Μουσική καθαρότητα, εκτελεστική και ερμηνευτική απλότητα και ουσία – από όλους τους συμμετέχοντες – ποιότητες που χτυπούν κατευθείαν στην καρδιά.
Βασισμένο απόλυτα στις τεχνικές της «λαϊκής» κιθάρας (σε αντιδιαστολή με την «κλασική» αντίστοιχή της), αυτό το άλμπουμ ήδη από τον τίτλο του προσδιορίζει μια διεθνική μουσική διάλεκτο, κατανοητή από τους πάντες, που την ακούμε σε Ανατολή και Δύση και μας είναι τόσο οικεία όσο ο αέρας που αναπνέουμε. Ο Δημήτρης Μυστακίδης, σημαντικός κιθαρίστας – με βαρύνουσα συμμετοχή στην σύγχρονη ελληνική δισκογραφία – και εκπαιδευτικός στην ανώτερη βαθμίδα της μουσικής παιδείας, κυριολεκτικά δημιουργεί «σχολή» με αυτό του τον δίσκο. Γύρω από τη μουσική του περιστρέφεται ένας πραγματικός γαλαξίας της μουσικής μας πραγματικότητας: Αβυσσινός, Αρβανιτάκη, Βελεσιώτου, Βιτάλη, Γαλάνη, Ζαμάνη, Ζουγανέλη, Θηβαίος, Ιωαννίδης, Νέγκα, Νταλάρας, Πάππος, Σαββόπουλος, Σιώτας, Τσαλιγοπούλου καθώς και ο άγνωστος βετεράνος Χρήστος Μαστέλος από τα ρεμπετάδικα της Θεσσαλονίκης.
Όλοι αυτοί ερμηνεύουν εδώ σπουδαία τραγούδια του μεταρεμπέτικου, αρχοντορεμπέτικου, λαϊκού μας τραγουδιού – όπου στην επιλογή των συνθέσεων την πρωτοκαθεδρία έχει ο Μανώλης Χιώτης – αλλά αυτός που δημιουργεί το μουσικό trend και δίνει την κατεύθυνση είναι οι κιθάρες του Μυστακίδη, που παίζουν σε ευρεία γκάμα: straight λαϊκή, gypsy swing, ανατολίτικο φλαμένκο κ.ο.κ. δημιουργώντας ένα κλίμα που ανεβάζει τους πάντες: εκτελεστές, ερμηνευτές, ακροατές. Έτσι, ταξιδεύουμε σε μια περίοδο του λαϊκού μας τραγουδιού που εκτείνεται από το τέλος του πολέμου ως τις αρχές των ‘60’s, με διαμαντάκια που ακόμα και ως πιτσιρικάδες ακούγαμε να παίζουν από τα ραδιόφωνα ή τα τζουκ μποξ. Π.χ. πολύ με συγκίνησε να ακούσω μετά από πολλά χρόνια από τον Γιώργο Νταλάρα το υπέροχο «Την πόρτα μη μου κλείνεις» του Γιώργου Λαύκα – τον οποίο, ειρρήσθω εν παρόδω, είχα γνωρίσει ως φοιτητής στα ‘70’s. Δεύτερη φωνή – με τον παλιό, καλό τρόπο – η Ελένη Τσαλιγοπούλου. Όμως, τι ωραία που λέει ο Αλκίνοος «Το κοριτσάκι μου» του Χιώτη, ο Θηβαίος το «Σκότωσέ με» του Χιώτη ομοίως και πόσο αυθεντικό δράμα βάζει ο Διονύσης στο «Αδύνατον να κοιμηθώ» του Μιχάλη Σουγιούλ. Και πόσο ουσιαστικά, όμορφα, απλά και συγκλονιστικά κορυφώνει ο Κωστής Αβυσσινός με την κοντυλιά «Μοίρα με καταδίκασες» του Δερμιτζή του Γιάννη…
Μουσική καθαρότητα, εκτελεστική και ερμηνευτική απλότητα και ουσία – από όλους τους συμμετέχοντες – ποιότητες που χτυπούν κατευθείαν στην καρδιά. Αυτή είναι η «Εσπεράντο» του Δημήτρη Μυστακίδη. Μια μουσική γλώσσα που την καταλαβαίνουμε και που τη νιώθουμε όλοι μας. Κι αν θέλουμε τον δίσκο της χρονιάς – σε ότι μας αφορά – τον έχουμε. [Προσωπικά, ένοιωσα το ίδιο όπως όταν πρωτοάκουσα το «Χάραμα» του Βασίλη Τσιτσάνη το 1980 στη Venus/Τζίνα]. (Fishbowl)
