Ένας σύγχρονος "Ντον Τζοβάνι"  στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Με την έναρξη της νέας καλλιτεχνικής περιόδου, το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει ζωντανά το οπερατικό αριστούργημα του Μότσαρτ, "Ντον Τζοβάνι", που έκανε τη διαδικτυακή πρεμιέρα του από την GNO TV στην Αθήνα τη σεζόν 2020-2021, εν μέσω πανδημίας. Η διεθνής συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την Όπερα του Γκέτεμποργκ και τη Βασιλική Όπερα της Δανίας, ζωντανεύει το μύθο του ακόλαστου Ισπανού ευγενή Δον Ζουάν στην αίθουσα "Σταύρος Νιάρχος" για πέντε παραστάσεις (21, 23, 25, 27 και 29 Οκτωβρίου).

Στον "Ντον Τζοβάνι", ο συνθέτης χρωματίζει γλαφυρά με τη μουσική του τη ζωή ενός ήρωα που υπερβαίνει τα όρια και τα βάζει με τον Θεό. Το δύσκολο έργο να αποδώσει αυτό το βάθος της μουσικής αφήγησης αναλαμβάνει ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιμουσικός Οντρέι Όλος, ο οποίος θα διευθύνει την Ορχήστρα και τη Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο βαρύτονος Διονύσης Σούρμπης θα ερμηνεύσει τον ομώνυμο πρωταγωνιστικό ρόλο πλαισιωμένος από ένα λαμπερό καστ Ελλήνων μονωδών (Μυρσίνη Μαργαρίτη, Βασίλης Καβάγιας, Πέτρος Μαγουλάς, Τσέλια Κοστέα, Γιάννης Γιαννίσης, Νίκος Κοτενίδης, Μιράντα Μακρυνιώτη).

Η πλοκή

Η γνωστή ιστορία του κατά συρροήν άπιστου γυναικοκατακτητή, που αρνείται να μετανοήσει για τις πράξεις του, τα έχει όλα: σεξ, βία, νεκροζώντανους, comic relief χαρακτήρες και, κυρίως, έναν πρωταγωνιστή που, λόγω της γοητείας του και των χιουμοριστικών στοιχείων που του αποδίδει ο Ντα Πόντε, ο θεατής δεν μπορεί ακριβώς να αντιπαθήσει. Ωστόσο, εν έτει 2022 οι σκοτεινές πλευρές του χαρακτήρα είναι εντελώς ξεκάθαρες, ειδικά αν λάβουμε υπόψη την επικαιρότητα και την αυξανόμενη δυναμική του MeToo. Σε μία από τις ερωτικές του περιπέτειες, ο Ντον Τζοβάνι αποπειράται να βιάσει την Ντόνα Άννα. Ο πατέρας της, ο Διοικητής, τον προκαλεί προκειμένου να εκδικηθεί το έγκλημα σε μια μονομαχία που θα του στοιχίσει τη ζωή. Ο επίδοξος βιαστής διαφεύγει μαζί με τον αγανακτισμένο ακόλουθό του, Λεπορέλο, όταν η Ντόνα Άννα και ο αρραβωνιαστικός της Ντον Οτάβιο ορκίζονται να πάρουν εκδίκηση για τη δολοφονία. 

Στη διάρκεια της αναζήτησής τους θα συναντήσουν την Ντόνα Ελβίρα, ένα από τα θύματα του Ντον Τζοβάνι, που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στα αισθήματα οργής και έρωτα που τρέφει για τον πρωταγωνιστή. Ο αμετανόητος φυγάς σχεδιάζει να αποπλανήσει αυτήν τη φορά τη νεαρή Τσερλίνα που γιορτάζει τον επικείμενο γάμο της με τον Μαζέτο. Αυτά είναι τα πρόσωπα της ιδιόμορφης κουστωδίας που θα επιδοθεί σε μια ταραχώδη, γεμάτη γκάφες καταδίωξη του απαράδεκτου ήρωα. Εντέλει, όμως, κανείς από αυτούς δεν θα τα καταφέρει. Ο νεκρός Διοικητής "επιστρέφει" για να αναγκάσει τον Τζοβάνι να μετανοήσει, αλλά αυτός αρνείται και πάλι και οδηγείται στην Κόλαση.

Η σκηνοθεσία

Ξεφεύγοντας από το πρωτότυπο ποιητικό κείμενο του Ντα Πόντε, ο Τζον Φούλτζεϊμς μεταφέρει τη δίπρακτη κωμική όπερα σε ένα σύγχρονο ξενοδοχείο, ένα χώρο όπου τα όρια ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό είναι πάντα θολά. Ο σκηνοθέτης αξιοποιεί το μικρόκοσμο μιας πόλης όπου τίποτα δεν μένει κρυφό, για να αναδείξει το στοιχείο του θανάτου που διατρέχει το έργο: o ατομικισμός και η ανεξέλεγκτη ελευθερία του Ντον Τζοβάνι φέρνουν το θάνατο ή το φόβο του θανάτου σε όσους πλησιάζει. Εξηγεί ότι η επαναφορά στην κανονικότητα, με την αναπόφευκτη καταδίκη του, μοιάζει με την καθαριότητα ενός δωματίου ξενοδοχείου μετά το check out του επισκέπτη: "Ο θάνατός του είναι μια έκφραση τάξης που επαναβεβαιώνεται. Όλα τα ίχνη του εξαφανίζονται και η κοινωνία συνεχίζει". 

Τι θα δούμε φέτος στην ΕΛΣ

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, υπογράφει έναν εξωστρεφή προγραμματισμό με διευρυμένο ρεπερτόριο και διεθνείς συνεργασίες για την καλλιτεχνική περιόδο 2022-23. Δέκα νέες παραγωγές όπερας και μπαλέτου, ένα νέο έργο όπερας, πέντε αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών, συναυλίες, συμπαραγωγές με κορυφαία λυρικά θέατρα του εξωτερικού, συνεργασίες με κορυφαίους σκηνοθέτες και διακεκριμένους αρχιμουσικούς και αναθέσεις έργων. 

Στις νέες παραγωγές όπερας της χρονιάς περιλαμβάνονται σημαντικά έργα των Κερουμπίνι ("Μήδεια", σκην. Ντέιβιντ ΜακΒίκαρ), Όφενμπαχ ("Τα παραμύθια του Χόφμαν", σκην. Κριστόφ Βαρλικόφσκι, και "Ταξίδι στη Σελήνη", σκην. Λοράν Πελί), Βέρντι ("Φάλσταφ", σκην. Στίβεν Λάνγκριτζ), Μπάρτοκ ("Ο πύργος του Κυανοπώγωνα", σκην. Θέμελη Γλυνάτση) και Πουτσίνι ("Μαντάμα Μπατερφλάι", σκην. Ολιβιέ Πι). 

Από τις αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών ξεχωρίζουν ο "Βέρθερος" του Ζιλ Μασνέ, ο "Ναμπούκο" του Βέρντι σε σκηνοθεσία Λέο Μουσκάτο, τα "Μαγικά μαξιλάρια" των Γιώργου Δούση και Ευγένιου Τριβιζά και o "Τζάνι Σκίκι" του Πουτσίνι σε σκηνοθεσία Τζoν Φούλτζεϊμς. Το Μπαλέτο της ΕΛΣ θα παρουσιάσει το κλασικό μπαλέτο "Δον Κιχώτης" και το τρίπτυχο χορού "3 Rooms" με χορογραφίες Γίρζι Κίλιαν, Οχάντ Ναχαρίν και Κωνσταντίνου Ρήγου. Ο κύκλος "Μίκης Θεοδωράκης" συνεχίζεται και τη νέα σεζόν.