Γιατί το "28 Μέρες Μετά" είναι ένα millennial cult classic

Ας ξεκινήσουμε ξεκαθαρίζοντας μια ευρέως διαδεδομένη σινεφιλική παρεξήγηση: το "28 Μέρες Μετά" δεν είναι μια ταινία με ζόμπι – με τη στενή έννοια του όρου τουλάχιστον. Διότι το άψογο horror του σκηνοθέτη Ντάνι Μπόιλ και του σεναριογράφου Άλεξ Γκάρλαντ χρησιμοποιεί κάθε υλικό του συντακτικού των zombie movies, εκτός από το πιο κομβικό. Η αγελαία απειλή που έχει αφανίσει την ανθρωπότητα δεν αποτελείται από αιμοδιψείς ζωντανούς νεκρούς, αλλά από παρασιτικά μολυσμένα σώματα. Έχουν πνοή και ζωώδη ένστικτα, ενώ διατηρούν τον καρδιακό τους παλμό, αποτελώντας μια διαστροφική βλάσφημη εκδοχή της ζωής. Δεν επανήλθαν, κοινώς, από μια νεκρική κατάσταση. Και εδώ εντοπίζεται η πρώτη από τις πολλαπλές καινοτομίες της ταινίας που το 2002 τρομοκράτησε το κοινό, ξεπερνώντας κάθε εμπορική και καλλιτεχνική προσδοκία, η οποία οδήγησε σε μια συνέχεια ("28 Εβδομάδες Μετά") και τώρα σε ένα νέο σίκουελ, το "28 Χρόνια Μετά", που φιλοδοξεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την εκκίνηση μιας νέας τριλογίας.

Horror σαν ντοκιμαντέρ

Με αφορμή την έξοδο της νέας ταινίας στις αίθουσες, οι "Μέρες" επέστρεψαν για μερικές προβολές σε επιλεγμένες αίθουσες της Αθήνας, στις οποίες αρκετοί θεατές που είδαν για πρώτη φορά το φιλμ σάστισαν με την εικόνα του. Αντί για καλογυαλισμένα καρέ υψηλής ευκρίνειας, το μάτι τους χρειάστηκε να συνηθίσει μια φωτογραφία γεμάτη κόκο, πίξελ και ξέπνοα χρώματα. Και αυτό επειδή στα γυρίσματα χρησιμοποιήθηκε ψηφιακή κάμερα, κάτι ασυνήθιστο στα 00s, μια επιλογή αφενός οικονομική, αφού ο προϋπολογισμός ήταν πολύ μικρός, και αφετέρου υφολογική. Η χειροποίητη αίσθηση που θύμιζε home movie και οι γήινες αποχρώσεις προσέδωσαν έναν ντοκιμαντερίστικο ρεαλισμό και άρα άμεση οικειότητα στην παραγωγή, γεγονός που μεγέθυνε την επίδραση των τρομακτικών σκηνών. Ξαφνικά, δεν έμοιαζε και τόσο απίθανο η Γη να καταληφθεί από ζόμπι. Ή αρρωστημένα βίαιους τύπους τελοσπάντων…

Βιντεογκέιμ χωρίς save

Το πετυχημένο στιλ δεν αρκεί για να πετύχει ένα horror, χρειάζεται και έναν πειστικά βλοσυρό μπαμπούλα. Και παρότι σαν υποείδος τα zombie movies δεν βρίσκονταν σε πρώτη ζήτηση στις αρχές του αιώνα, ο Γκάρλαντ θέλησε να τα αναβιώσει αντλώντας, φυσικά, έμπνευση από την αρχετυπική και σπουδαία "Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών" (Τζορτζ Ρομέρο, 1968) όσο και από το εμβληματικό βιντεοπαιχνίδι "Resident Evil". Έτσι, στο "28 Μέρες Μετά", το κακό γεννιέται εξαιτίας ενός μολυσματικού ιού, έναν συνδυασμό λύσσας και έμπολα, ενώ όσοι κυοφορούν το μικρόβιο δεν συμπεριφέρονται σαν απαθή αργόσυρτα πλάσματα. Αντίθετα οι ξενιστές είναι αναβαθμισμένοι, έχουν τη δυνατότητα να διαδίδουν την αρρώστια τους με σωματικές εκκρίσεις (συγνώμη για αυτό) και να τρέχουν με μια διόλου αμελητέα ταχύτητα, ικανότητα που αναδείχθηκε σε κατεξοχήν χαρακτηριστικό τους. Ακόμα πιο ενδιαφέρον το γεγονός πως ενεργοποιούν τις δολοφονικές διαθέσεις τους μόνο όποτε χρειάζεται, την ίδια ώρα που συντηρείται ο υπαινιγμός πως μέρος της ανθρωπιάς τους παραμένει κρυμμένο μέσα τους. Όπως όταν ένας μολυσμένος αντιλαμβάνεται την αντανάκλασή του σε ένα καθρέφτη και αιφνιδιάζεται. Έπειτα, οι σεκάνς δράσης του Ντόιλ απηχούν τη βιντεογκέιμ λογική, όχι μόνο στο πώς χειρίζεται τις λήψεις με την κάμερα στο χέρι, οι οποίες προσδίδουν μια αληθοφανή υποκειμενικότητα, αλλά και στο απρόβλεπτο που τις διακατέχει. Ποτέ δεν είναι βέβαιο τι έκβαση θα έχει μια σκηνή, αφού όλοι διατρέχουν τον ίδιο –υψηλό– κίνδυνο.

Τόσο κοντινή δυστοπία

Εάν όλα τα παραπάνω εξηγούν την κινηματογραφική επιτυχία του "28 Μέρες Μετά", πώς αιτιολογείται ότι από τη μία έσπασε τα ταμεία στην εποχή του (σχεδόν 85 εκατ. δολάρια παγκοσμίως, με μπάτζετ μόλις 8 εκατ.) και, από την άλλη, ότι διατηρεί την αίγλη του πάνω από δύο δεκαετίες μετά; Παραδόξως, αμφότερα τα ερωτήματα έχουν παρόμοια απάντηση. Το φιλμ κυκλοφόρησε στην Ευρώπη ένα χρόνο μετά την τρομοκρατική ενέργεια της 11ης Σεπτεμβρίου, ενός συμβάντος που σόκαρε την ανθρωπότητα όχι μόνο εξαιτίας του μεγέθους της τραγωδίας, αλλά και επειδή αποτέλεσε την υλοποίηση ενός ανήκουστου σεναρίου: το πιο ισχυρό κράτος του κόσμου δέχθηκε επίθεση στο έδαφός του, στην καρδιά μιας εκ των μεγαλύτερων μητροπόλεών του. Η ταινία ψηλαφεί αυτό το συλλογικό άγχος της έλευσης ενός κατακλυσμιαίου γεγονότος και το απαλύνει μέσα από την υπαρξιακή περιπέτεια του απλού, καθημερινού ήρωά της. Ακριβώς γι’ αυτό σήμερα μοιάζει ταυτόχρονα ανατριχιαστικά γνώριμη. Η εικόνα του πρωταγωνιστή Κίλιαν Μέρφι, στο κέντρο του ερειπωμένου Λονδίνου να περπατά απορημένος υπό τους ήχους του "East Hastings" των Godspeed You! Black Emperor, μοιάζει βγαλμένη από την περίοδο της καραντίνας (σαν βόλτα με sms "6", αν θυμάστε).

Ο κόσμος μας, λοιπόν, έχει γίνει τρομακτικός σε… κινηματογραφικό βαθμό. Γι’ αυτό και το "28 Χρόνια Μετά", με τον σταρ Άαρον-Τέιλορ Τζόνσον στον κεντρικό ρόλο, δεν οραματίζεται τη Συντέλεια, αλλά τι συμβαίνει μετά το τέλος του κόσμου. Έναν τόπο χωρισμένο σε υγιείς και μολυσμένους, όπου η φρίκη έχει πάρει νέες μορφές, αλλά η ζωή επιμένει πεισματικά να συνεχίζεται.