Προτού δούμε στο Εθνικό θέατρο, την ερχόμενη χειμερινή σεζόν, Ίψεν (τον επικό «Πέερ Γκυντ» από τον Δημήτρη Λιγνάδη), Άρθουρ Μύλλερ (το «Ψηλά από τη γέφυρα» με τον Γιώργο Κιμούλη στην πρώτη, μάλιστα, «εθνική» του εμφάνιση, σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη) αλλά και Σαίξπηρ (την ελάχιστα γνωστή τραγωδία «Τίμων ο Αθηναίος», στη σκηνοθεσία του ίδιου του καλλιτεχνικού διευθυντή, Στάθη Λιβαθινού, με τον Δημήτρη Ήμελλο και άλλους σταθερούς συνεργάτες του), θα δούμε, μεσοκαλόκαιρο, κάποιον άλλο, ως κάτι άλλο, κάπου αλλού: τον Τζίμη Πανούση ως Τρυγαίο στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη. Η «Ειρήνη» θα είναι η επιδαύρια κωμωδία του Εθνικού θεάτρου αυτό το καλοκαίρι. Η είδηση, όμως, δεν περιορίζεται στον cult όσο και αμφιλεγόμενο πρωταγωνιστή. Η παράσταση θα έχει την εκδοχή σύγχρονης όπερας, σε μουσική του Νίκου Κυπουργού, με τον Δημοσθένη Παπαμάρκου (τον συγγραφέα του πολυσυζητημένου «Γκιακ») να υπογράφει το λιμπρέτο. Η σκηνοθεσία είναι του Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη, ενώ στο θίασο συμπράττουν δύο καταξιωμένοι λυρικοί ερμηνευτές: ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος και η μέτζο-σοπράνο Ειρήνη Καράγιαννη. Η δεύτερη φετινή παραγωγή του Εθνικού στην Επίδαυρο σηματοδοτεί το βάπτισμα του πυρός στο αρχαίο αργολικό θέατρο για την σκηνοθέτιδα Κατερίνα Ευαγγελάτου, με την «Άλκηστη» του Ευριπίδη και ένα θίασο ολκής: Γιάννη Φέρτη, Νίκο Κουρή, Μαρία Κίτσου και Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο.
«Κάθε τι που προτείνουμε πρέπει να ενέχει ένα καλλιτεχνικό στοίχημα, μια ιδέα μέσα του. Αλλιώς; Ας μην πάμε Επίδαυρο ποτέ!» δήλωσε, υπογραμμίζοντας το ενδιαφέρον των δύο φετινών προτάσεων του ο Στάθης Λιβαθινός. Αυτά και άλλα πολλά συζητήσαμε σήμερα το μεσημέρι με τον ίδιο, τον αναπληρωτή διευθυντή Θοδωρή Αμπαζή και τους υπεύθυνους γραφείου Τύπου του Εθνικού θεάτρου. Συντρώγοντας αυτή τη φορά, στα Εξάρχεια και όχι σε μια επίσημη συνέντευξη Τύπου στο κτίριο Τσίλλερ.
Έτσι, «ανεπίσημα» επέλεξε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού θεάτρου, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας του Θεάτρου, για να μας μιλήσει για τα προσεχή σχέδιά του. Ίσως γιατί και ο ίδιος βρίσκεται ακόμα σε διερευνητική φάση^ συγκεκριμένα, μία μέρα πριν την υπογραφή νέων συλλογικών συμβάσεων με το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, γεγονός που σημαίνει πως οι –μεταξύ τους- συζητήσεις, γύρω από τη διάρκεια και τον αριθμό των συμβολαίων, έχουν αίσιο τέλος. Ας σημειωθεί ότι το 90-95% της επιχορήγησης των 6 εκ. ευρώ ‘πηγαίνει’ αποκλειστικά στα λειτουργικά έξοδα, άρα μόνο το υπόλοιπο 5-10% αφορά το καθαυτό καλλιτεχνικό έργο. Εν τω μεταξύ, τα εισιτήρια παραμένουν φτηνά, με την προσφορά των 5€ να αφορά την πρώτη Τετάρτη κάθε πρεμιέρας και τα εισιτήρια έναντι 13€ και 15€ να ισχύουν κάθε Πέμπτη.
«Κλείνω ένα χρόνο και οχτώ μήνες στη θέση του διευθυντή» μας επεσήμανε ο ίδιος ο Λιβαθινός «και μπορώ να πω ότι έχουμε φτάσει σε ένα καλό σημείο με τους αρχικούς στόχους μας. Οι παραστάσεις μας πήγαν από καλά έως πολύ καλά. Σε οικονομικό επίπεδο, δεν χρωστάμε τίποτα κι έχουμε κι ένα μικρό περίσσευμα στην άκρη. Τηρήσαμε την επιλογή μας να κάνουμε ποιοτικό θέατρο για πολλούς, δίνοντας συγκεκριμένη ταυτότητα σε κάθε σκηνή του Εθνικού. Κι όπως κάθε ευρωπαϊκό θέατρο, δεν κάνουμε μόνο ρεπερτόριο. Πέρα, δηλαδή, από τις παραστάσεις, υπάρχουν πολλές παράλληλες δράσεις, όπως το 'Θέατρο στο Μουσείο Μπενάκη', 'Ο συγγραφέας του μήνα' και το 'Συνέβη στην Αθήνα'. Εύκολη επιλογή δεν υπάρχει για εμάς. Ιδανικά, θα έπρεπε να γίνει μια δομική αλλαγή και να είμαστε ένα θέατρο ρεπερτορίου όπου οι εναλλασσόμενες παραστάσεις του να είναι μια διαδοχή μεγάλων γεγονότων. Αυτό, όμως, απαιτεί ανσάμπλ, έναν, δηλαδή, σταθερό θίασο, σε πολλές διαφορετικές παραγωγές…Κι αυτό δεν είναι απλό ούτε θεσμικά ούτε εργασιακά».
Το 100% άγγιξε η πληρότητα κοινού σε πολλές παραστάσεις. Όπως μας είπαν ο Λιβαθινός και οι συνεργάτες του: «Sold-out ήταν όλες οι παραγωγές της Νέας Σκηνής («Στέλλα, κοιμήσου», «Εξηνταβελόνης» και, από την προηγούμενη εβδομάδα, ο «Θερισμός»), ενώ οι «Πόθοι κάτω από τις λεύκες» ήταν και εισπρακτική επιτυχία. Κι ακριβώς επειδή θεωρούμε ότι το ενδιαφέρον του κοινού δεν εξαντλήθηκε, πολλές από τις φετινές παραγωγές μας θα επαναληφθούν στην αρχή της επόμενης σεζόν».
Στην επιφύλαξή μας ότι δεν διακρίνεται ακόμα μια σαφής φιλοσοφία που να καθιστά το Εθνικό ισχυρό πόλο μέσα στις πολλά θέατρα και τις αναρίθμητες παραστάσεις της σεζόν, ο Θοδωρής Αμπαζής μας είπε το εξής «Το να έχουμε εύρος με τις αισθητικές μας επιλογές είναι μονόδοδρομος» και ο Λιβαθινός συμπλήρωσε «νιώθουμε ότι δεν έχουμε κάνει ρεπερτοριακές εκπτώσεις χάριν των εισιτηρίων, έχουμε φροντίσει για την ορθή δημοσιονομική λειτουργία του θεάτρου, ενώ περιμένουμε το τελικό «ναι» για δύο σημαντικές χορηγίες και είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε τις ήδη υπάρχουσες συνεργασίες μας (με το Θέατρο Τέχνης στο πρότζεκτ «Ακυβέρνητες Πολιτείες» και με τη Λυρική Σκηνή στο «Χορός στο Εθνικό») και να ανοίξουμε καινούριες: με το Φεστιβάλ Αθηνών (συζητιέται η επανάληψη, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, στο Εθνικό, κάποιων πετυχημένων παραγωγών της φετινής διοργάνωσης), με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και με το Μέγαρο Μουσικής». Την ίδια στιγμή, χάρη στη χορηγία του Ιδρύματος Λάτση, η Δραματική Σχολή αναμένεται να μεταφερθεί στο «Σχολείον»^ η Ειρήνη Παππά το παραχώρησε στο Εθνικό μέχρι και το 2027. Με τη χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση αναμένεται να αποπερατωθεί η ανακαίνιση του ισογείου του Rex όπου και θα λειτουργήσει η παιδική και εφηβική σκηνή, με καλλιτεχνική υπεύθυνη τη Σοφία Βγενοπούλου.
«Σας κάλεσα, όμως, χωρίς να θέλω να κάνω εξαγγελίες ή να σας πω ένα μότο. Δεν έχω καν να σας αναγγείλω μια είδηση του τύπου ‘ο Ρομέο Καστελούτσι θα σκηνοθετεί του χρόνου στο Εθνικό’ -αν και αυτό το τελευταίο δεν το αποκλείω εντελώς… Σίγουρα έχουμε σχηματίσει μια φιλοσοφία και κάποιες συνεργασίες –με έλληνες αλλά και ξένους- μέχρι και το 2019. Κανονικά, όμως, θα έπρεπε να στήνουμε μια φιλοσοφία με βάθος δεκαετίας. Αυτό με απασχολεί. Γιατί εμείς μπορεί σε δύο χρόνια να φύγουμε από αυτές τις θέσεις. Πάνω σε τι βάσεις θα χτίσουν οι επόμενοι;»
Ποια είναι η μεγάλη τομή που έγινε στη θητεία του; Το ξανάνοιγμα της Πειραματικής Σκηνής. Έπρεπε να υπάρχει αυτή η σκηνή. Έχει πολλά να φέρει –όχι απαραίτητα έσοδα, σίγουρα όμως νέες δυνάμεις». Τι άλλο μάθαμε; Πως δίχως τη διεκδίκηση «δεύτερου» μισθού σκηνοθέτησε τους «Δαιμονισμένους» ο αναπληρωτής διευθυντής Θοδωρής Αμπαζής κι έτσι θα σκηνοθετήσει και τον «Τίμωνα τον Αθηναίο» ο Λιβαθινός την επόμενη χρονιά. Ο «Οιδίποδας Τύραννος» σε συνεργασία με το Θέατρο Βαχτάνγκοφ συνεχίζει τη διεθνή περιοδεία του (Αγία Πετρούπολη, Τελ Αβίβ, Σπολέτο). Η σκηνοθέτις Σύλβια Λιούλιου θα είναι υπεύθυνη για το studio Νέων Ελλήνων Συγγραφέων που ήδη λειτουργεί. Κάτι τελευταίο; Όπως, χαρακτηριστικά, μας είπε, περιχαρής, ο Στάθης Λιβαθινό «το πωλητήριο του Εθνικού έχει γίνει must». Ποιο είναι το πιο …ευπώλητο αντικείμενο; «Μάλλον οι …σαιξπηρικοί γιακάδες της Ελένης Μανωλοπούλου, φιλοτεχνημένοι από ανακυκλώσιμα υλικά και παλιά κοστούμια του θεάτρου»!
