Κωστή Χαραμουντάνη, πώς γύρισες την καλύτερη ελληνική ταινία της χρονιάς;

Αφού ξεχώρισε ως ένα από τα πλέον ελπιδοφόρα ταλέντα του ελληνικού σινεμά, ο Κωστής Χαραμουντάνης δικαιώνει τώρα τις προσδοκίες με το πρωτότυπο "Κιούκα, Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού". Το φιλμ του έχει μαζέψει ήδη τέσσερα βραβεία στο 65ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, διεκδικεί έξι Ίριδες από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου, αλλά δεν οφείλει την αξία του στις δάφνες που κουβαλάει. Πρόκειται για ένα ακατέργαστα ρομαντικό ντεμπούτο, το οποίο μέσα από τις οικογενειακές διακοπές ενός πατέρα και των δύο παιδιών του, μιλά για την πολυτιμότητα της αθωότητας και την πολυπλοκότητα μιας ενηλικίωσης που μοιάζει να μένει για πάντα ανολοκλήρωτη. Γι’ αυτά και πολλά ακόμα, συζητήσαμε με τον Χαραμουντάνη στην κουβέντα που διαβάζετε παρακάτω.

Οι φωτογραφίες χρησιμοποιούνται με ευγενική παραχώρηση από τον Κωστή Χαραμουντάνη, ο οποίος τις τράβηξε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του "Κιούκα". Οι παλαιότερες φωτογραφίες είναι από οικογενειακές διακοπές και έχουν παραχωρηθεί, επίσης, από το προσωπικό αρχείο του σκηνοθέτη.

Στην ταινία σου υπάρχει αρκετό χιούμορ το οποίο προσγειώνει τις πιο δραματικές πτυχές της. Αναρωτιέμαι αν η κωμωδία ήρθε ως εξισορροπητικός παράγοντας όσων βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων.
Θα έλεγα πως είναι αποτέλεσμα των ίδιων των διακοπών που έκανα ως παιδί, στις οποίες υπήρχε πολλή πλάκα. Το χιούμορ προέκυπτε από την ίδια την ένταση που αναπόφευκτα προκαλούσε η πολυήμερη διαμονή με άλλους ανθρώπους σε έναν στενό χώρο. Φυσικά, συν τοις άλλοις μοιραζόμασταν πολλή αγάπη, νεύρα που διαδέχονταν την ηρεμία και πάντα τη ραστώνη. Αυτή η συναισθηματική συνθήκη αποτέλεσε τη βάση μου, αλλά ήθελα να φτιάξω μια ταινία που να έχει πολλές ποιότητες, να είναι γενναιόδωρη ώστε να μη σου επιτρέπει να βαρεθείς. Υπό αυτή την έννοια, το χιούμορ είναι ένα άψογο εργαλείο για να κεντρίζεις την προσοχή του άλλου, χωρίς να κάνεις εκπτώσεις στην ιστορία που σε ενδιαφέρει να πεις. Με απλά λόγια, βοηθά να μη γίνει βαρύ κι ασήκωτο αυτό που βλέπουμε! (γέλια)

Ταυτόχρονα, είμαι σίγουρος πως ήταν καθοριστικό ότι συνεργάστηκες με την Έλσα Λεκάκου και τον Κωνσταντίνο Γεωργόπουλο, δύο ηθοποιούς με τους οποίους δουλεύεις ήδη από τις μικρού μήκους σου.
Βέβαια, εξάλλου αυτούς είχα υπόψη όταν έγραφα το σενάριο. Μάλιστα, σε όλη τη διάρκεια της συγγραφής συναντιόμασταν πολύ συχνά για να συζητήσουμε τα διάφορα προσχέδια, δίνοντας έμφαση στο να περάσουμε καλά κουβεντιάζοντας, όχι να συμπεριφερθούμε επαγγελματικά με τη στενή έννοια του όρου. Δημιουργήθηκε έτσι ένα πολύ φιλικό κλίμα, που διατηρήθηκε και με τους υπόλοιπους. Όταν άρχισαν τα γυρίσματα στον Πόρο, ας πούμε, μέναμε όλοι στο ίδιο ξενοδοχείο, τρώγαμε μαζί, κολυμπούσαμε κ.ο.κ., οπότε δημιουργήθηκε μια ενέργεια μεταξύ μας που εντυπώθηκε στο τελικό αποτέλεσμα.

Στιλιστικά επιλέγεις ένα ύφος που ναι μεν είναι απολύτως προσβάσιμο, διατηρείς ωστόσο μερικά στοιχεία πειραματισμού που, έχω την αίσθηση, είναι πολύ δύσκολο να προστατεύσεις φτιάχνοντας μια ταινία σήμερα. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Στην παραγωγική διαδικασία, δεν θα το έλεγα. Κυρίως επειδή δούλευα επί πολλά χρόνια το σενάριο, στην πορεία είχα εντάξει στη δημιουργική διαδικασία τους περισσότερους από τους συνεργάτες μου, έτσι στο τέλος καταλήξαμε να χρησιμοποιούμε πολλές από τις δικές τους ιδέες. Οπότε, μπορεί να είχα το "γενικό πρόσταγμα", αλλά ήμασταν όλοι μαζί στο ίδιο μήκος κύματος. Η δυσκολία ήρθε αργότερα, όταν χρειάστηκε να πιστέψω σε εμένα και να υπερασπιστώ με βεβαιότητα αυτό που ήθελα να κάνω. Να πείσω, δηλαδή, τους γύρω μου ότι αυτό ακριβώς είναι το όραμά μου.

Δεν είναι συνηθισμένο, άλλωστε, να βλέπεις ένα φιλμ που μοιάζει σταδιακά να αναιρεί τον εαυτό του. Είναι ενδεικτική, μεταξύ άλλων, η ενότητα στο φινάλε με τον πατέρα όπου ανατρέπονται όλες οι έως τότε συμβάσεις.
Εκεί πια έχουμε φτάσει σε ένα σημείο της ιστορίας που έχουν αποδομηθεί έννοιες όπως αυτή της οικογένειας, έτσι και το μοντάζ υιοθετεί την αντίστοιχη λογική. Γι’ αυτό τότε "σπάμε" έναν νοητό τοίχο και αποκαλύπτουμε το κατασκεύασμα στο οποίο στηρίζεται η αφήγηση. Χωρίς, όμως, να καταργείται η σχέση με όσα προηγήθηκαν ή ακολουθούν• η συναισθηματική συνοχή διατηρείται.

Ανάμεσα στις ποιότητες που ανέφερες νωρίτερα, είναι και η ποιητική. Μια ιδιότητα που ποτέ δεν είναι εύκολο να ενσωματώσει κάποιος στο έργο του, αλλά όλοι, λιγότερο ή περισσότερο, επιδιώκουν.
Είναι ένα στοιχείο που προσωπικά με εκφράζει και μου προκύπτει αυθόρμητα. Αλλά και πάλι, κινηματογραφικά, τα πάντα είναι ζήτημα εκτέλεσης και ισορροπίας. Ας πούμε, εάν τα πιο ποιητικά συστατικά εμφανίζονταν από την αρχή της ταινίας δεν θα λειτουργούσαν σωστά. Για να εκδηλωθούν ανοιχτά περνάει πάνω από μία ώρα, αφού πρώτα μέσω του ρεαλισμού έχουμε γνωρίσει εις βάθος τους χαρακτήρες. Έτσι, δημιουργείται το περιθώριο για να αποκτήσει μια υπερβατικότητα η δράση και να διερευνηθούν καταστάσεις που ξεπερνούν τα όρια της απεικόνισης μιας φέτας ζωής. Σου δίνεται η ευκαιρία να θίξεις πράγματα τα οποία δεν είναι εύκολο να αναπαραστήσεις. Η ταινία, επομένως, καταλήγει να είναι ποιητική, δεν φτάνει βεβιασμένα σε αυτό το σημείο.

Ένα από αυτά τα περίπλοκα πράγματα είναι, άραγε, η σχέση που έχουμε οι millennials με την παιδική ηλικία μας; Είναι μια θεματική που συναντάμε πολύ συχνά τελευταία.
Είναι ναι, διότι νιώθω πως είμαστε μια γενιά που μοιάζει να μην ενηλικιώθηκε ποτέ στην πραγματικότητα. Συνεχώς κάτι συμβαίνει που μας κρατάει πίσω και οι συνθήκες είναι πάντα δύσκολες. Για αυτό και έχουμε την τάση να επιστρέφουμε σε ένα παρελθόν το οποίο ήταν λίγο πιο ρόδινο. Την ίδια στιγμή, σήμερα, ζούμε στην εποχή της ενδοσκόπησης. Είναι πια πολύ διαδεδομένο οι άνθρωποι να κοιτάζουν μέσα τους για να βρουν απαντήσεις, κάτι που ίσως παλαιότερα να μη συνέβαινε σε τόσο μεγάλο βαθμό.

Στιγμιότυπα από οικογενειακές διακοπές του Κωστή Χαραμουντάνη:

Περισσότερες φωτογραφίες από τα γυρίσματα του "Κιούκα, Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού":

Το τρέιλερ του του "Κιούκα, Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού":