«H προσαρμογή δεν είναι εμπόδιο, αλλά αφετηρία για να κάνεις πράγματα που δε θα τα είχες σκεφτεί ή δε θα είχες υλοποιήσει υπό κανονικές συνθήκες» μου εξηγεί ο Βασίλης Καραμητσάνης, ο πρόεδρος του φεστιβάλ κινουμένων σχεδίων Animasyros, όταν συναντιόμαστε στο γραφείο του για να συζητήσουμε τη φετινή, διαφορετική διοργάνωση (23-27/9). Με όλα τα φεστιβάλ να πλήττονται από τους περιορισμούς στον αριθμό των θεατών, την οικονομική δυσχέρεια έπειτα από μήνες απραξίας και την αβεβαιότητα για την αλλαγή των συνθηκών μέχρι την υλοποίηση της διοργάνωσης, τα ζητήματα που έχουν να διευθετήσουν είναι περισσότερα και διαφορετικά από ότι συνήθως, όμως η αισιοδοξία και η εμπιστοσύνη στις δυνατότητες τους επιτρέπει στην ομάδα του Animasyros να κρατάει το κεφάλι ψηλά - και τον Animaσπύρο μασκοφορεμένο.
«Πιστεύω ότι ουσιαστικά η πανδημία αποκάλυψε ένα κομμάτι που υπήρχε εκεί ως δυναμική και αυτό είναι το ψηφιακό περιβάλλον. Εκτιμώ ότι η κρίση θα περάσει, όσο δυνατά κι αν μας βρήκε, και κάποια από τα πράγματα που χρειάστηκε να κάνουμε ως προσαρμογές στις διοργανώσεις μας, θα είναι τελικά επ’ ωφελεία του φεστιβάλ, του κοινού αλλά και της προώθησης των ταινιών, και θα παραμείνουν. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα να ανοίξει η καλλιτεχνική δημιουργία, να παίζονται δηλαδή ακόμα περισσότερες ταινίες, αφού έχεις τη δυνατότητα να τις παίζεις και ψηφιακά», συμφωνεί η Μαρία Ανεστοπούλου, διευθύντρια του φεστιβάλ.
Με αυτό στο νου, το Animasyros θα διεξαχθεί για πρώτη φορά σε phygital μορφή: pop up οθόνες στα εντυπωσιακά κτίρια της Σύρου και μία digital πλατφόρμα θα προβάλουν παράλληλα τις ταινίες που έχουν επιλεγεί από τη φετινή διοργάνωση. Δε θα υπάρχει δυνατότητα on demand θέασης, αλλά οι ταινίες θα παίζονται στα ψηφιακά δωμάτια «Άνω Σύρος», «Ερμούπολη» και «Ποσειδωνία», με ελαφρώς μεγαλύτερη παραμονή στον ιστότοπο, ώστε να καλύψουν και τα ωράρια κοινών του εξωτερικού. Οι προβολές ξεκινούν στις 7.30μ.μ., ώστε να προσαρμοστούν στα ωράρια των θερινών κινηματογράφων, ψηφιακά στις 6.30μ.μ. και τελειώνουν στις 12 τα μεσάνυχτα. Θα είναι ελάχιστες οι ταινίες που θα παιχθούν μόνο φυσικά, λόγω γεωγραφικών περιορισμών παραγωγής περιεχομένου, ενώ μία ταινία σε παραγωγή της AppleTV θα βρίσκεται μόνο στο ψηφιακό πρόγραμμα, υπενθυμίζοντας μας τις ιδιαίτερες συνθήκες της φετινής διοργάνωσης.
«Νομίζω αυτό που ανέδειξε η χρονιά στο δικό μας φεστιβάλ είναι πως δεδομένου ότι οι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν έχουν την δυνατότητα να προβάλλονται πάρα πολύ, έπρεπε να βρούμε ένα τρόπο ώστε να τις απολαύσουν και οσοι θα ειναι στο νησί αλλά και όσοι δεν μπορούν να έρθουν» συνεχίζει η Μαρία. «Βέβαια, τα φυσικά θεάματα δεν έχουν σχέση με τα ψηφιακά. Χάνει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι η έννοια ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ, που είναι την ώρα που συμβαίνει και με τους ανθρώπους που συμμετέχουν, κοινό και καλλιτέχνες. Πέρα από την προβολή της ταινίας, ο καλλιτέχνης που έρχεται στο φεστιβάλ δικτυώνεται, κάτι που φέτος θα γίνει με μια πολύ χαμηλότερη πλην όμως αναγκαία ένταση». Το κομμάτι της Αγοράς βοηθάει στη ζύμωση αυτή και φέτος θα τρέξει για πρώτη φορά μια συνεργασία με το φεστιβάλ του Ανεσί και την αντίστοιχη αγορά του, και περιλαμβάνει ένα ειδικό εργαστήριο προετοιμασίας pitching για επιλεγμένα έξι πρότζεκτ. Αυτά θα παρουσιαστούν το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου στην κριτική επιτροπή και σε ένα κλειστό δίκτυο ανθρώπων ψηφιακά.
Η Αγορά, που πραγματοποιείται για έβδομη χρονιά φέτος, ήταν ένα σημαντικό κομμάτι στη στρατηγική του Animasyros από τις πρώτες χρονιές του. «Η Ελλάδα αρχίζει και γίνεται δυνατή στο κομμάτι της δημιουργικότητας, αλλά υστερεί στο κομμάτι της προβολής και της διασύνδεσης με την Aγορά, ελληνική και ευρωπαϊκή. Άρα το Animasyros είναι ένα καλό εργαλείο για τη διασύνδεση των καλλιτεχνών με την νέα παγκόσμια πραγματικότητα που απαιτεί προσαρμογή σε συνθήκες που δεν υπηρχαν ποτέ για τους Έλληνες δημιουργούς, όπως ένα πολύ ευρύ κοινό θεατών και αγοραστών. Φέτος αυτή η αποτοπικοποίηση υπάρχει στα φεστιβάλ εκ των πραγμάτων, εφόσον δεν υπάρχει απόλυτη πρόσδεση με τη χωρική πραγματικότητα, όπως μας έχει υποχρεώσει η πανδημία».
«Πιστεύω ότι ουσιαστικά η πανδημία αποκάλυψε ένα κομμάτι που υπήρχε εκεί ως δυναμική και αυτό είναι το ψηφιακό περιβάλλον», τονίζει η Μαρία Ανεστοπούλου.
Για το Βασίλη, άλλωστε, ένα άνοιγμα της διοργάνωσης πέρα από το κομμάτι των προβολών ήταν ο στόχος εξαρχής. «Γενικά δεν ηρεμούμε, αλλά έχουμε μια προσεκτική δραστηριότητα γιατί οι καιροί είναι περίεργοι. Εκεί που προσπαθείς να κάνεις κάτι μέσα σε όλη τη δυστοπία της καραντίνας, μπορεί να βρεθείς να έχεις εκθέσει ανθρώπους σε κίνδυνο ή επικοινωνιακά το φεστιβάλ, οπότε όλα είναι συγκροτημένα. Έρχονται πολλές προτάσεις, και επειδή το φεστιβάλ προσπαθεί να αλλάξει λίγο και το χρηματοδοτικό του μείγμα αλλά και το μείγμα δραστηριοτήτων, έχει αναλάβει σιγά σιγά κάποιες παραγωγές, συμμετέχει σε μια ταινία μεγάλου μήκους και στη συμπαραγωγή μιας ταινίας μικρού μήκους με την Cosmote, σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαγκούρη, κάνουμε αρκετά commition films όπως και παλαιότερα την εκπομπή. Αυτό είναι κάτι που θέλουμε σιγά σιγά να περάσει και στο ίδιο το ετήσιο το φεστιβάλ, να ανοίξει πιο πολύ».
Οι νέες συνθήκες φαίνεται να συνηγορούν για αυτό το άνοιγμα και να είναι ένας πρώτος τρόπος να δοκιμαστούν στα νέα μέσα. Οι τελετές έναρξης και λήξης θα μεταδοθούν προηχογραφημένες, ενώ σαν ανεπίσημη τελετή έναρξης θα προβληθεί μαγνητοσκοπημένη η παράσταση «Χρύσιππος» του Θάνου Σαμαρά, που είχε ευρεία χρήση animation. «Αιφνιδιαστήκαμε σε πολλά πράγματα γιατί είχαμε ήδη κάνει μεγάλο σχεδιασμό για φέτος, δεν αιφνιδιαστήκαμε όμως ως προς τη χρήση των τεχνικών μέσων που χρειάστηκαν για το φεστιβάλ», τονίζει ο Βασίλης, γεγονός που αποδείχτηκε και στα γρήγορα αντανακλαστικά την περίοδο της καραντίνας: προβλήθηκαν ψηφιακά σπουδαίες ταινίες από το αρχείο του animasyros, έτρεξε μία εκπαιδευτική δράση στο πλαίσιο της συνεργασίας με το ΚΕΘΕΑ Παρέμβαση, ενώ λανσαρίστηκε μία νέα συνεργασία με την Actionaid Hellas μέσα από το εργαλείο του facebook live.
Βέβαια, τίποτα δεν ξεπερνά την, από κοντά, εμπειρία των προβολών που διασπείρονται σε νεοκλασικά, πλατείες και ξενοδοχεία ανά τη Σύρο. Ο Βασίλης μου εξηγεί τις φετινές διαφορές, με την αξιοποίηση αποκλειστικά open air οθονών: «Φέτος η υπαίθρια μας προβολή στην Ερμούπολη δε θα είναι όπως πάντα στην Πλατεία Μιαούλη, η οποία για λόγους προστασίας από την πανδημία θα πρέπει να μείνει κενή, αλλά θα φιλοξενηθούμε στην έπαυλη του Μέγαρου Βελισσαρόπουλου. Εκεί στεγάζεται το εργατικό κέντρο Ερμούπολης, που είναι ο μεγαλύτερος συνδικαλιστικός σύλλογος όλων των Κυκλάδων και με κουβαλάει την παράδοση του Νεωρίου, αγώνες και σοβαρή εθνική αντίσταση. Είναι ένα κτίριο πέρα από όλο το συναισθηματικό vibe, στο πίσω μέρος έχει μια μεγάλη αυλή στην οποία θα γίνουν όλες οι υπαίθριες προβολές μας, πάντα με την τήρηση όλων των μέτρων ασφαλείας». Εκτός από τις σταθερές στάσεις σε Άνω Σύρο, Ποσειδωνία και Φοίνικα, προστίθεται άλλη μία στάση στο τουριστικό θέρετρο της Βάρης και το γεγονός ότι η φιλοσοφία του φεστιβάλ ακολουθούσε ούτως ή άλλως της λογική της δευτεροβάθμιας αποκέντρωσης, επιτρέπει τόσο την άμεση συνεννόηση με το δήμο και τις τοπικές κοινωνίες, όσο και την αξιοποίηση τεχνογνωσίας χρόνων.
Αντίστοιχα, η πλατφόρμα που θα προβάλει online τις ταινίες, επιλέχθηκε ώστε να ακολουθεί την επιμελητηριακή φιλοσοφία των φυσικών προβολών. «Είναι πολύ σημαντικό το επιμελητηριακό κομμάτι, δηλαδή η διαδοχή των ταινιών» επισημαίνει ο Βασίλης, «ένα φεστιβάλ δεν είναι ακόμα μια πλατφόρμα που βλέπεις ταινίες με τη σειρά που θες, αλλά η εμπειρία να αφήνεσαι στη διαδοχή των ερεθισμάτων που έχει προκαθορίσει η καλλιτεχνική διεύθυνση». Η Μαρία συμφωνεί γνέφοντας. «Άλλωστε, αυτό είναι που μας αρέσει να κάνουμε, διαχρονικά».
