© Γ. Αντώνογλου
Η "Τζοκόντα" του Αμίλκαρε Πονκιέλι αποτελεί ακόμη μία διεθνή συμπαραγωγή της ΕΛΣ, αυτήν τη φορά με το φημισμένο Πασχαλινό Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ, στο οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε το 2023, και τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, όπου θα παρουσιαστεί μετά τις αθηναϊκές παραστάσεις. Ο σκηνοθέτης της, Βρετανός Όλιβερ Μίερς αποτελεί, εξάλλου, το νέο καλλιτεχνικό της λονδρέζικης όπερας στο Κόβεντ Γκάρντεν.
Η παγκόσμια πρεμιέρα του έργου δόθηκε το 1876 στη Σκάλα του Μιλάνου με τεράστια επιτυχία, αντίστοιχη με αυτήν που γνώρισαν οι γραμμένες την ίδια δεκαετία "Αΐντα" και "Οθέλλος" του Βέρντι. Σ’ αυτήν την τυπική δημιουργία του ύστερου ρομαντισμού οι επιρροές από τον Βέρντι και τη γαλλική μεγαλόπρεπη όπερα (grand opéra) είναι εμφανείς, κάτι που εξηγεί γιατί ανεβαίνει συνήθως –λόγω του μεγάλου αριθμού συντελεστών και σκηνικών που προϋποθέτει– σε μεγάλα λυρικά θέατρα. Η "Τζοκόντα" διαθέτει σίγουρα ένα πολύ ισχυρό μουσικοδραματικά αποτύπωμα, έστω και αν συχνά υφίσταται κριτική για τις κάθε λογής υπερβολές της.
Το λιμπρέτο της έγραψε ο ποιητής και συνθέτης Αρίγκο Μπόιτο, βασιζόμενος στο θεατρικό του Βικτόρ Ουγκό "Άγγελος, τύραννος της Πάδοβας", αλλά μεταφέροντας τη δράση στη Βενετία του 17ου αιώνα. Κεντρικός χαρακτήρας είναι η Τζοκόντα, μια πλανόδια τραγουδίστρια, ερωτευμένη με τον Έντσο Γκριμάλντο, ο οποίος, όμως, αγαπά τη Λάουρα, σύζυγο του ευγενούς Αλβίζε Μπαντοέρο. Μετά από πολλές περιπέτειες (στις οποίες καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει ο ερωτευμένος με την πρωταγωνίστρια, σκοτεινός Μπάρναμπα), η Τζοκόντα βοηθά τους δύο εραστές να δραπετεύσουν, ενώ η ίδια δίνει τέλος στη ζωή της.
Η δραματική ιστορία ενός μεγάλου ανεκπλήρωτου έρωτα και αυτοθυσίας, οι θυελλώδεις χαρακτήρες και οι έντονα δραματικές σκηνές συνιστούν ένα από τα βασικά ατού μιας από τις κορυφαίες μεγαλόπρεπες όπερες του ρεπερτορίου. Σε αυτό πρέπει να προστεθούν μια πλούσια ενορχήστρωση με σπάνια μελωδική ομορφιά, διάσημες άριες και υπέροχα χορωδιακά μέρη. Επίσης, ένα από τα πιο διάσημα μπαλέτα όλων των εποχών, ο "Χορός των ωρών" με μια εύκολα αναγνωρίσιμη μελωδία, η οποία πέρασε στην ποπ κουλτούρα όταν χρησιμοποιήθηκε το 1940 στην ταινία του Ντίσνεϊ "Φαντασία".
Η "Τζοκόντα" σηματοδότησε την έναρξη της ανυπέρβλητης διεθνούς καριέρας της Μαρίας Κάλλας, καθώς με αυτήν έκανε το εμβληματικό ντεμπούτο της στην Αρένα της Βερόνας το 1947. Όχι τυχαία την ηχογράφησε δύο φορές, ενώ με τη φωνή και την ερμηνεία της παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη η διάσημη άρια της αυτοκτονίας ("Suicidio").
Το αθηναϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να σχηματίσει ιδίοις όμμασι γνώμη για τη νέα αυτή παραγωγή του Μίερς, που έτυχε ανάμεικτων κριτικών σε διεθνή κλίμακα. Τοποθετώντας τη δράση στη Βενετία του σήμερα, η συνεπής προς το πνεύμα του έργου σκηνοθεσία ξετυλίγει σε βάθος τις ίντριγκες και τα κίνητρα των χαρακτήρων. Τα σκηνικά υπογράφει ο Φίλιπ Φιρχόφερ, τα κοστούμια η Άνμαρι Γουντς, τη χορογραφία η Λούσι Μπερτζ και τους φωτισμούς η Φαμπιάνα Πιτσόλι, όλοι τους καταξιωμένοι και έμπειροι δημιουργοί.
Για μία όπερα που περιλαμβάνεται στις λιγοστές εκείνες που προβλέπουν έξι ρόλους για κάθε γνωστή φωνητική κατηγορία, η Λυρική έχει εξασφαλίσει μια πραγματικά λαμπρή διανομή μονωδών, γνωστών από πολλές πρόσφατες παραστάσεις της, η οποία θα μπορούσε εύκολα να σταθεί σε οποιοδήποτε από τα μεγάλα λυρικά θέατρα του πλανήτη.
Τον εξαντλητικό ρόλο του τίτλου με τις ακραίες υποκριτικές και φωνητικές απαιτήσεις θα ερμηνεύσει η Ιταλίδα δραματική υψίφωνος Άννα Πιρότσι, αυτόν της Λάουρας Αντόρνο η Ρωσίδα μεσόφωνος Αλίσα Κολοσόβα, ενώ στον μικρότερο πλην όμως συγκινητικό –και γραμμένο για φωνή κοντράλτο– ρόλο της Τσέκας επιστρέφει για πέμπτη φορά στην ΕΛΣ η διάσημη Γεωργιανή μεσόφωνος Ανίτα Ρατσβελισβίλι.
Στο ρόλο του Έντσο Γκριμάλντο εναλλάσσονται ο εξαιρετικός Αρμένιος τενόρος Αρσέν Σογκομονιάν και ο Ιταλός ομόλογός του Φραντσέσκο Πίο Γκαλάσο. Ο κορυφαίος μας βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς θα ενσαρκώσει τον κομβικό χαρακτήρα του Μπάρναμπα, ενώ ο βαθύφωνος Τάσος Αποστόλου τον Αλβίζε Μπαντοέρο.
Επικεφαλής των συνόλων (ορχήστρας, χορωδίας και μπαλέτου) της ΕΛΣ θα τεθεί ο –εξίσου γνωστός από προηγούμενες εμφανίσεις του στην ΕΛΣ0 Ιταλός αρχιμουσικός Φαμπρίτσιο Βεντούρα.
Δείτε εδώ το βίντεο Η Τζοκόντα μέσα από τα μάτια του Όλιβερ Μίερς:
Περιγραφή εικόνας εξωφύλλου: Πρόβα Τζοκόντα - Πιρότσι, Πιο Γκαλάσσο
Περισσότερες πληροφορίες
«Τζοκόντα»
Η ΕΛΣ γκαινιάζει επίσημα τη σεζόν με τη δημοφιλέστατη όπερα του Αμίλκαρε Πονκιέλι, σε μια νέα μεγάλη διεθνή συμπαραγωγή με δύο από τους σπουδαιότερους οργανισμούς της όπερας παγκοσμίως: το Πασχαλινό Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ και τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου. Με πρωταγωνιστές διεθνούς αναγνώρισης, όπως οι 'Aννα Πιρότσι, Αλίσα Κολόσοβα, Τάσος Αποστόλου, Ανίτα Ρατσβελισβίλι, Αρσέν Σογκομονιάν, Φραντσέσκο Πίο Γκαλάσσο και Δημήτρης Πλατανιάς. Διευθύνει ο Φαμπρίτσιο Βεντούρα και σκηνοθετεί ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κόβεντ Γκάρντεν Όλιβερ Μίερς. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
