Μόνο ιδανική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η παρουσίαση της παράστασης «When we went electronic» της Κέιτλιν Σέιλορ Στίβενς που ταξιδεύει στην Αθήνα από το νεοϋορκέζικο θέατρο The Tank για δύο μοναδικές βραδιές στις 6 και 7 Νοεμβρίου στο θέατρο Ροές. Ο λόγος; Τα καυτά θέματα που πραγματεύεται το έργο γύρω από την σεξουαλική βία, την παρενόχληση και την αντικειμενοποίηση του γυναικείου φύλου σε μια κρίσιμη χρονικά και ιστορικά στιγμή για το ελληνικό θέατρο και το κίνημα του #metoo. Η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του The Tank, ενός εκ των επιδραστικότερων off-off θεάτρων του Μανχάταν, μια έντονα πολιτικοποιημένη καλλιτέχνιδα με μεγάλη ευαισθησία στα ζητήματα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σκηνοθέτις της παράστασης Μέγκαν Φιν, μιλά στο «α» με αφορμή την πρώτη επίσκεψη του θεατρικού οργανισμού στην Ελλάδα και την παρουσίαση ενός ιδιαίτερα σκληρού και τολμηρού έργου που δεν «μασάει τα λόγια του».Η παράσταση έκανε πρεμιέρα το 2018 στο The Tank, ενώ στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά on demand την άνοιξη του 2020 μέσα από την πλατφόρμα του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν «Θέατρο Τέχνης -και- στο σπίτι». Στη σκηνή θα την παρακολουθήσουμε στην αγγλική γλώσσα με ελληνικούς υπέρτιτλους. Πρωταγωνίστριες είναι οι ηθοποιοί Μάντελιν Ρόμπινσον και Ντρίτα Καμπάσι. Το στόρι έχει ως εξής: Δύο κορίτσια «Made in USA», νεαρά μοντέλα της American Apparel, αναζητούν τη χαμένη τους μνήμη μετά από ένα πάρτι αποφοίτησης το 2011. Σιγά σιγά αμφισβητούν τον ίδιο τους τον εαυτό, συνειδητοποιώντας ότι αυτό που έζησαν δεν ήταν «ένα-ακόμα-πάρτι».
Το «When we went electronic» δημιουργήθηκε κάτω από την ομπρέλα του θεάτρου The Tank;
Συμμετείχατε στην συγγραφική διαδικασία σε συνεργασία με την δημιουργό Κέιτλιν Σέιλορ Στίβενς; Το έργο γράφτηκε από την Κέιτλιν Σέιλορ Στίβενς το 2016. Η προετοιμασία της παράστασης ξεκίνησε με δύο εργαστήρια το 2017, στο δεύτερο από τα οποία άρχισα να σκηνοθετώ εγώ. Η Κέιτλιν έγραψε ξανά το έργο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παραγωγής. Το τελικό κείμενο επηρεάστηκε και από την αισθητική της παράστασης.
Το έργο είναι ένα πολιτικό κείμενο ιδωμένο μέσα από το πρίσμα του φύλου. Πως θα εκφραστεί αυτή η οπτική μέσα από την παράσταση και ποια είναι τα κύρια θέματα του;
Το «When we went electronic» σατιρίζει τη φράση «dumb bitch» με στόχο να αποσαφηνίσει τη σχέση μεταξύ του μισογυνισμού και της αμερικανικής ποπ κουλτούρας. Η υπόθεση είναι τοποθετημένη σε ένα εγκαταλελειμμένο κατάστημα της American Apparel σε μία περίοδο που ο αμερικανικός καπιταλισμός έχει παρακμάσει. Είναι ουσιαστικά μια μαύρη κωμωδία με μουσικά στοιχεία για το πως είναι να υπομένεις το τραύμα της σεξουαλικής παρενόχλησης. Ένα έργο επιθετικό, βίαιο αλλά και αστείο.
Επισκέπτεστε την Ελλάδα με ένα έργο που θέτει επί τάπητος το ζήτημα του βιασμού και της σεξουαλικής παρενόχλησης, σε μια κρίσιμη χρονικά στιγμή μετά τις αποκαλύψεις περιστατικών βίας, ειδικά στο χώρο του θεάτρου. Πιστεύετε ότι το «When we went electronic» είναι ένα έργο που θα μπορούσε να συνδράμει στο κίνημα του #metoo με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ενδυναμώσει ακόμα περισσότερες γυναίκες να μιλήσουν για όσα έχουν υποστεί;
Το ελπίζω. Στην παραγωγή της παράστασης στη Νέα Υόρκη τοποθετήσαμε στο φουαγιέ του θεάτρου σήμανση με μεγάλα γράμματα ότι «Το έργο είναι για τον βιασμό», έτσι ώστε να μην υπάρχει οποιαδήποτε σύγχυση γι’ αυτό που κάνουμε. Τα θύματα σεξουαλικής βίας τείνουν να καταλαβαίνουν βαθύτερα το ψυχολογικό τοπίο του έργου. Η βία είναι απαραίτητη. Το έργο είναι από γραφής βίαιο. Επιχειρεί να ξορκίσει τον εσωτερικευμένο μισογυνισμό μας.
Τι ενέπνευσε την αισθητική της παράστασης;
Η στερεοτυπική φαιδρότητα στις παραστάσεις φτάνει στα άκρα. Αυτό δημιουργεί μια κατά κάποιο τρόπο κωμική μάσκα, με όχημα την οποία αυτές οι δύο ηρωίδες, και κυρίως η Μπέτανι (την οποία υποδύεται η Ντρίτα Καμπάσι), ωθούνται σε εξωφρενικές και απεχθείς συμπεριφορές. Θα μπορούσαν να συγκριθούν με έναν τύπο κλόουν αλλά ουσιαστικά είναι και πάλι αυτή η αποδόμηση της μισογυνιστικής αντίδρασης στο βίαιο σεξουαλικό τραύμα. Οι φωτισμοί της Σάρα Τζόνστον είναι εμπνευσμένοι από τον αμερικανό μινιμαλιστικό καλλιτέχνη Νταν Φλάβιν (που εμπνέεται από εμπορικά φωτιστικά φθορισμού), τα τραγούδια, τα οποία έχει γιοροπόπ επιρροές, υπογράφει η Σάρα Καγκιανέζε μαζί με τη συγγραφέα του έργου Κέιτλιν Σέιλορ Στίβενς.
«Ο ηλεκτρισμός στο έργο είναι ναρκωτικό, είναι μισογυνισμός που ενσωματώνεται ως δύναμη του γυναικείου σώματος. Είναι η στιγμή που οι γυναίκες αφήνουν τον εαυτό τους να αντικειμενοποιείται. Το «When we went electronic» είναι βιασμός. Και/ή είναι η στιγμή της διαγραφής».
Ποια είναι η σημασία του τίτλου «When we went electronic»;
Στις ΗΠΑ, υπήρχε μια διαπραγμάτευση ότι οι επωνυμίες μαζικής παραγωγής είχαν άμεση σχέση με το τρίτο κύμα φεμινισμού. Επηρεάστηκαν αισθητικά από τη δεκαετία του 1970, μια πραγματική προοδευτική εποχή για τα δικαιώματα των γυναικών, ήταν όμως ένας επανασυσκευασμένος μισογυνισμός που απλώς μεταμφιέστηκε σε κάποιο είδος γυναικείας σεξουαλικής απελευθέρωσης. Η American Apparel ήταν ένα τέλειο παράδειγμα, μια εταιρεία που διαφημίζει ελκυστικές για φιλελεύθερες νέες γυναίκες πρακτικές εργασίας των οποίων ηγείτο ένας άνθρωπος με παραβατική σεξουαλικά συμπεριφορά. Η επωνυμία βασιζόταν στο προσωπικό της, συνήθως πωλήτριες που έβγαζαν 12 δολάρια την ώρα, συμμετέχοντας σε μια φωτογράφιση που συνήθως περιλάμβανε ακατάλληλες σεξουαλικές πράξεις. Πολύ καλή τιμή θα έλεγα για ένα μοντέλο, 12 δολάρια την ώρα. Ειδικά ένα μοντέλο με το οποίο θα μπορούσατε να κάνετε σεξ ή να παρενοχλήσετε σεξουαλικά, μετά να την πάρετε μαζί ή να την αφήσετε πίσω και να προχωρήσετε παρακάτω. Αλλά η αισθητική της επωνυμίας ήταν προφανώς δελεαστική και πουλούσε. Για τις γυναίκες που καταναλώνουν τα προϊόντα, είναι μια πραγματική συμφωνία με τον διάβολο. Οι φωτογραφικές καμπάνιες της American Apparel, που θα μπορούσαν να κάνουν μια πωλήτρια διάσημη, οδήγησαν πολύ ομαλά στον αφηγηματικό χώρο του ίνσταγκραμ και των σύγχρονων ινφλουένσερ. Η λεζάντα λέει, «Κοίταξέ με, γνώρισέ με», αλλά υπάρχει μια τοξική συμφωνία η οποία συμβαίνει όταν σβήνουμε την αλήθεια που δεν βλέπουμε. Ο ηλεκτρισμός στο έργο είναι ναρκωτικό, είναι μισογυνισμός που ενσωματώνεται ως δύναμη του γυναικείου σώματος. Είναι η στιγμή που οι γυναίκες αφήνουν τον εαυτό τους να αντικειμενοποιείται. Το «When we went electronic» είναι βιασμός. Και/ή είναι η στιγμή της διαγραφής.
Σε ποιο είδος θα κατατάσσατε το έργο σκεπτόμενη τα δραματικά και τα κωμικά του στοιχεία;
Υποθέτω ότι θα έλεγα μαύρη κωμωδία -σχεδόν μιούζικαλ. Αλλά είναι ένα άσχημο παιχνίδι. Επικίνδυνο!
Πόσο καιρό συνεργάζεστε με το θέατρο The Tank;
Ασχολούμαι με την παραγωγή στο The Tank από το 2015, και είμαι Καλλιτεχνική Διευθύντρια από το 2017.
Πιστεύετε ότι το The Tank συμβάλλει ουσιαστικά στην ποικιλομορφία της θεατρικής κοινότητας εντός και εκτός σκηνής;
Το The Tank είναι αφιερωμένο στην άρση των οικονομικών φραγμών από τη δημιουργία νέων έργων από ανερχόμενους καλλιτέχνες ή καλλιτέχνες που πειραματίζονται με την τέχνης τους. Δεν μπορείς να παρουσιάσεις μεγάλη ποικιλομορφία αν παράγεις τρεις-τέσσερις παραστάσεις το χρόνο. Έτσι, αποφασίσαμε να παράγουμε πολύ περισσότερες. Το έτος πριν από τον Covid παρουσιάσαμε 18 συμπαραγωγές, ενώ κατά τη διάρκεια του παρουσιάσαμε 12 παραστάσεις σε υβριδική μορφή αλλά και εξ ολοκλήρου διαδικτυακά. Βγάζουμε έργα από το συρτάρι και τα ανεβάζουμε στη σκηνή. Λέμε ναι σε δύσκολες δουλειές που δεν θα έβρισκαν σπίτι πουθενά αλλού.
Πώς θα περιγράφατε το θεατρικό τοπίο της Νέας Υόρκης αυτή τη στιγμή και πώς αισθάνεστε για το μέλλον του θεάτρου μετά το ξέσπασμα του Covid-19;
Επιστρέφει βήμα-βήμα. Υπάρχουν πολλά θέατρα που έκλεισαν και καλλιτέχνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη. Αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα εδώ. Έχω ελπίδα για το μέλλον μας.
Περισσότερες πληροφορίες
When we went electronic
Δύο νεαρά μοντέλα της American Apparel, αναζητούν τη χαμένη τους μνήμη μετά από ένα πάρτι αποφοίτησης στο σκληρό έργο που μιλά για τη σεξουαλική βία.
