«The Mountains»
Με γνώμονα τη θέση πως οι ταινίες αποτελούν "ένα παράθυρο στις πολυπλοκότητες και τον πλουραλισμό του κόσμου, ένα εργαλείο που δίνει χώρο στη φαντασία και στην ενσυναίσθηση να διευρυνθούν", το 15ο Ethnofest - Διεθνές Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου (26/11-8/12) ξεδιπλώνει το επετειακό πρόγραμμά του στον κινηματογράφο Άστορ, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, αλλά και διαδικτυακά, με την επιθυμία "η συλλογική ευημερία να μετουσιωθεί σε εφικτή πραγματικότητα".
Η έναρξη έγινε ήδη στο Γαλλικό Ινστιτούτο με την ταινία "After the Odyssey" (Έλεν Ντόιλ), στην οποία με φόντο τις ιταλικές ακτές γυναίκες της περιοχής και Νιγηριανές συμβιώνουν ακολουθώντας τις αξίες της αλληλεγγύης και της ενδυνάμωσης. Κατά τα άλλα, το πρόγραμμα δίνει έμφαση στον παλαιστινιακής καταγωγής σκηνοθέτη Μάχντι Φλέιφελ, προβάλλοντας τέσσερις μικρού μήκους του ("Xenos", "A Man Returned", "I Signed The Petition", "3 Logical Exits") που αποτυπώνουν με οξυδερκή τρόπο τις εκφάνσεις της παλαιστινιακής ταυτότητας, τα αδιέξοδα, τα όνειρα και τη βιωμένη εμπειρία. Όπως επισημαίνεται σχετικά από τους διοργανωτές: "Σε μια κρίσιμη και βάναυση συνθήκη στη Μέση Ανατολή, με την επιθετική πολιτική του Ισραήλ σε βάρος του παλαιστινιακού λαού, η ανάγκη να παραμένει η Παλαιστίνη στο πρώτο πλάνο των συζητήσεων καθίσταται ακόμα πιο άμεση".
Έπειτα, στρέφουμε την προσοχή στην καινούρια ενότητα με τίτλο "Αφηγήσεις Πεδίου". Σκοπός της είναι να αποτελέσει "χώρο συνάντησης για να παρουσιάζονται οπτικοακουστικά σε εξέλιξη έργα που αναζητούν την πλαισίωση, την ανάπτυξη ή/και την ανατροφοδότηση από ένα εύρος ειδικών και επαγγελματιών", όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Επίσης, το τμήμα αφορά "έργα που ολοκληρώθηκαν στο πλαίσιο ερευνητικών προγραμμάτων και μπορούν να αποκτήσουν ορατότητα, να βρουν στο τμήμα μια πλατφόρμα παρουσίασης και συζήτησης και να ενταχθούν στο οικοσύστημα του μη μυθοπλαστικού κινηματογράφου, της οπτικής ανθρωπολογίας και της πολυμεσικής εθνογραφίας". Υπό αυτό το πρίσμα, λοιπόν, κάτω από την ομπρέλα των "Αφηγήσεων Πεδίου" παρουσιάζονται η "Νυχτερινή Βάρδια" (Βαλεντίνη Σαμπεθάι, Λουκάς Κουμπούρης & Αλίκη Αγγελίδου), υλικό βίντεο από την μακρόχρονη επιτόπια εθνογραφική έρευνα του Κωνσταντίνου Καλαντζή στην περιοχή των Σφακίων και το "BIO-AGE" (Ειρήνη Παπαδάκη, Αίγλη Χατζούλη & Σίλας Μιχάλακας) που απεικονίζει τη βιο-κοινωνική εμπειρία της γήρανσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.
Παράλληλα, το 15ο Ethnofest συνεργάζεται με το Εργαστήριο Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας και επισημοποιεί μια ακόμα νέα θεματική. Με όνομα "Εθνομουσικολογία και Κινηματογράφος", η ενότητα αναδεικνύει ταινίες που "εξερευνούν ποικίλες παραδόσεις, ταυτότητες, πρακτικές, είδη και βιογραφίες, αποτυπώνοντας τη μουσική μέσα από την ιδιαίτερη ματιά του κινηματογραφικού φακού". Συμμετέχει ο Μπάρλεϊ Νόρτον (εθνομουσικολόγος, κινηματογραφιστής, καθηγητής εθνομουσικολογίας στο πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου) που θα δώσει το "παρών" στην Αθήνα για την προβολή του "Hanoi Eclipse - The Music of Dai Lam Linh" (2010) και την παράδωση masterclass με τίτλο "Filmmaking, Music Research and Cultural Heritage". Ο Νόρτον πρόκειται να μιλήσει για το ερευνητικό έργο του γύρω από τη μουσική κουλτούρα της Νοτιοανατολικής Ασίας και τη σχέση της εθνομουσικολογίας με τον κινηματογράφο, καθώς επίσης και για την οπτικοακουστική αναπαράσταση της μουσικής ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Μένουμε στο ίδιο τμήμα, όπου ξεχωρίζει το "La Tumba Mambi" (Αλεξαντρίν Μπορντό-Φουρνιέ & DJ Jigüe) που μας μυεί σε ένα κοσμικό αφρο-κουβανικό είδος τραγουδιού, χορού και κρουστών που προέκυψε από τα κύματα μετανάστευσης σκλάβων κατά τη διάρκεια της Αϊτινής Επανάστασης και έγινε αναπόσπαστο τμήμα της κουβανέζικης κουλτούρας.
Στη θεματική της αύλης πολιτιστικής κληρονομίας εμπίμπτουν, επιπλέον, το "Πρωτόγαλα" (Παναγιώτης Παπαφράγκος, 2024) που συνδέει τον άνθρωπο με τα ζώα, διερευνώντας τις έννοιες της μητρότητας, του θηλασμού και της ορφάνιας, αλλά και ο "Τελευταίος Νομάς" (Φίλιππος Φερεντίνος, 2024), όπου μέλη της Σαρακατσάνικης κοινότητας αφηγούνται τα βιώματά τους και συζητούν την έννοια της ταυτότητας σήμερα.
Δεν προσπερνάμε, φυσικά, τις ειδικές προβολές. Τριάντα χρόνια μετά την πρεμιέρα της και για πρώτη φορά στην Ελλάδα, προβάλλεται το "London", το ντεμπούτο του ρηξικέλευθου Βρετανού σκηνοθέτη, αρχιτέκτονα και συγγραφέα Πάτρικ Κέιλερ. Ένα φωτογραφικό ταξίδι - ωδή στο Λονδίνο όπου ο σκηνοθέτης καταγράφει την οδύσσεια ενός flâneur στην πόλη ενσωματώνοντας πολιτική σάτιρα, ιστορικά γεγονότα, λογοτεχνικούς υπαινιγμούς, αστικούς μύθους αλλά και άφθονο αλλόκοτο χιούμορ. Η μορφή του δοκιμίου, η οπτικοακουστική μίξη και οι καλλιτεχνικές στρατηγικές που εφαρμόζει στην ταινία ο Κέιλερ τον καθιστούν μία από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές που αναδείχθηκαν στον βρετανικό κινηματογράφο μετά τον εικονοκλάστη Πίτερ Γκρίναγουεϊ. Σημειώνουμε και τις ταινίες "Evy & I" (Ελέν Μπαρές) "Empty Hours" (Ιουντίτ Λονγκέ Μαρξ) που παίζονται μαζί στο Γαλλικό Ινστιτούτο (3/12).
Το επετειακό Ethnofest δεν ολοκληρώνεται εδώ. Περισσότεροι από σαράντα τίτλοι απλώνονται σε όλα τα υπόλοιπα τμήματα του θεσμού, από τα οποία ξεχωρίζουμε τα παρακάτω. Το ντοκιμαντέρ ενηλικίωσης "Fiary Garden" (Γκέργκο Σομογκιβάρι) στο οποίο απεικονίζεται η απρόσμενη φιλία ανάμεσα σε μια έφηβη τρανς και έναν άστεγο, το αφοπλιστικό "Mountains" όπου ο σκηνοθέτης Κρίστιαν Έινσχοζ σε διάρκεια τριάντα ετών επιχειρεί να συμφιλιωθεί με την απώλεια του αδερφού του ώστε να επανασυνδεθεί με τους συγγενείς του, αλλά και το "Hold On to Her" (Ρόμπιν Βανμπεσιέν) που καταγράφει τις συλλογικες προσπάθειες θυμάτων, ακτιβιστών και άλλων αλληλέγγυων προκειμένου να διερευνηθεί η υπόθεση αστυνομικής και κρατικής βίας στο Βέλγιο εναντίον ενός μικρού κοριτσιού. Σημειώστε ακόμα το ξεσηκωτικό "This Is Ballroom" (Γιούρου & Βίτα) που μας ταξιδεύει στην κουλτούρα του ballroom της ΛΟΑΤΚΙ+ σκηνής του Ρίο ντε Τζανέιρο και το γυρισμένο με φιλμ super 8 "Rose" (Ανίκα Μάγιερ), στο οποίο σκιαγραφείται ο τρόπος που παρεισφρέει η βία στη ζωή μιας φαινομενικά ειδυλλιακής γερμανικής οικογένειας.
Οι σινεφίλ οφείλουν να μην προσπεράσουν τη μικρού μήκους "Dr. XYZ: A Medical Drag Transthology" (Ελ Τζόουνς) που καταπιάνεται με την ιατρικοποίηση της τρανς κοινότητας μέσα από την drag σάτιρα, το ποιητικό ταξίδι μύησης σε μία παραθαλάσσια μητριαρχική κοινότητα που απεικονίζει το "Mother Mare" (Ελίζα Κιάρι), το δοκιμιακό και οικολογικών ανησυχιών "Apple Cider Vinegar" (Σόφι Μπενού) και το, σε τελείως διαφορετικό ύφος, "Death in Jenin" (Κρις Τζιάμο) που καταγράφει την ωμή καθημερινότητα της εμπόλεμης βίας στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν στην Παλαιστίνη.
Λίγο πριν το τέλος, επισημαίνουμε τις δύο ενότητες υπό τις οποίες αναπτύσσεται το τμήμα Initiations. Από τη μία τη Διεθνών Σπουδαστικών και από την άλλη τη Σπουδαστικών Ταινιών στην Ελλάδα μέρος των οποίων γυρίστηκαν στο πλαίσιο του θερινού σχολείου "Athens Summer School in Visual Ethnographic Practices", μια συνεργασία του Ethnofest και του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ. Με διάθεση αναστοχασμού, πειραματισμού και τεκμηρίωσης της κοινωνικής πραγματικότητας, η νέα γενιά δημιουργών καταπιάνεται με μία ευρεία θεματική που περιλαμβάνει την αρχιτεκτονική, την οικολογία, τον φεμινισμό, τον εξευγενισμό, τις ταυτότητες και το μεταναστευτικό ζήτημα.
Κλείνοντας, υπενθυμίζουμε πως το 15ο Ethnofest θα συνεχιστεί και διαδικτυακά (2-8/12) και πως μέρος των εσόδων του πρόκειται να δοθούν σε εγχειρήματα για τη στήριξη του παλαιστινιακού λαού.
Πληροφορίες:
15ο Ethnofest - Διεθνές Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου, 26/11-8/12
Άστορ, Σταδίου 28, Πανεπιστήμιο, 2103211950
Γαλλικό Ινστιτούτο, Σίνα 31, Κολωνάκι, 2103398600
Είσ.: € 5, € 3 (μειωμ.). Προπώληση εδώ.
