
Ήδη από το καλοκαίρι είχε αρχίσει να κυκλοφορεί μια διαχύτη απορία, αν όχι ανησυχία, μεταξύ των κινηματογραφικών κύκλων, καθώς οι ιθύνοντες των Νυχτών Πρεμιέρας διατηρούσαν σιγή ιχθύος γύρω από το πρόγραμμα της φετινής 31ης διοργάνωσης (1-12/10). Μέχρι και την προηγούμενη της συνέντευξης τύπου όπου θα ξεδιάλυνε το τοπίο (17/9), οι μόνες πληφοροφίες που είχαν δημοσιοποιηθεί αφορούσαν το εθνικό διαγωνιστικό τμήμα μικρού μήκους, το masterclass του Γιώργου Μαυροψαρίδη και αισίως την προβολή του "Secret Agent" στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. Έτσι, με ιδιαίτερη αγωνία δώσαμε το "παρών" στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου, για να ακούσουμε τα νεότερα από το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας.

Και όσα ακούσαμε, τελικά, προβληματίζουν για το ρόλο της πολιτείας απέναντι σε έναν ιστορικό θεσμό για τον σύγχρονο πολιτισμό. 'Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά κατά την έναρξη της συνέντευξης τύπου η Τατιάνα Παππά (Γενική Διευθύντρια Νυχτών Πρεμιέρας), η φετινή εκδοχή του φεστιβάλ "θα διεξαχθεί σε σημαντικά περιορισμένη μορφή". Ο λόγος; Η ξαφνική απόσυρση της κρατικής επιχορήγησης από την οποία εξαρτάται ο θεσμός.
Η κ. Παππά επισήμανε συγκεκριμένα: "Από το 2012 έως σήμερα, το Υπουργείο Πολιτισμού και η Περιφέρεια Αττικής, μέσω των διαχειριστικών προγραμμάτων ΕΣΠΑ που κάλυπταν την περίοδο των 13 αυτών χρόνων, στήριξαν ενεργά το Φεστιβάλ. Στις 27 Ιουνίου 2025, στην Ελευσίνα, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις που είχαν προηγηθεί και ενώ οι εργασίες προετοιμασίας του Φεστιβάλ είχαν ξεκινήσει από μήνες, ενημερωθήκαμε αιφνιδίως ότι δεν θα επεκταθεί η κρατική χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ για την φετινή διοργάνωση των Νυχτών Πρεμιέρας.

Σε καθεστώς απόλυτης επισφάλειας, η Πρόεδρος της Κινηματογραφικής Εταιρείας Αθηνών, κα Μαρία Μπόμπολα, με αίσθημα ευθύνης και προστασίας στο πιο πολύτιμο κεφάλαιό μας, τους ανθρώπους του Φεστιβάλ καθώς και τις συμφωνίες συνεργασίας που είχαν ήδη γίνει, μας είπε 'συνεχίζουμε'. Καθοριστική υπήρξε η αμέριστη, άμεση και πολύτιμη ανταπόκριση των ιδιωτικών - εμπορικών χορηγών του Φεστιβάλ, οι οποίοι απέδειξαν έμπρακτα την πίστη τους στην αξία και στη συνέχεια του θεσμού, διατηρώντας και - σε κάποιες περιπτώσεις - ενισχύοντας τις συμφωνίες μας. Ταυτόχρονα, η σταθερότητα στήριξης του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) συνέβαλε και φέτος στην υλοποίηση των δράσεων του Φεστιβάλ.
Παράλληλα, αναζητήσαμε αρωγή για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς, λαμβάνοντας μια περιορισμένη χρηματοδότηση από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Πολιτισμού και με την έκτακτη υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας (ΕΚΚΟΜΕΔ), μπορέσαμε να διατηρήσουμε τον διεθνή χαρακτήρα της διοργάνωσης και είμαστε ευγνώμονες για αυτό".

Το πώς μεταφράζεται αυτή η απότομη περικοπή κεφαλαίων αποσαφήνισε αμέσως μετά ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του φεστιβάλ Λουκάς Κατσίκας. Όπως εξήγησε αναλυτικά, οι 31ες Νύχτες Πρεμιέρας επανασχεδιάζονται ως εξής:
"• Μειωμένο πρόγραμμα: Στην κανονική κλίμακα του Φεστιβάλ, είχαμε κάθε χρόνο, περισσότερες από 100 ταινίες μεγάλου μήκους. Φέτος το πρόγραμμά μας, με το ⅓ του προϋπολογισμού, περιλαμβάνει τις μισές ταινίες και αναγκαστικά λιγότερα slot.
• Στο πλαίσιο αυτό, επίσης καταργούνται τέσσερις σημαντικές ενότητες των Νυχτών Πρεμιέρας: τα αφιερώματα, οι ειδικές προβολές, το τμήμα Midnight και
το τμήμα Music & Film.
• Λόγω των ανωτέρω περικοπών, οι φετινές Νύχτες δεν δύνανται να εκδώσουν διαπιστεύσεις
ενώ, προς τιμήν του αφιερωμένου μας κοινού, προβλέπεται η έκδοση περιορισμένου αριθμού ειδικών καρτών διαρκείας 10 προβολών, στην τιμή των 80 ευρώ, με προνόμιο προτεραιότητας στην προπώληση και αποκλειστική πρόσκληση στην τελετή έναρξης. Ακόμη, με ακλόνητη πρόθεση να διατηρήσουμε το διαχρονικό κοινωνικό προφίλ του θεσμού, οι Κάρτες ΑΜΕΑ και Ανέργων παραμένουν και στην 31η διοργάνωση".

Σε αυτό το σημείο έγινε απολύτως ξεκάθαρο πως οι 31ες Νύχτες Πρεμιέρας είναι πρωτίστως προϊόν αυταπάρνησης. Είναι ενδεικτικό, για παράδειγμα, πως περικόπηκαν ενότητες με τις οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένος ο θεσμός και σημειώνουν κάθε χρόνο πολλαπλά sold outs. Ταυτόχρονα, δε χωράει αμφιβολία πως η διοργάνωση κινδύνευσε σοβαρά να μην πραγματοποιηθεί φέτος. Για αυτό και είναι εξαιρετικά κρίσιμα τα λόγια της κ. Παππά με τα οποία ολοκλήρωσε την τοποθέτησή της:
"Θα ήθελα να ευχαριστήσω την ομάδα και τους συνεργάτες μας που, υπό εξαντλητικές συνθήκες, στήριξαν και στηρίζουν με πίστη, αυταπάρνηση και αφοσίωση το Φεστιβάλ καθώς και τους εθελοντές μας. [...] Θα ήθελα να κλείσω με μια έκκληση.
Ο φετινός επανασχεδιασμός του προγράμματος, λόγω του περιορισμού της δημόσιας χρηματοδότησης, υπήρξε ένα ηχηρό καμπανάκι για την εύθραυστη θέση που κατέχει ο σύγχρονος πολιτισμός στις προτεραιότητες της Πολιτείας. Η αβεβαιότητα και η ασυνέχεια θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο το μέγεθος και το κύρος αλλά και την ύπαρξη ενός θεσμού που έχει αποδείξει την αξία του στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.
Ζητούμε:
• Τη σταθερή και επαρκή χρηματοδότηση του Φεστιβάλ, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχειά του και η αποκατάσταση του πλήρους προγράμματος από την επόμενη χρονιά.
• Τη χάραξη μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής στήριξης των κινηματογραφικών και πολιτιστικών θεσμών, με έναν προγραμματισμό και μια σταθερότητα που ξεπερνά τον ορίζοντα της μιας χρονιάς ώστε να επιτρέπει την ανάπτυξή τους.
Ο πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια. Είναι μέρος της ανθρώπινης υπόστασης. Είναι στοιχείο της ανθρώπινης συμβίωσης. Είναι η ταυτότητα, η φωνή και η ψυχή μιας κοινωνίας. Ο κινηματογράφος, ως κατεξοχήν συλλογική τέχνη, είναι ταυτόχρονα καθρέφτης και πυξίδα: μας βοηθά να κατανοούμε τον κόσμο, να μοιραζόμαστε εμπειρίες, να οραματιζόμαστε το μέλλον.
Καλούμε την Πολιτεία να σταθεί στο ύψος αυτής της ευθύνης. Οι Νύχτες Πρεμιέρας δεν πρέπει να συρρικνωθούν. Πρέπει να ενισχυθούν, να αναπτυχθούν, να συνεχίσουν να εξελίσσονται και να προσφέρουν, όπως κάνουν αδιάλειπτα δράσεις υψηλής ποιότητας εδώ και τρεις δεκαετίες. Οι Νύχτες Πρεμιέρας είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας. Αν τις χάσουμε, χάνουμε κάτι βαθύτερο: τη συλλογική μας μνήμη και τη δύναμη να ονειρευόμαστε".