
Τα τελευταία καλοκαίρια έχει εξελιχθεί σε άτυπη παράδοση να γεμίζει το inbox με δελτία τύπου και ειδήσεις που θέλουν τους Έλληνες κινηματογραφιστές, ο ένας μετά τον άλλο, να ανακοινώνουν τη συμμετοχή τους σε κάποιο από τα μεγάλα φεστιβάλ του κόσμου. Πρόκειται, βέβαια, για περίοδο που κορυφώνεται η φεστιβαλική δραστηριότητα, ωστόσο, δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως η ελληνική παρουσία θα έχει τη σταθερότητα και την πληθωρικότητα που έχει καταφέρει να παγιώσει. Ειδικά με τις εξελίξεις που "τρέχουν" τελευταία. Πάμε, λοιπόν, να δούμε αναλυτικότερα ποιες ελληνικές ταινίες έκαναν ή πρόκειται να κάνουν σύντομα τις πρεμιέρες τους στο εξωτερικό, αλλά και ποιες διεθνείς παραγωγές φέρουν το στίγμα εγχώριων συντελεστών.
"Βγαίνουν Μέσα απ'τη Μάργκο" (Αλέξανδρος Βούλγαρης) - 59ο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι (4-12/7)

Δύο χρόνια μετά το "Πολύδροσο", ο πάντα πρωτότυπος Αλέξανδρος Βούλγαρης ("Winona", "Νήμα") παρουσιάζει την έβδομη μεγάλου μήκους του με πρωταγωνίστρια τη σταθερή συνεργάτριά του Σοφία Κόκκαλη.
Ακολουθεί η σύνοψη, όπως τη μεταφέρει το τσέχικο φεστιβάλ: "Μια τρυφερή ταινία τρόμου, ένα πειραματικό μελόδραμα. Οποιαδήποτε απόπειρα να κατηγοριοποιηθεί αυτή η αντισυμβατική κινηματογραφική εμπειρία μοιάζει ανεπαρκής. Ο Έλληνας σκηνοθέτης και μουσικός Αλέξανδρος Βούλγαρης, γνωστός και ως The Boy, μας συστήνει σε μια ασυνήθιστα οικεία, πλην όμως χαρακτηριστικά δυναμική μελέτη ενός καλλιτέχνη στις παρυφές της μέσης ηλικίας. Όλοι οι φόβοι, τα άγχη και οι ελπίδες ενσαρκώνονται στο χαρακτήρα της Μάργκο, μιας κάποτε διάσημης τραγουδοποιού η οποία, πλέον, ζει απομονωμένα στο διαμέρισμά της. Όταν αποφασίζει να κάνει πάρτι για να γιορτάσει τα 40ά γενέθλιά της, γεννιούνται μέσα της μια σειρά από συναισθήματα που την οδηγούν απροσδόκητα σε ένα νέο κεφάλαιο της ζωής της". Το "Βγαίνουν Μέσα από την Μάργκο" συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα Proxima.
"Human Fiction" (Ανδρέας Χατζηπατέρας) - 24ο Dokufest (1-9/8)

Το νέο, υβριδικό μάλιστα, ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Χατζηπατέρα ("Ο Τελευταίος Παρτιζάνος") διεκδικεί τα βραβεία της διοργάνωσης με έδρα το Κόσοβο. Τα γυρίσματα του "Human Fiction" πραγματοποιήθηκαν εξ ολοκλήρου στην Ουγκάντα, με την υπόθεση να έχει ως εξής: "Στην αναδυόμενη αφρικανική ήπειρο, τα τελευταία απομεινάρια του κάποτε πανίσχυρου ανθρωπίνου είδους έχουν βυθιστεί στη λήθη. Στη γη όπου έκανε τα πρώτα του βήματα, το μόνο που απομένει πλέον είναι θραύσματα μνήμης που κάποιοι φρόντισαν να συγκεντρώσουν και να αποθηκεύσουν σε ένα αρχείο, πριν αφήσουν την τελευταία τους πνοή. Σε μια ύστατη προσπάθεια να διασώσουν την ανθρώπινη ιστορία, άφησαν πίσω τους μια παραβολή, κάτι σαν προειδοποίηση για κάθε μελλοντικό ον που ίσως μια μέρα έρθει αντιμέτωπο με την ίδια μοίρα. Το 'Human Fiction' είναι ένα ντοκιμαντέρ που εξετάζει την ιστορία των ανθρώπων όταν έχουν πλέον εξαλειφθεί από προσώπου γης".
Όπως σχολιάζει ο Χατζηπατέρας: "Πριν από μερικά χρόνια, είχα την τύχη να περάσω λίγο χρόνο με μια ομάδα αρχαιολόγων από την Ουγκάντα η οποία μελετούσε τη συμπεριφορά του πρώιμου Homo Sapiens στην περιοχή. Χρησιμοποιώντας ευρήματα, καθώς και τη συσσωρευμένη εμπειρία τους από προηγούμενες μελέτες, οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να συναρμολογήσουν τη ζωή του πρώιμου ανθρώπου με σχετική ευκολία, καταλήγοντας σε ένα ξεκάθαρο αφήγημα - κάτι που με έβαλε σε σκέψεις. Τι θα συμπεράνει άραγε για εμάς ένα μελλοντικό ον, ανασύροντας τα απομεινάρια του ανθρωπίνου είδους βαθιά μέσα από τη γη; Ποια θα είναι η δική μας ιστορία;".
"ηΈρημος" (Ιωάννα Διγενάκη) - 31ο Φεστιβάλ του Σαράγεβο (15-22/8)

Το μικρού μήκος ντεμπούτο της Ιωάννας Διγενάκη ξεκινά ιδανικά την πορεία του συμμετέχοντας στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα ενός εκ των σημαντικότερων ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Όπως αναφέρεται στο σχετικό δελτίο τύπου, η διάρκειας 14 λεπτών "Έρημος" είναι μια ταινία "non-scripted μυθοπλασίας που γυρίστηκε δύο διαδοχικά καλοκαίρια (2023-2024) στην Ελλάδα και την Τυνησία. Η ταινία εξερευνά τη μοναξιά και περιβαλλοντικό angst της νέας γενιάς, αλλά και τις μικρές 'οάσεις' που δημιουργεί". Ακολουθεί η επίσημη σύνοψη: "Ένα σκυλάκι χάθηκε μέσα στον καύσωνα της Αθήνας. Η Κλέα και τα συγκάτοικά της περιπλανιούνται ασταμάτητα, μιλούν, ιδρώνουν (και μυρίζουν), σε μια πόλη που σιγά σιγά στερεύει".
Από τη μεριά της, η Διγενάκη σημειώνει: "Η 'Έρημος' είναι μια ταινία που γεννήθηκε από μια εικόνα ενός χαμένου σκύλου και από τον ασταμάτητο ήχο σουσού. Γεννήθηκε από περιέργεια και από εξάντληση, και από την ανάγκη να εξερευνήσω το αυτοσχεδιαστικό filmmaking.
Δοκιμάσαμε, λοιπόν, να κάνουμε γυρίσματα απλωμένα στο χρόνο, ώστε να έχουμε την ευκαιρία να αυτοσχεδιάσουμε, να μην βιαζόμαστε, να καταφέρουμε να είμαστε ευάλωτες και δημιουργικές. Έτσι, η κίνηση της κάμερας και η υποκριτική είναι τρυφερή και κουνημένη, γρήγορη, και ακατάστατη. Ένα σπαστικό - μελαγχολικό zoom in / zone out, σε ένα φόντο ξεραΐλας.
Ήθελα η απελπισία να ξεπετάγεται διακριτικά, όπως ακριβώς την αισθάνομαι στην καθημερινή ζωή μου: ο κόσμος κυριολεκτικά καίγεται αλλά εμείς πάμε στη δουλειά, βγαίνουμε ραντεβού, λέμε βλακείες και δεν μας εκπλήσσει τίποτα".
"Bugonia", "Gorgonà", "Αρκουδότρυπα", "Milk Teeth", "How to Shoot a Ghost" - 82ο Φεστιβάλ Βενετίας (27/8 - 6/9)

Με μια δόση υπερβολής θα μπορούσαμε να πούμε πως φέτος στη Μόστρα δημιουργείται μια μικρή ελληνική παροικία, αφού τουλάχιστον πέντε παραγωγές σχετίζονται λιγότερο ή περισσότερο με τη χώρα. Ας δούμε, λοιπόν, έναν - έναν τους τίτλους.
"Bugonia" (Γιώργος Λάνθιμος)
Χωρίς να αποτελεί στα αλήθεια έκπληξη, δύο χρόνια μετά την κατάκτηση του Χρυσού Λέοντα με το "Poor Things", ο Λάνθιμος επιστρέφει στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα της Βενετίας με το αινιγματικό "Bugonia". Τη σεναριακή διασκευή έχει αναλάβει ο Γουίλ Τρέισι, δημιουργός βραβευμένος με έξι Έμι ("Succession", "Last Week Tonight with John Oliver", "Μενού"). Μεταξύ των πρωταγωνιστών βρίσκουμε την οσκαρική Έμα Στόουν ("Ευνοούμενη", "Βληχή", "Poor Things", "Ιστορίες Καλοσύνης") που συνεργάζεται για πέμπτη φορά με τον Λάνθιμο, ενώ για δεύτερη συνεχόμενη ο Τζέσι Πλέμονς ("Ιστορίες Καλοσύνης"). Στη διανομή των ηθοποιών συμμετέχουν, επίσης, οι Σταύρος Χαλκιάς, Έινταν Ντέλμπις και Αλίσια Σίλβερστοουν. Διαβάστε περισσότερα για το "Bugonia" εδώ.
"Gorgonà" (Εύη Καλογηροπούλου)
Ύστερα από δύο πολυσυζητημένες και βραβευμένες μικρού μήκους ("Στο Θρόνο του Ξέρξη", "Motorway 65"), το μεγάλου μήκους ντεμπούτο της Εύης Καλογηροπούλου είναι ένα από τα επτά φιλμ που διαγωνίζονται στην Εβδομάδα της Κριτικής. Στην επίσημη σύνοψη σημειώνεται: "Σε ένα άχρονο δυστοπικό μέλλον, σε μια πατριαρχική πόλη-κράτος που μαστίζεται από βία και περιβαλλοντική μόλυνση, δυο γυναίκες επαναστατούν και αγωνίζονται για την ελευθερία και την ταυτότητά τους, μετατρέποντας εαυτές σε σύμβολα αντίστασης και μεταμόρφωσης. Αναπολογητικά πολιτικό και έμφυλο, κραυγαλέα αταξινόμητο, καταιγιστικό στην ενέργεια και την αισθητική του, το 'Gorgonà' θα μπορούσε να είναι ένα απλό μεταφυσικό δράμα αλλά είναι κάτι πολύ πιο διασκεδαστικό, με τα λόγια της σκηνοθέτιδας ' μια ταινία εκδίκησης εμποτισμένη με υπερφυσικά στοιχεία και φεμινιστική μανία".
Η Καλογηροπούλου σχολιάζει επιπλέον: "Πάντοτε με τραβούσαν οι ταινίες πολεμικών τεχνών και τα γουέστερν. Ως γυναίκα όμως, δεν ένιωθα ποτέ να συμπεριλαμβάνομαι στις αφηγήσεις τους και φαντασιωνόμουν ταινίες δράσης που θα ανέτρεπαν τα στερεότυπα του είδους και θα εστίαζαν στη γυναικεία εμπειρία.
Το 'Gorgonà' είναι η εκπλήρωση αυτής της φαντασίωσης, το γράμμα αγάπης μου σε αυτό το είδος σινεμά. Στον πυρήνα του, είναι μια ιστορία χειραφέτησης μέσω της επιθυμίας: η αγάπη μεταξύ δύο γυναικών πυροδοτεί την εσωτερική μεταμόρφωση και προκαλεί έναν κόσμο που έχει φτιαχτεί για να τις καταπιέζει.
Στο 'Gorgonà', παραλληλίζω την πατριαρχία με την περιβαλλοντική καταστροφή. Το έργο διαδραματίζεται στην Ελευσίνα, μια μολυσμένη βιομηχανική πόλη κοντά στην Αθήνα.
Ωστόσο, αυτός ο τόπος φιλοξενούσε κάποτε τα παγανιστικά Ελευσίνια Μυστήρια, που εξυμνούσαν τη γυναικεία δύναμη. Αυτό το παράδοξο ενέπνευσε τον κόσμο του 'Gorgonà', καθώς και τον μύθο της Μέδουσας, της απόλυτης μορφής της γυναικείας οργής και μεταμόρφωσης".

"Αρκουδότρυπα" (Χρυσιάννα Παπαδάκη & Στέργιος Ντινόπουλος)
Αφού απέσπασε... με την πρώτη το Χρυσό Διόνυσο στο 46ο Φεστιβάλ Δράμας (2023), το σκηνοθετικό δίδυμο των Παπαδάκη - Ντινόπουλου βάζει πλώρη για Βενετία συμμετέχοντας στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα "Giornate degli autori" με τη μεγάλου μήκους εκδοχή της "Αρκουδότρυπας". Η δράση εκτυλίσσεται την Ελάτη Τρικάλων ή Τύρνα, ένα μικρό χωριό στους πρόποδες της Πίνδου, όπου ζουν η Αννέτα (Πάμελα Οικονομάκη) και η Αργυρώ (Χαρά Κυριαζή) — δύο νεαρές γυναίκες δεμένες με μια ιδιότυπη και βαθιά φιλία. Η σχέση τους ξετυλίγεται με φόντο το δάσος, έναν μύθο του χωριού και το ιδιαίτερο αλλά αυθεντικό τοπίο της ελληνικής επαρχίας, αναδεικνύοντας θέματα γύρω από τη γυναικεία επιθυμία, τη σεξουαλική ταυτότητα, την αυτοδιάθεση και την κοινωνική απομόνωση. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως εκτός από τις δάφνες του τμήματός της, η "Αρκουδότρυπα" διεκδικεί επίσης τον Queer Λέοντα και το Λέοντα του Μέλλοντος που απονέμεται στον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη από το σύνολο του φεστιβαλικού προγράμματος. Διαβάστε τις εντυπώσεις μας από τη μικρού μήκους "Αρκουδότρυπα" εδώ.

"Milk Teeth" (Μιχάι Μινκάν)
Η δεύτερη σκηνοθετική δουλειά του Ρουμάνου δημιουργού Μιχάι Μινκάν ("Προς τον Βορρά") έχει μεταξύ των παραγωγών της και τον Κωνσταντίνο Βασίλαρο της Studio Bauhaus. Το "Milk Teeth" συστήνεται ως μια στοιχειωτική ιστορία ενηλικίωσης με φόντο την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου στα τέλη της δεκαετίας του '80. Τότε, ένα δεκάχρονο κορίτσι γίνεται η τελευταία μάρτυρας της εξαφάνισης της αδελφής της και έτσι, πρέπει να βρει το θάρρος να μεγαλώσει σε έναν κόσμο που βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης.
Ο Μινκάν δηλώνει σχετικά: "Το 'Milk Teeth' είναι μια αντι-νοσταλγική ταινία για την παιδική ηλικία σε έναν κόσμο που καταρρέει. Στη Ρουμανία του '89, οι άνθρωποι ήταν βουβοί – δεν μιλούσαν, δεν ονειρεύονταν. Μέσα από την ιστορία ενός παιδιού που ψάχνει την εξαφανισμένη της αδερφή, προσπαθώ να αφηγηθώ τη σιωπή μιας ολόκληρης κοινωνίας".

"How to Shoot a Ghost" (Τσάρλι Κάουφμαν)
Οι δρόμοι της Αθήνας πρωταγωνιστούν στη νέα μικρού μήκους του εμβληματικού Τσάρλι Κάουφμαν ("Συνεκδοχή Νέα Υόρκη"), αφού τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στην πρωτεύουσα. Όπως αναφέρεται σχετικά, η ταινία αφηγείται "μια ιστορία που διασχίζει τη χρονικότητα της πόλης, από μνημεία αφιερωμένα στα θύματα ενός αρχαίου λοιμού μέχρι το αποτύπωμα της δικτατορίας της δεκαετίας του '70. Ο Κάουφμαν ενσωματώνει στοιχεία από φωτογραφία δρόμου, αρχειακό υλικό και παλιά ερασιτεχνικά βίντεο, υφαίνοντάς τα μέσα στον κορμό της αφήγησης".
Ο ίδιος ο Κάουφμαν αναφέρει: "Η Αθήνα είναι ένας τόπος μοναδικός. Λατρεύω τον τρόπο που το αρχαίο και το σύγχρονο συνυπάρχουν. Και όλους αυτούς τους ανθρώπους, διαφορετικών ηλικιών και καταβολών —νεοφερμένους και παλιούς— που κουβαλούν διαφορετικές εκδοχές της πόλης, διάφορες στιγμές της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Και η αγάπη και η περηφάνια για τη φιλοξενία ήταν διάχυτες. Ένιωσα φροντίδα, ένιωσα ευπρόσδεκτος. Ήταν μια πραγματικά συγκλονιστική εμπειρία".

"Κότα" (Γκιόργκι Πάλφι) - 50ο Φεστιβάλ του Τορόντο (4-14/9)

Ο σκηνοθέτης του τολμηρού "Taxidermia" (2006) ταξίδεψε στη χώρα μας για να γυρίσει, στα ελληνικά μάλιστα, τη νέα ταινία του με τίτλο "Κότα". Όπως προδίδει ο τίτλος, η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από μια κότα η οποία δραπετεύει από μια βιομηχανική φάρμα και βρίσκει καταφύγιο σε μια παλιά ταβέρνα. Εκεί, έρχεται αντιμέτωπη με την ιεραρχία, προστατεύει τα αυγά της και συγκρούεται με την ανθρώπινη σκληρότητα, σε μια παραβολή με χιούμορ και συγκίνηση που αντικατοπτρίζει την ανθρώπινη κατάσταση μέσα από ζωώδη ένστικτα και συναισθήματα. Πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, οι Γιάννης Κοκιασμένος, Αργύρης Πανταζάρας, Μαρία Διακοπαναγιώτου και Αντώνης Καφετζόπουλος. Η ταινία συμμετέχει στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα Platform.