στοχεύουν στην ολιστική (κοινωνική, σωματική, ψυχική, πνευματική) ανάπτυξη των παιδιών. Δίνουν ιδιαίτερη βάση στη σύνδεση με τη φύση, με τον εαυτό και με την ομάδα, καθώς και στην ανάπτυξη της φιλοπεριβαλλοντικής συνείδησης, μέσω του παιχνιδιού, της κίνησης, της ενεργοποίησης των αισθήσεων, της εξερεύνησης, της ανακάλυψης, της δημιουργικής έκφρασης, της συνεργασίας και της επαφής με φυσικά υλικά.
Οι Σαββατιάτικες ομάδες συναντιούνται 2 φορές το μήνα και αποτελούνται από την Μυρμηγκοφωλιά (για παιδιά από 2 έως 4 ετών & γονείς), τα Σκαθάρια (για παιδιά από 4 έως 6 ετών), τους Λαγούς & τις Αλεπούδες (για παιδιά 6 έως 10 ετών) και τα Ξεφτέρια (για παιδιά 10 έως 13 ετών) σε διαφορετικές ώρες.
Η ομάδα οργανώνει και εποχιακά εργαστήρια την άνοιξη και το καλοκαίρι κατά την διάρκεια των διακοπών, ενώ ταξιδεύουν και ως το Ζαγόρι της Πίνδου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Βωβούσας.
Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές: 694 928 8685 και info@pareatoudasous.gr
Facebook
Ομάδες Δάσους
Οι Ομάδες Δάσους δραστηριοποιούνται στο δάσος του Χολαργού (Υμηττός) με κάθε καιρό (βροχή, αέρα, κρύο, κ.λ.π), την περίοδο του σχολικού έτους. Ενθαρρύνουν την σταθερή συμμετοχή των παιδιών, ώστε να αναπτύξουν διαπροσωπικές σχέσεις και το αίσθημα της ομάδας. Τα παιδιά ευαισθητοποιούνται για το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος, μέσα από δράσεις μείωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης απορριμμάτων, ώστε να βιώσουν την συμμετοχική στάση στην κοινότητα από την πρώτη σχολική ηλικία. Αξιοποιούν το ελεύθερο – φαντασιακό παιχνίδι, καθώς τα παιδιά εμπλέκονται συναισθηματικά, αναζητούν την περιπέτεια μαζί με άλλους, και αρχίζουν να επηρεάζουν και να δέχονται επιρροή.
Δύο Σάββατα το μήνα (10:00-14:00) διεξάγονται τα "Παιχνίδια στο δάσος" για παιδιά 3-9 ετών με οργανωμένα παιχνίδια μουσικοκινητικής, κατασκευές με υλικά του δάσους, παιχνίδι με νερό, κινητικά παιχνίδα, δεντροαναρρίχηση, μικρές εξρευνήσεις στο βουνό και αφήγηση παραμυθιών.
Παράλληλα, πραγματοποιούν το αισθητηριακό και εικαστικό εργαστήρι "Δασοπιτσιλιές στο ρέμα" για παιδιά 2 έως 4 ετών με συνοδό στο ρέμα Χαλανδρίου. Με έμπνευση τη φύση και οδηγό κάθε φορά ένα πλασματάκι, τα παιδιά παρατηρούν, μυρίζουν, ακούν, ακουμπάνε, παίζουν και πειραματίζονται με διαφορετικά υλικά για να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα. Επόμενες συναντήσεις: 1/11, 15/11, 29/11
Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές: 211 40 87 768 και info@omadesdasous.gr
Facebook, Instagram
Ζαρταλούδια
"Ζαρταλούδι" σε κάποιες περιοχές της Ηπείρου και της Μακεδονίας είναι ο καρπός της βερικοκιάς και το παιδί γεμάτο αθωότητα και περιέργεια. Το Σχολείο του Δάσους "Zαρταλούδια" λειτουργεί κάθε Σάββατο στο Όρος Κουταλά, στο βουνό του Υμηττού στον Βύρωνα. Υπάρχουν δύο ομάδες, μια για παιδιά 2-4 ετών (10:00 - 11:30) και μια για παιδιά 4-7 ετών (12:00 – 14:00). Οι δράσεις πραγματοποιούνται σε υπαίθριο χώρο καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, σε όλες τις εποχές και καιρικές συνθήκες και καθοδηγούνται από τα ίδια τα παιδιά.
Το πρόγραμμά τους αποτελείται από δραστηριότητες βιωματικής μάθησης, ώστε τα παιδιά να καλλιεργήσουν βαθιά ευαισθητοποίηση και σύνδεση με τη φύση. Στόχος είναι να ανακαλύπτουν τα ενδιαφέροντά τους και να μάθουν να αναγνωρίζουν και να φροντίζουν τις ανάγκες τους, παίρνοντας ασφαλή ρίσκα. Η δημιουργία λασποκουζίνας, το κτίσιμο κατασκευών, οι χειροτεχνίες με φυσικά υλικά, η εξερεύνηση και το ελεύθερο παιχνίδι είναι μερικές μόνο από τις δραστηριότητες που επιλέγουμε στις συναντήσεις μας.
Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές: 6989688649 και zartaloudia.forestschool@gmail.com
Facebook, Instagram
Δυστυχώς, η περιβαλλοντική εκπαίδευση στα ελληνικά σχολεία παραμένει σε δεύτερο πλάνο, μπροστά στον "αγώνα δρόμου” για την κάλυψη της διδακτέας ύλης. Τα προγράμματα διαρκούν λίγους μήνες και εμπλέκουν τους μαθητές μόνο 2 ώρες την εβδομάδα κατά μέσο όρο.
Την ίδια στιγμή, η πλειοψηφία των παραπάνω ομάδων προσπαθούν διαρκώς να κρατήσουν ζωντανή την ιδέα της βιωματικής μάθησης έξω από την τάξη, επενδύοντας στην κατάλληλη εκπαίδευση δασκάλων και εκπαιδευτικών. Ακόμη πιο τολμηρό βήμα κάνουν οι "Πευκίτες”, που για μία ακόμη χρονιά θα καταθέσουν στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων την πρότασή τους για την επίσημη αναγνώριση των Σχολείων του Δάσους ως σχολικών μονάδων. Η αναγνώριση αυτή θα σήμαινε τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης των παιδιών με τον κόσμο γύρω σε μια εποχή που οι οθόνες κυριαρχούν στην καθημερινότητά μας.
Η επαφή με τη φύση δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη. Και ίσως ήρθε η στιγμή αυτή η ανάγκη να γίνει θεσμός.
