Θανάση Βασιλείου, πώς γύρισες ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ της χρονιάς;

Μια από τις κινηματογραφικές εκπλήξεις της χρονιάς οφείλεται στον σκηνοθέτη Θανάση Βασιλείου. Ο δημιουργός βρίσκεται πίσω από το "Λο", το βιωματικό ντοκιμαντέρ στο οποίο ο ίδιος, μετά την απώλεια της μητέρας του, ο επιστρέφει στο διαμέρισμά της για να τακτοποιήσει τα πράγματά της. Ένα ξεσκαρτάρισμα, όμως, το οποίο τον φέρνει αντιμέτωπο με άγνωστες πτυχές της οικογένειάς του.

Όπως γράφουμε χαρακτηριστικά στην κριτική του "α": "Οικογενειακά μυστικά που αγνοούσε, τα οποία συνδέονται με τραυματική περίοδο της ελληνικής ιστορίας, έρχονται στην επιφάνεια παρουσιάζοντας στο σκηνοθέτη την πρόκληση της υπεύθυνης διαχείρισής τους. Εκείνος με οξυδέρκεια σμίγει την προσωπική με τη συλλογική μνήμη, σε ένα δοκιμιακό ντοκιμαντέρ που καταφέρνει περίτεχνα να συγκινεί, να αφουγκράζεται το παρελθόν εις βάθος και να τιμά την ανθρώπινη απουσία".

Με αφορμή, λοιπόν, την έξοδο του "Λο" στους κινηματογράφους, ο Βασιλείου μοιράζεται μαζί μας το προσωπικό ημερολόγιο των γυρισμάτων της ταινίας, το οποίο μπορείτε να βρείτε παρακάτω.

"Λο" - ημερολόγιο γυρισμάτων του Θανάση Βασιλείου:

"Ιανουάριος 2020
Τα έπιπλα έκρυβαν για χρόνια γωνιές άγνωστες. Τώρα που το σπίτι άδειασε, ήταν σα να με κοιτούσε ξεγυμνωμένο και θυμωμένο. Περίμενε αυτούς που το κατοικούσαν εδώ και χρόνια και δεν θα επέστρεφαν. Τη μητέρα, τον πατριό. Ίσως με ξέχασε. Μέσα σ’αυτή την κοινή αμηχανία, αποφάσισα να το καταγράψω με το κινητό μου τηλέφωνο. Βρήκα ένα παλιό μικρό τριπόδι και άρχισα να γνωρίζω ξανά τον χώρο, μέσα στην ησυχία και το άδειο. Ήταν σα να του συστηνόμουν πριν αποφασίσω αν θα το κληρονομήσω με τα χρέη του ή θα το εγκαταλείψω όπως η μητέρα.

Μάιος 2020
Οι εικόνες αυτές, ιδωμένες από μακριά, τη Γαλλία όπου ζω εδώ και χρόνια, με καλούσαν να γράψω. Στην αρχή ήταν δύο ιστορίες. Οι λέξεις μου ξεκίνησαν να γεμίζουν το άδειο των εικόνων. Στη δεύτερη ιστορία, φανταστικές αφηγήσεις προσπαθούσαν να προσαρμοστούν σε εικόνες αρχείου από το παρελθόν. Το πρώτο μοντάζ διαρκούσε 45 λεπτά. Δεν έλαβα παρά δεκάδες από παραγωγούς, αιτήσεις για χρηματοδότηση και κάθε πρόταση συνεργασίας.

Σεπτέμβριος 2021
Η Orlane και η Caroline, πρώτοι παραγωγοί που δέχονται να με συνοδέψουν στο σχέδιο της ταινίας. Ο Χρήστος που μπαίνει στην περιπέτεια ως συν-σεναριογράφος. Ο Άρης που ξεκινά να στέλνει μουσικές. Για πρώτη φορά έχω συνομιλητές. Συνεχίζω να επιστρέφω στην Αθήνα. Γυρίζω ασταμάτητα στο άδειο διαμέρισμα. Οι πρώτες θολές μνήμες. Η δικτατορία σαν φάντασμα που δεν μπορεί να γίνει λέξεις. Τα γυρίσματα στην Αθήνα. Η αίσθηση ότι το διαμέρισμα δεν είναι παρά ένας παραμορφωμένος αντικατοπτρισμός της πόλης. Τα τηλέφωνα με τον Χρήστο. Οι δύο ιστορίες που μπλέκονται και συστρέφονται.

Απρίλιος 2022
Μια πρώτη χρηματοδότηση από τη Γαλλία. Ο Κωνσταντίνος μπαίνει ως έλληνας παραγωγός. Πολλά ακόμη όχι. Συνεχίζω να γυρίζω στο διαμέρισμα και την Αθήνα. Τις ίδιες γωνίες, τα ίδια μέρη που δίνουν άλλες εικόνες κάθε φορά. Η θέασή τους από τη Γαλλία γεννά νέες αναμνήσεις. Αληθινές ή στρεβλές; Λίγη σημασία έχει. Το κληρονομημένο τραύμα της σιωπής είναι ακριβώς αυτό: κάτι που αδυνατούμε να τυλίξουμε με λέξεις. Τα τηλέφωνα με το Χρήστο, οι καταθέσεις, οι νέες εκδοχές. Όχι, όχι, και πάλι όχι. Οι δύο ιστορίες δεν μπορούν να σταθούν μαζί. Πρέπει η μία να εισχωρήσει στην άλλη. Έχουν δίκιο. Οφείλω να αναμετρηθώ μ' αυτό που αποφεύγω. Το κάνω. Το κάνουμε.

Μάρτιος 2023
Η παρουσίαση της ιδέας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης δίνει νέες ελπίδες. Δύο βραβεία. Ο Μάρκο, ο Ove, οι φίλοι από άλλα πρότζεκτ στη Νίσυρο και οι σημαντικές συμβουλές. Πρέπει να επικοινωνήσεις μαζί του. Ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι οι αποφάσεις για μια ταινία θα είχαν αντίκτυπο στην ίδια μου τη ζωή. Ότι για να τολμήσω να τις πάρω έπρεπε να περάσω από το σινεμά. Η περιπέτεια του γυρίσματος, με ό,τι αυτό προϋποθέτει, έγινε έτσι το βασικό συστατικό της ταινίας. Τον συναντώ.

Ιούλιος 2024
Οι απορρίψεις συνεχίστηκαν για πάνω από ένα χρόνο. Άρχισα να συμφιλιώνομαι με την ιδέα του να μπει η ταινία στο συρτάρι. Η ανέλπιστη βοήθεια από την Ελλάδα. Θα τελειώσουμε την ταινία. Βρίσκουμε τον Χρόνη για το μοντάζ, τον Κώστα για τον ήχο, τον Άγγελο για την εικόνα. Δουλεύουμε πυρετωδώς από τον Σεπτέμβρη μέχρι τον Δεκέμβρη. Βρίσκω το σημείωμα της μητέρας μου που με καλεί να διαβάσω το βιβλίο για τον Παναγούλη. Το είχε γράψει το 1982.

Όλα επιβραδύνουν.

Από το 2020, σε καθεμία από τις δεκάδες εκδοχές του σεναρίου υπήρχε μια σκηνή για τον Παναγούλη. Ανακαλύπτω τα λόγια της τη στιγμή που δεν είναι πια εδώ.

Δοκιμαστική προβολή. Πολύτιμες συμβουλές που επιφέρουν αποφάσεις της τελευταίας στιγμής. Προλαβαίνουμε τη Θεσσαλονίκη. Πρεμιέρα λίγους μήνες μετά".