Είναι πολλά χρόνια που το σινεμά της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη έχει ξεφύγει από τα ελληνικά σύνορα, γνωρίζοντας διεθνή αναγνώριση σε φεστιβάλ και θεσμούς. To 2014 με το «Washingtonia» βρέθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, το 2015 με το «Yellow Fieber» ταξίδεψε στο Λοκάρνο, ενώ το 2016 με το «Limbo» έδωσε το παρόν στην κορυφαία κινηματογραφική διοργάνωση του κόσμου, τις Κάνες.
Τώρα συνεχίζει το εκπληκτικό φεστιβαλικό σερί με το «Electric Swan» («Ηλεκτρικός Κύκνος»), το οποίο κάνει πρεμιέρα την Παρασκευή 30 (9 μ.μ.) και το Σάββατο 31 Αυγούστου (9 π.μ.) στη Sala Giardino του Λίντο, στο 76ο Φεστιβάλ Βενετίας (28/8-7/9). Βέβαια, η νέα ταινία της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη είναι τελείως διαφορετική σε σχέση με την προηγούμενή της φιλμογραφία. Και αυτό γιατί ο «Ηλεκτρικός Κύκνος» γυρίστηκε εξολοκλήρου στην Αργεντινή, με ντόπιους ηθοποιούς στα ισπανικά.
Η ιστορία της ταινίας εκτυλίσσεται σε μια πολυκατοικία του Μπουένος Άιρες, στη Λεωφόρο Λιμπερταδόρ 2050. Ο θυρωρός της, είναι ο άνθρωπος που ενώνει τις ζωές των κατοίκων της. Είναι ο συνδετικός κρίκος σε ένα ανθρώπινο μωσαϊκό διαφορετικών ηλικιών και τάξεων. Όπως λέει η ίδια η Κοτζαμάνη στο σκηνοθετικό σημείωμα που έγραψε για τον κατάλογο του Φεστιβάλ της Βενετίας «To “Electric Swan” είναι μια σουρεαλιστική μικρογραφία του Μπουένος Άιρες… Ο μαγικός ρεαλισμός βρίσκει ρωγμές στους τοίχους, εισβάλοντας στην καθημερινή ζωή και συνδέοντας διαφορετικά πατώματα και ανθρώπους».
Η Ελληνίδα σκηνοθέτιδα παραμένει πιστή στη sui generis κινηματογραφική γραφή, αυτή που της έχει χαρίσει εξάλλου τις μεγάλες φεστιβαλικές διακρίσεις και τις δυο υποψηφιότητες για βραβείο Ευρωπαϊκής Ακαδημίας. Ένα στιλ που συνδυάζει την εικαστική δεξιοτεχνία, το μαγικό ρεαλισμό, τις σουρεαλιστικές αλληγορίες και ονειρικές σεκάνς-αποδράσεις από τις κινηματογραφικές συμβάσεις.
Όπως λέει η ίδια στη συνέντευξη που έδωσε στο «α» λίγες ώρες πριν την πρεμιέρα του «Electric Swan» στο Φεστιβάλ της Βενετίας «είναι ωραίο να νικάει το σινεμά τους κανόνες»… Πόσο δίκιο έχει.
Δείτε τις αποκλειστικές φωτογραφίες του «Electric Swan» στο slide show και διαβάστε παρακάτω τη συνέντευξη της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη.
Πήγα στην Αργεντινή λίγο πριν 2017. Κέρδισα μια υποτροφία από το Ωνάσειο και συνεργάστηκα με την Κινηματογραφική Σχολή του Μπουένος Άιρες. Τελικά έμεινα δυο χρόνια εκεί. Ήταν ένα μέρος που πάντα ήθελα να πάω. Ίσως παρασυρμένη από τον Χούλιο Κορτάσαρ και τον Σέσαρ Άιρα. Την Λουκρεσία Μαρτέλ και τον Λισάνδρο Αλόνσο.
Το σενάριο αυτό γράφτηκε όσο ήμουν εκεί. Τελείως αυθόρμητα. Μου φαινόταν αδύνατον να φύγω από τη χώρα αυτή χωρίς να γυρίσω κάτι. Η ταινία είναι μια μικρογραφία του Μπουένος Άιρες μπερδεμένη με τα δικά μου χρώματα, φυσικά. Το γύρισμα εκεί ήταν μια εμπειρία εξωπραγματική. Ένιωθα σαν κάποιος να μου χάρισε επιτέλους τους φωσφορούχους μαρκαδόρους που πάντα ζήλευα από την κασετίνα του διπλανού μου.
Εδώ επιλέγεις τη φόρμα μιας μεσαίου μήκους ταινίας 40 λεπτών… Με τι έχει να κάνει αυτή η επιλογή;
Νομίζω ότι αυτή η φόρμα με εκφράζει περισσότερο από ότι έχω κάνει μέχρι τώρα. Αισθάνομαι ότι τα 40 λεπτά είναι ένας υπέροχος χρόνος για να παίξεις με ένα θέμα σε βάθος. Είναι αρκετά μεγαλύτερος από τα 15 λεπτά, που τον βιώνω κάπως σαν μαδημένο αστείο. Και αρκετά πιο σύντομος από τα 100 λεπτά που η συγκεκριμένη αφηγηματική συνθήκη ίσως θα ξεχείλωνε.
Λίγο πριν κλειδώσει το μοντάζ προέκυψε το δίλημμα ωστόσο. Γιατί το φορμά της μεσαίου μήκους είναι πολύ δύσκολο. Δεν ανήκει πουθενά. Ούτε στις μικρού, ούτε στις μεγάλου. Είσαι εκτός κανονισμού των φεστιβάλ. Και ακόμη αν είσαι μέσα σε αυτά που απομένουν, ένας προγραμματιστής φεστιβάλ θα προτιμήσει να χωρέσει 3 ή 4 μικρού μήκους σε ένα slot παρά να επιλέξει εσένα. Θεωρούν ότι τους ακυρώνεις το πρόγραμμα. Ωστόσο αποφασίσαμε να μείνουμε πιστοί στον ρυθμό και την ιστορία και να εμπιστευτούμε την ταινία. Χαίρομαι πολύ για αυτή την απόφαση. Είναι ωραίο να νικάει το σινεμά τους κανόνες.
Από τα περίεργα παιδιά του Μεσολογγίου στο «Limbo» και τα ζώα του «Washingtonia» επιλέγεις να αφηγηθείς μια ιστορία ενός θυρωρού μιας πολυκατοικίας στο Μπουένος Άιρες. Μοιάζει να κάνεις μια σεναριακή στροφή προς μια πιο πραγματική και «χειροπιαστή» ιστορία… Ισχύει κάτι τέτοιο;
Και εδώ υπάρχουν ζώα και περίεργα παιδιά. Από τα ίδια υλικά τις φτιάχνω τις ταινίες μου. Ίσως αυτή τη φορά τα υλικά να είναι πιο απλωμένα στο χρόνο. Και ο χώρος να είναι πιο χαρτογραφημένος. Αλλά δεν δρω λογικά. Εννοώ ότι εδώ δεν είπα συνειδητά τώρα θα κάνω μια στροφή σε κάτι άλλο. Κάπως η ίδια η ιστορία και οι χαρακτήρες με οδήγησαν εκεί. Έγινε πολύ φυσικά. O Κάρλος Αντουβίρι, o θυρωρός, έφερε τα δικά του χαρακτηριστικά και την δική του ενέργεια στην ταινία. Πράγματα που ούτε τα είχα σκεφτεί. Δεν μπορούσα παρά να τον ακολουθήσω.
Άλλη μια φεστιβαλική επιτυχία για σένα. Τι σημαίνει για εσένα το να συμμετέχεις σε φεστιβάλ σαν αυτά των Κανών και της Βενετίας. Τι αποκομίζεις από αυτήν την εμπειρία;
Κάπως για αυτή τη ταινία το χάρηκα πιο πολύ από όλες. Όπως σου είπα το μήκος της ταινίας με φόβιζε πολύ. Ότι η ταινία θα απορριφτεί λόγω της φόρμας της. Λόγω της διάρκειας της. Ήταν ένα στοίχημα για μένα. Το γεγονός ότι την επέλεξαν στην Βενετία μου δίνει την δυνατότητα να ξεκινήσω ένα διάλογο για αυτό το φορμά. Και θα το παλέψω όσο μπορώ και στη συνέχεια της.
