Δύο θαυμάσια ρεσιτάλ πιάνου και φωνής απολαύσαμε τον Οκτώβρη στην κατάμεστη «Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής και στο πλαίσιο των αφιερωμένων στη γαλλική μουσική φετινών κύκλων του.
Στις 21/10, ο σπουδαίος Κύπριος πιανίστας Μαρτίνος Τιρίμος έδωσε ένα ρεσιτάλ αποκλειστικά με έργα Ντεμπυσσύ. Καιρό είχαμε ν’ακούσουμε στην Αθήνα ένα πιανιστικό πρόγραμμα τέτοιου ενδιαφέροντος και επιπέδου.
Σολίστ με τεράστια εμπειρία και ευρύτατο ρεπερτόριο, ο σταθερά ακμαίος (δεξιο)τεχνικά Τιρίμος εστιάζει συστηματικά στην ουσία της μουσικής. Εν προκειμένω, το ιμπρεσσιονιστικό πιανιστικό σύμπαν του Ντεμπυσσύ οφείλει πολλά στην ατμόσφαιρα καλλιτεχνικής αναγέννησης που κυριαρχούσε στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα. Το πρόγραμμα περιελάμβανε κομμάτια γραμμένα κατά τη δεκαετία 1900-1910, τα οποία επηρέασαν βαθύτατα την εξέλιξη του πιανιστικού ιδιώματος του 20ού αιώνα.
Αρχικά προσφέρθηκε το 1ο Βιβλίο των «Πρελουδίων». Οι δώδεκα μυστηριώδεις αυτές μινιατούρες αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα περιγραφικής μουσικής: ήχοι/θόρυβοι και εικόνες/τοπία της φύσης, μύθοι και θρύλοι διαφόρων πολιτισμών ενέπνευσαν μερικές από τις ωραιότερες σελίδες του Γάλλου συνθέτη. Η μεγάλη τέχνη φωτοσκιάσεων και χρωματισμών του Τιρίμου, η αφηγηματική ευφράδεια αλλά και η ανεπίληπτη ρυθμική ζωντάνια του παιξίματός του σε συνδυασμό με τα μετρημένα τέμπι και δυναμικές ανέδειξαν γλαφυρά τους ατμοσφαιρικούς αυτούς μικροκόσμους με τις μάλλον σκοτεινές διαθέσεις.
Η ποιότητα του ήχου με τις αναρίθμητες αποχρώσεις (θεμελιώδης αρετή για κάθε ερμηνευτή των ντεμπύσσειων πιανιστικών έργων), η εκφραστικότητα φραστικής και άρθρωσης (που στηρίχθηκε καθοριστικά σ’ένα έξοχο αριστερό χέρι!) με παράλληλη διατήρηση συνοχής του εσωτερικού ειρμού, η φαντασία αξιοποιήθηκαν και στα κομμάτια του δεύτερου μισού της βραδιάς. Πέραν ενός τρυφερού, ονειρικού «Σεληνόφωτος» (από τη «Σουίτα Bergamasque»), θαυμασμό προκάλεσαν η ραφιναρισμένη ρευστότητα με την οποία αποδόθηκε το τρίπτυχο «Για το πιάνο» (περιλαμβανομένης της δεξιοτεχνικής καταληκτικής «Τοκκάτας»), τα αρώματα και ο φωτογραφικός ρεαλισμός καθεμιάς από τις τρεις «Γκραβούρες», ο παλμός αλλά και οι ποιητικές στιγμές του «Νησιού της χαράς».
Η οιονεί κατανυκτική προσήλωση του ακροατηρίου συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του κατάλληλου κλίματος για την απόλαυση ενός από κάθε άποψη ιδανικού ρεσιτάλ! Στις έντονες επευφημίες του κοινού, ο 75χρονος Τιρίμος ανταποκρίθηκε με σοπενικά ανκόρ…
Δέκα ημέρες νωρίτερα (11/10), η ταχύτατα ανερχόμενη Γαλλοδανέζα υψίφωνος Έλζα Ντράϊσι έδωσε ένα τολμηρών αντιθέσεων ρεσιτάλ με οπερατικές άριες και τραγούδια, συνοδευόμενη από τον εκλεκτό Έλληνα πιανίστα Κάρολο Ζουγανέλη.
Πώς παντρεύονται, αλήθεια, σ’ένα γενναιόδωρο πρόγραμμα άριες του μπαρόκ (Ραμώ) και του ύστερου ρομαντισμού (Γκουνώ, Βάγκνερ) με αποσπάσματα από μιούζικαλ (Σόντχαϊμ, Γκέρσουιν) και έργα μουσικού θεάτρου (Βάϊλ), αλλά και τραγούδια Γάλλων (Ντυπάρκ, Σωσσόν, Φωρέ, Ντεμπυσσύ), Αυστριακών (Σούμπερτ και Μάλερ) και Ρώσων (Τσαϊκόφσκι) συνθετών;
Κατ’αρχάς, μέσω της κοινής, μελαγχολικής διάθεσης, που υπαγόρευε η κυρίαρχη θεματική (όψεις ενός πληγωμένου έρωτα). Ακολούθως, μέσα από την ανεπιτήδευτη απλότητα των ερμηνειών της σοπράνο, κατόχου μιας γεμάτης, ομοιογενούς σε όλη την έκταση, εύηχης, λυρικής φωνής με σαφείς δυνατότητες δραματικών εξάρσεων. Τέλος -και κυρίως- μέσω της ευφυΐας ενός πιανίστα, που δεν αρκέσθηκε στη συνοδεία της τραγουδίστριας, αλλά διαμόρφωνε διαρκώς ατμόσφαιρες και ψυχολογικούς κόσμους, έχοντας απόλυτη επίγνωση του διακριτού ύφους και της αισθητικής κάθε κομματιού.
Ανεπιφύλακτα εγκώμια, συνεπώς, για τον μόνιμα εγκατεστημένο στο Παρίσι Ζουγανέλη, που -μεταξύ άλλων- απογείωσε με ιδιαίτερη ευαισθησία την πιανιστική μεταγραφή του Πρελούδιου από την όπερα «Τριστάνος και Ιζόλδη» του Ρίχ. Βάγκνερ και έκανε επίδειξη σουίνγκ στο απόσπασμα από το «I got rhythm» του Γκέρσουιν.
Οι αμερικανικές σελίδες ταίριαξαν γάντι και στη Ντράϊσι, σίγουρα πολύ περισσότερο από τα έντεχνα τραγούδια, όπου οι ερμηνείες της ήχησαν εκφραστικά άγουρες, χωρίς αξιομνημόνευτες -ακόμη- επιδόσεις στην εκφορά και τη νοηματοδότηση του αδόμενου λόγου, και δη -κάπως παράδοξα- στις γαλλικές mélodies! Στις οπερατικές άριες, πάλι, πέρα από τη μουσικότητα και την αβίαστη θεατρικότητα των ερμηνειών, εντυπωσίασε το γεγονός ότι αυτές, έστω και συναυλιακά, αποδόθηκαν -επιτέλους!- από μια νεαρή κοπέλα της ίδιας ηλικίας με τις τραγικές ηρωίδες, την Φαίδρα, την Σαπφώ, την Ιζόλδη... Βέβαια, σε ό,τι αφορά τις δύο τελευταίες, το εξαιρετικά φωτεινό τίμπρο ήχησε κάπως αβαρές για τη μετάδοση του δραματικού βάρους κειμένου και μουσικής…
Συνολικά, πάντως, οι αδιαμφισβήτητες δυνατότητες της μόλις 26χρονης υψιφώνου, η λαμπερή σκηνική παρουσία και η στιλιστική ευελιξία αφήνουν μεγάλες προσδοκίες για το μέλλον. Ένα τόσο πληθωρικό ταλέντο σπανίζει ακόμη και σε διεθνή κλίμακα…
Credit φωτογραφιών: Χάρης Ακριβιάδης
