Αφότου προηγήθηκε ήδη τον Οκτώβριο η παρουσίαση του προγράμματος της μικρής και μεγάλης Επιδαύρου για το προσεχές καλοκαίρι, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος προχώρησε την Τρίτη 26/2 στην ανακοίνωση και του προγράμματος της Αθήνας.
Στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε στο Ωδείο Αθηνών για την παρουσίαση του συνολικού προγράμματος του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2019, ο καλλιτεχνικός διευθυντής, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, τόνισε πως η φετινή σεζόν που ξεκινά στο τέλος Μαΐου είναι αφιερωμένη στη «διαφορετικότητα». Είπε χαρακτηριστικά: «Με την κοινωνία εν βρασμώ και άπειρα ζητήματα να απειλούν την κοινωνική συνοχή, σήμερα θέλουμε να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τον κοινωνικό χαρακτήρα του Φεστιβάλ ως φορέα παιδείας και πολιτισμού, τονίζοντας μια παράμετρο κομβικής σημασίας για την κοινωνική συνύπαρξη: το σεβασμό του διαφορετικού λόγω εθνικότητας, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού. Γι’ αυτό και η φετινή σεζόν είναι αφιερωμένη στη "διαφορετικότητα", σ’ αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε: "το δικαίωμα στο αυτονόητο", το δικαίωμα δηλαδή να είσαι αυτό που είσαι και αυτό που θέλεις να είσαι. M’ αυτό το αίτημα συνδέεται και η νέα μας οπτική ταυτότητα, που εικονίζει μια φιγούρα ερμαφρόδιτου, ανοιχτή σε πολλαπλές ερμηνείες».
Δεν παρέλειψε να εστιάσει στους κεντρικούς άξονες-τομές του φεστιβάλ και να τονίσει πως παράλληλα με την στήριξη της ελληνικής δημιουργίας, ενισχύθηκε ο διεθνής χαρακτήρα του Φεστιβάλ. Ανέφερε ως παραδείγματα των διεθνών συμπαραγωγών σημαντικά σχήματα και καλλιτέχνες, όπως ο Kαστελούτσι και ο Βαρλικόφσκι στο θέατρο, η Φρέιτας, ο Σέχτερ και ο Λασκαρίδης στο χορό. Μάλιστα αποκάλυψε πως το καλοκαίρι του 2020 έχει ήδη συμφωνηθεί η κάθοδος του Πολωνού σκηνοθέτη Κριστόφ Βαρλικόφσκι στην Επίδαυρο.
Ποιες είναι οι τομές στις οποίες αναφέρθηκε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος:
Το Λύκειο Επιδαύρου αποδείχτηκε πως είναι, ίσως η πιο δυναμική, πτυχή της ευρύτερης πολιτικής για τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα του φεστιβάλ δίνοντας έμφαση στους νέους και στο νεανικό κοινό και θύμισε πως ιδιαίτερα στην Επίδαυρο, έχει εφαρμοστεί μια σειρά ποικίλων δράσεων και εκτός του Λυκείου: «Εκπαιδεύοντας το κοινό στο αρχαίο δράμα», «Διάλογοι», «Εκπαιδεύοντας το διεθνές κοινό» αλλά και «Δημιουργική απασχόληση για παιδιά», παράλληλα με τις παραστάσεις στο Θέατρο της Επιδαύρου. Επιτυχημένη δράση βάση της ανταπόκρισης του κοινού, είναι και το «Άνοιγμα στην πόλη», η ενότητα δράσεων με χαρακτήρα site specific, που πραγματοποιείται στην Αθήνα και στον Πειραιά με την υποστήριξη του Athens Culture Net και του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά αντίστοιχα, καθιστώντας την καλλιτεχνική δημιουργία όχημα για την καλύτερη γνωριμία της πόλης αλλά και την ενεργοποίηση των συλλογικοτήτων που δρουν σ’ αυτήν.
Μια από τις προτεραιότητες είναι η ανάδειξη νέων ελλήνων καλλιτεχνών, ιδιαίτερων τάσεων και εγχειρημάτων, ταυτόχρονα με την ένταξη αναγνωρισμένων δημιουργών, σε παραγωγές φεστιβαλικών διαστάσεων... «Ζητούμενο σ’ ένα Ελληνικό Φεστιβάλ δεν είναι μόνο η υποστήριξη της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας αλλά και η σύνδεσή της με την παράδοση, αρχαία και νεότερη, ως προϋπόθεση ανανέωσης και αναπροσδιορισμού μιας εθνικής αισθητικής ταυτότητας…. Η υποστήριξη της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας έχει λοιπόν για μας κεντρική σημασία, όπως είχαμε δηλώσει και υποστηρίξει από την αρχή. Με μια όμως ποιοτική, όχι ποσοτική έννοια – κάτι που σημαίνει ότι στο ενδιαφέρον για τα ελληνικά έργα και τους έλληνες συγγραφείς, που διαπιστώνει κανείς όπως θα δούμε και στο φετινό πρόγραμμα, προτάσσεται το περιεχόμενο, όχι η εθνικότητά τους».
Στους αρχικούς προγραμματικούς στόχους του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και των συνεργατών του περιλαμβάνονταν η ενίσχυση της εξωστρέφειας και οι συμπαραγωγές με διεθνείς οργανισμούς. «Οι συμπαραγωγές με διεθνείς οργανισμούς αναδεικνύουν το Φεστιβάλ σε σημαντικό παράγοντα πολιτιστικής παραγωγής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον, οι συνεργασίες με δίκτυα όπως το ευρωπαϊκό δίκτυο χορού DNA και φορείς όπως το διεθνές πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών και επιμελητών Onassis AiR του Ιδρύματος Ωνάση, που ξεκινάει φέτος, υποστηρίζουν τους έλληνες δημιουργούς μέσα από δομές και συμπράξεις που υπερβαίνουν την απλή παρουσίαση ενός έτοιμου έργου, δίνοντας βάρος στη διαδικασία της δημιουργίας και ευνοώντας συνεργασίες και ανταλλαγές με τη διεθνή σκηνή». Σημειωτέον ότι όλες οι ελληνικές παραγωγές και στην Πειραιώς υπερτιτλίζονται πλέον στα αγγλικά για διευκόλυνση του διεθνούς κοινού (κάτι που παλαιότερα συνηθιζόταν μόνο για τις παραστάσεις της Επιδαύρου), ενώ στις ελληνικές παραστάσεις έχουν καθιερωθεί και οι ελληνικοί υπέρτιτλοι για τους κωφούς (και όλους τους άλλους θεατές).
Συνολικά, πρόκειται για ένα -εξίσου με τις προηγούμενες χρονιές- πλουραλιστικό πρόγραμμα, με δεκαοχτώ θεατρικές παραγωγές ισάριθμα μοιρασμένες σε ελληνικές και ξένες ομάδες, που συμπεριλαμβάνουν κάποια σπουδαία, και πολύ αγαπητά στο ελληνικό κοινό, ονόματα, αλλά και λιγότερο γνωστούς καλλιτέχνες· βεβαίως, στο πρόγραμμα βρίσκονται πρωτοκλασάτες παραστάσεις χορού, καθώς και η πλατφόρμα Άνοιγμα στην πόλη σε Αθήνα και Πειραιά που αριθμεί δεκάδες υβριδικές παραστάσεις, performances και κοινωνικά δρώμενα, απλωμένα σε διαφορετικούς χώρους (μουσεία, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, κινηματογράφοι, Πεδίον Άρεως κ.ά.)· θα δούμε ακόμη κινηματογραφικές προβολές, δράσεις σε συνεργασία με διάφορους φορείς (ΚΕΘΕΑ, Περιοδικό Σχεδία, Ένωση Ξενοδόχων κ.ά.), αλλά και για πρώτη φορά φέτος την τιμητική τους έχουν οι ανήλικοι θεατές, καθώς έχει σχεδιαστεί μια σειρά δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε παιδιά.
Θέατρο: Τι ξεχωρίζουμε
Δίπλα στα ονόματα του Μπομπ Ουίλσον και του Ίβο βαν Χόβε που κλέβουν τις εντυπώσεις στο πρόγραμμα της Επιδαύρου, ο Ρομπέρ Λεπάζ κατοχυρώνει το απόλυτο must see για την καλοκαιρινή Αθήνα. Αφού προσκλήθηκε από την Αριάν Μνουσκίν να σκηνοθετήσει τους ηθοποιούς του Θεάτρου του Ήλιου, ο μάγος της θεατρικής ψευδαίσθησης δημιούργησε μια επική παράσταση εμπνευσμένη από την ιστορία της πατρίδας του, του Καναδά: «Kanata – Επεισόδιο 1ο - Η διαμάχη» (Μέγαρο Μουσικής, 12-16/7).
Το αιρετικό, βλάσφημο κορίτσι του ισπανικού θεάτρου, Ανχέλικα Λίντελ, ξανάρχεται στο φεστιβάλ, αυτή τη φορά με την παράσταση «Γένεσις 6, 6-7», όπου ενώνει το μύθο της Μήδειας με την Παλαιά Διαθήκη (Πειραιώς 260, 30-31/5), ενώ ο εικονοκλάστης Ρομέο Καστελούτσι σκηνοθετεί πέντε ερασιτέχνες αφρικανούς ηθοποιούς σε ένα σκηνικό ταξίδι προς μια καλύτερη ζωή: «Η νέα ζωή» (Πειραιώς 260, 6-9/7). Και στην όπερα όμως έχουμε μια ωραία έκπληξη! Οι ακραίοι, τολμηροί, εικονοκλάστες, «εφευρέτες» ενός hi-tech digital theatre, οι Ισπανοί περφόρμερ Λα Φούρα ντελς Μπάους (La Fura dels Baus) θα συνεργαστούν με την Εθνική Λυρική Σκηνή στη «Νόρμα» του Βιντσέντζο Μπελλίνι (Ηρώδειο, 5, 7, 9, 11/6)
Στο ελληνικό πρόγραμμα, συνεχίζεται η παρουσία καλλιτεχνών με έντονο καλλιτεχνικό στίγμα. Για παράδειγμα, δεσπόζει η πρόταση της Ορχήστρας των Μικρών Πραγμάτων που, μετά την «Σφαγή των Παρισίων», καταπιάνεται με ένα ακόμη ελισαβετιανό αριστούργημα. Η σαιξπηρική «Τραγωδία του Βασιλιά Ριχάρδου Γ΄» απασχολεί μια ομάδα που επικεντρώνεται σταθερά στη σκηνική συνομιλία λόγου, κίνησης και μουσικής (Πειραιώς 260, 14-17/7).
Ένα οδοιπορικό στη Σύρο του περασμένου αιώνα που έγραψε ο Μάνος Ελευθερίου και εμπιστεύθηκε στη Νένα Μεντή να το ερμηνεύσει, παίρνει σάρκα και οστά επί σκηνής σε σκηνοθεσία του Μάνου Καρατζογιάννη: «Ξένες πόρτες» (Πειραιώς 260, 11-15/7).
Η σπουδαία ομάδα Εν Δυνάμει που δουλεύει με άτομα με και χωρίς αναπηρία και με επικεφαλής στη σκηνοθεσία την Ελένη Ευθυμίου, έρχεται με τα «Ερωτευμένα Άλογα» για να μιλήσουν χωρίς ταμπού για τη γενετήσια ορμή (Πειραιώς 260, 16-17/7).
Χορός σε τρία σημεία της πόλης
Στο Ηρώδειο έρχεται η Φλαμανδή χορογράφος η Anne Teresa De Keersmaeker (2/7), την οποία οι φανατικοί του χορού λατρεύουν για το ιδιότυπο στιλ της, που έχει δημιουργήσει σχολή στην Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια. Η Πειραιώς 260 παραμένει το σημείο συνάντησης σύγχρονων χορογράφων διεθνούς εμβέλειας, οι οποίοι θα μας αποκαλύψουν ποιες είναι οι σύγχρονες χορευτικές τάσεις αναδεικνύοντας ταυτόχρονα πως η ανθρώπινη κίνηση είναι πάνω απ’ όλα μια επ’ άπειρον δυνατότητα. Από τους ξένους προσκεκλημένους θα δούμε με σειρά σημαντικότητας τον Boris Charmatz (11,-14/7), τον Hofesh Schechter (10/7), τον Omar Rajeh (25, 26/6), τον Marco da Silva Ferreira (29, 30/6) και τους Aterballeto (10/7).
Σε υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο κινούνται και οι επιλογές Ελλήνων καλλιτεχνών που έχουν ανοίξει τα φτερά τους και, στη διεθνή σκηνή. Αυτοί είναι ο Κώστας Τσιούκας (5, 6/6), η Ανδρονίκη Μαραθάκη (15, 15/6), ο Άρης Παπαδόπουλος και η Μάρθα Πασακοπούλου, δημιουργοί της ομάδας arisandmartha (27, 28/6). Στο πλαίσιο του φεστιβάλ ο χορός θ’ ανοίξει στην πόλη με έναν αναπάντεχο τρόπο. Στο Πεδίον Άρεως θα δώσουν παραστάσεις η Compagnie Pernette με τη συμμετοχή του ελληνικού μουσικού συγκροτήματος Πόλκαρ (21/6), η Έλενα Αντωνίου (11/7), η Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης (11/7) και οι Stereo Nero Dance Co. (11/7).
Μουσικές που αγαπάμε
Κάθε ένας από τους καλλιτέχνες που προσκαλεί αυτό το καλοκαίρι το Φεστιβάλ Αθηνών αποτελεί μια ξεχωριστή καλλιτεχνική περίπτωση και το Ηρώδειο είναι ο μαγικός τόπος για να ακούσουμε ζωντανά από ηλεκτρισμένες μουσικές μέχρι κλασικά ηχοχρώματα, από Έλληνες και ξένους δημιουργούς. Με ημερολογιακή σειρά θα δώσουν συναυλίες οι Ελένη Καραϊνδρου (14/6), Jethro Tull (15/6), Γιώργος Νταλάρας με την Συμφωνική Ορχήστρα της Σμύρνης (19/6), Lorreena MacKennitt (27/6), Ελεωνόρα Ζουγανέλη και Γιάννης Χαρούλης στη συναυλία του Γιάννη Μαρκόπουλου (28/6), Yo-Yi Ma (30/6), Dead Can Dance (3/7), Tindersticks (13/7), ενώ δεν θα λείψουν οι μεγάλες ορχήστρες από την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λουξεμβούργου (17/6) και την Εθνική Συμφωνική Oρχήστρα ΕΡΤ (21/6) μέχρι την Συμφωνική Oρχήστρα της Βιέννης (22/6) και την Kρατική Ορχήστρα Αθηνών (24/6).
