Ο Δημήτρης Αγαρτζίδης και η Δέσποινα Αναστάσογλου μας μιλούν για τον «Φιλοκτήτη»

Μια πρωτότυπη ανάγνωση του «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή επιχειρούν ο Δημήτρης Αγαρτζίδης και η Δέσποινα Αναστάσογλου στο στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων. Οι δυο συν σκηνοθέτες μας μίλησαν για την οπτική της παράστασης που περνά μέσα από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Ο Δημήτρης Αγαρτζίδης και η Δέσποινα Αναστάσογλου μας μιλούν για τον «Φιλοκτήτη»

Μια πρωτότυπη ανάγνωση του «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή επιχειρούν ο Δημήτρης Αγαρτζίδης και η Δέσποινα Αναστάσογλου στο στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων. Οι δυο συν σκηνοθέτες μας μίλησαν για την οπτική της παράστασης που περνά μέσα από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Δημήτρης Αγαρτζίδης
Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον και ασχοληθήκατε με τη συγκεκριμένη ιστορία;
Δημήτρης Αγαρτζίδης:
Χρειάζεται μεγάλη δύναμη και αντοχή για να καταφέρει κανείς να παλέψει με το παρελθόν του, με αυτά που τον έχουν επιφορτίσει, πρώτα η οικογένεια και μετά η κοινωνική συνθήκη. Τις περισσότερες φορές εχθρός γίνεται ο ίδιος ο εαυτός μας και είναι μια πολύ σκληρή, επώδυνη, αλλά και λυτρωτική διαδικασία η απόφαση να παλέψεις μαζί του για να βρεις την ειρήνη.
Γι’ αυτή την ειρήνη με τον εαυτό μας, για τη δυσκολία να σταθούμε όρθιοι εκεί που όλα καταρρέουν, γι’ αυτή τη διαδρομή από την πληγή στη θεραπεία δουλέψαμε τον Φιλοκτήτη. Για μια ψυχική ενηλικίωση που μας βοηθά μέσα από το σκοτάδι των τραυμάτων του παρελθόντος και της καθημερινής δυσκολίας να βρούμε το φως και τη χαρά. Και, μπορώ να πω, το κείμενο ήταν γενναιόδωρο μαζί μας, μας ξεδίπλωσε μέσα από τον μύθο του μια σημερινή κρυστάλλινη αλήθεια.

Πρόκειται για μια τραγωδία κλειστού χώρου;
Δέσποινα Αναστάσογλου:
Εξαρχής αναζητούσαμε έναν χώρο που δεν είναι ακριβώς θέατρο. Αναζητούσαμε έναν χώρο που θα μπορούσε να αποδεσμεύσει εμάς, τους ηθοποιούς και τους θεατές απ’ αυτό που θα ονόμαζα προσδοκία θέασης μιας τραγωδίας, προκειμένου να είμαστε όλοι ένα λευκό χαρτί, ένα ανοιχτό δοχείο. Ασφαλώς, ο κλειστός χώρος μας βοήθησε να δουλέψουμε αντίθετα από το επικό στοιχείο, με το οποίο έχουμε συνηθίσει να προσλαμβάνουμε αυτά τα κείμενα.
Και το στοίχημα ήταν και είναι, να διατηρήσουμε και να φωτίσουμε το μέγεθος των λέξεων, του περιεχομένου, των νοημάτων σε μια διάσταση που φέρνει τους ήρωες κοντά μας. Σε μια διάσταση δηλαδή, που φωτίζει το μεγαλείο που κρύβεται στις σχέσεις και στην καθημερινότητά μας, στο μεγαλείο που κρύβει ο καθένας μας μέσα του.

Ο Δημήτρης Αγαρτζίδης και η Δέσποινα Αναστάσογλου μας μιλούν για τον «Φιλοκτήτη» - εικόνα 2

Πώς προσεγγίζετε σκηνοθετικά την ιστορία του «Φιλοκτήτη»;
Δημήτρης Αγαρτζίδης:
Ο Φιλοκτήτης είναι το πρώτο κείμενο στο οποίο περιγράφεται η ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Τα δύο κεντρικά πρόσωπα, ο Φιλοκτήτης και ο Νεοπτόλεμος, αναλαμβάνουν τον ρόλο του θεραπευτή, του θεραπευόμενου και του επόπτη και, μέσω της διαλεκτικής, μετακινούνται μέσα από τη διαδικασία. Όταν ολοκληρώνεται η τραγωδία είναι, πια, δυο νέα πρόσωπα. Είναι δύο πρόσωπα με μεγαλύτερη αποδοχή για το παρελθόν τους, έχουν αναλάβει την ευθύνη των επιλογών τους και μπροστά τους ανοίγονται νέες προοπτικές.
Γι’ αυτή την πορεία από το τραύμα, που όλοι κουβαλάμε, προς μια θεραπεία που όλοι αποζητάμε, προσανατολίζεται η παράσταση. Απ’ αυτή την αναζήτηση προέκυψε και η επιλογή, τους δύο βασικούς ήρωες να αναλάβουν δυο γυναίκες ηθοποιοί, για να τους απογυμνώσουμε από φύλο, ηλικία, συνθήκη, για να επικεντρωθούμε στο ίδιο το περιεχόμενο του λόγου τους και της ύπαρξής τους.

Δέσποινα Αναστάσογλου
Σε ποιες ψυχαναλυτικές ή άλλες θεωρίες βασίζετε την παράσταση;
Δέσποινα Αναστάσογλου:
Καταλήξαμε στο κείμενο μετά από μια μελέτη που μου έδωσε να διαβάσω ένας σημαντικός για μένα άνθρωπος για τον ψυχαναλυτικό πυρήνα του Φιλοκτήτη. Στο έργο παρακολουθούμε δυο παράλληλες θεραπείες, του Φιλοκτήτη και του Νεοπτόλεμου. Εδώ, η θεραπεία συμβαίνει, η μετακίνηση συντελείται ασυνείδητα και βοηθά στην ανάληψη ευθύνης του θεραπευόμενου και στην αύξηση των επιλογών του, πλησιάζοντας στην ψυχολογία του ασυνειδήτου και στη συστημική σκέψη.
Έστω κι αν η σχέση των δύο ηρώων ξεκινά από την πλευρά του Νεοπτόλεμου με δόλο, η μεταξύ τους σχέση, που χτίζεται σκηνή τη σκηνή, βοηθά και τους δύο να θεραπευτούν. Ο Φιλοκτήτης, ενώ αρχικά εγκλωβίζεται στη δυσλειτουργία του και στην αρρώστια του, στην πορεία η θεραπεία του έρχεται με την ολοκλήρωση της διεργασίας του πένθους, δηλαδή την αναγνώριση και την διαπραγμάτευση της πραγματικότητας. Στην περίπτωση του Νεοπτολέμου αναφύεται το ζήτημα «γονίδια ή περιβάλλον»;
Για τον Σοφοκλή η ύπαρξη στην βαθύτερη υπόσταση της είναι εκείνο στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε, είναι πάντα καλή και παρούσα, λανθάνουσα και εξασθενημένη ανά περιστάσεις, αλλά την αποφασιστική στιγμή βρίσκει τη δύναμη της. Έτσι, ο Νεοπτόλεμος θα θεραπευτεί περνώντας σε μια ψυχική ενηλικίωση. Για μένα η ελπίδα βρίσκεται στην θεραπεία. Όλοι φέρουν τις πληγές τους, αλλά είναι σημαντικό να κινηθούν να τις γιατρέψουν. Η θεραπεία ανοίγει μια άλλη ζωή.

Περισσότερες πληροφορίες

Φιλοκτήτης

  • Τραγωδία
  • Διάρκεια: 80 '

Η ομάδα καταπιάνεται με την ιστορία του πιο μοναχικού ήρωα του Σοφοκλή σε μια παράσταση που ερευνά, με ψυχαναλυτικούς όρους, τη θεραπευτική λειτουργία των ηρώων.

Διαβάστε ακόμα

Τελευταία άρθρα Θέατρο

Η Μαρία Πρωτόπαππα για πρώτη φορά στην Επίδαυρο με την "Ανδρομάχη" του Ευριπίδη

Πρώτες φωτογραφίες από το σκηνοθετικό ντεμπούτο της χαρισματικής ηθοποιού και σκηνοθέτριας που συμπρωταγωνιστεί με τους Αργύρη Ξάφη, Γιάννη Νταλιάνη κι έναν εξαιρετικό θίασο ηθοποιών στην τραγωδία για την ανθρώπινη δικαιοσύνη και τη θέση της γυναίκας.

ΓΡΑΦΕΙ: ATHINORAMA TEAM
10/07/2025

Ακρόαση | "Άμλετ" ανεβάζει το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και αναζητά ηθοποιούς

Μετά την παράσταση "Ριχάρδος III*", η σκηνοθέτρια Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη και ο συγγραφέας Ανδρέας Φλουράκης συνεργάζονται ξανά σε μια ακόμα ελεύθερη διασκευή σαιξπηρικού έργου.

3 θεατρικές επαναλήψεις που θα μας συγκινήσουν

Open air ραντεβού με τέσσερις θεατρικές παραστάσεις σε περιοδεία: "Η Θάλασσα και ο Γέρος", "Lemon", "Μέσα στο μυαλό σου".

Αποκλειστικό: Αντώνης Καφετζόπουλος και Ζερόμ Καλούτα σε μια υπαρξιακή σύγκρουση στο "Άσπρο-Μαύρο" του Κόρμακ ΜακΚάρθι

Ο Αντώνης Καφετζόπουλος μεταφράζει, σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί δίπλα στον Ζερόμ Καλούτα στο "Άσπρο-Μαύρο", το βαθιά φιλοσοφικό έργο του Κόρμακ ΜακΚάρθι, που ανεβαίνει από τον Οκτώβριο στο Θέατρο Επί Κολωνώ, με early bird προσφορά.

Το νέο ρεπερτόριο του Θεάτρου Προσκήνιο για την περίοδο 2025-26

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει με το "Λεωφορείον ο Πόθος", ενώ νέες παραστάσεις υπογράφουν ο Ανέστης Αζάς και ο Βασίλης Μαγουλιώτης (Suyako) – τρεις δημιουργοί που χαρτογραφούν εκ νέου τη θεατρική γλώσσα και το τοπίο της εποχής.

"Μια άλλη Θήβα": Sold out και νέες παραστάσεις για την παράσταση-φαινόμενο

Με συνεχόμενα sold out και ενθουσιώδη ανταπόκριση από το κοινό, η παράσταση "Μια Άλλη Θήβα" προσθέτει νέες ημερομηνίες στην Αττική: Κορυδαλλός (1/9), Βριλήσσια (8/9) και Λυκαβηττός (9/9). Μια θεατρική πρόταση που καθηλώνει.

2 καλοκαιρινές πρεμιέρες με ηχηρά ονόματα φέρνει ο Ιούλιος

Αυτές είναι οι δύο θεατρικές παραστάσεις που κάνουν πρεμιέρα από 10 έως 16 Ιουλίου και ξεχωρίζουν: "Ελένη – Η δίκη μιας πόρνης" και "Χορικά ύδατα".