Προς την επίσημη λήξη του οδηγείται το ιστορικό 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το πρώτο που πραγματοποιείται εξολοκλήρου διαδικτυακά και δωρεάν μέσω της πλατφόρμας που δημιουργήθηκε για το σκοπό αυτό. Η ανταπόκριση του κοινού υπήρξε ιδιαίτερα θερμή, με το φεστιβάλ να μας ενημερώνει πως το πρώτο οκταήμερο δόθηκαν 72.000 δωρεάν εισιτήρια ενώ 113 ντοκιμαντέρ έγιναν sold out. Θυμίζουμε πως μόνο την πρώτη μέρα έγιναν πάνω από 6.500 εγγραφές στην πλατφόρμα ενώ μοιράστηκαν περισσότερα από 12.000 εισιτήρια.
Για το λόγο αυτό, το φεστιβάλ αποφάσισε να προσφέρει 1100 επιπλέον θεάσεις για τα βραβευμένα ντοκιμαντέρ, οι οποίες θα είναι διαθέσιμες μέχρι τα μεσάνυχτα της 28ης Μαΐου. Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι οι ταινίες που βραβεύτηκαν φέτος…
Ο Χρυσός Αλέξανδρος απονεμήθηκε στο αφοπλιστικό ντοκιμαντέρ «Καλωσήρθατε στην Τσετσενία» («Welcome to Chechnya», Ντέιβιντ Φρανς), ένα φιλμ – γροθιά στο στομάχι το οποίο αποκαλύπτει τις απάνθρωπες συνθήκες υπό τις οποίες ζουν μέλη της LGBTQ+ κοινότητας στην Τσετσενία, αλλά και τα ακραία μέτρα που καλούνται να λάβουν ώστε να προστατευτούν. Η κριτική επιτροπή για το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους αποτελούταν από τους Μάρκο Γκαστίν (σκηνοθέτης), Κλερ Σιμόν (σκηνοθέτης) και Αν Τόμσον (δημοσιογράφος), και αιτιολόγησε τη βράβευσή της ως εξής:
«Αυτό το ανατριχιαστικό ντοκιμαντέρ-θρίλερ αποκαλύπτει μια -σε μεγάλο βαθμό αγνοημένη ανθρωπιστική κρίση στη μουσουλμανική ρωσική ομοσπονδιακή δημοκρατία της Τσετσενίας, όπου η καταδίωξη ομοφυλοφίλων μαίνεται: τους κυνηγούν, τους φυλακίζουν, τους βασανίζουν και φτάνουν στο σημείο μέχρι και να τους σκοτώσουν, σε μία προσπάθεια εκκαθάρισης της LGBTQ κοινότητας της Τσετσενίας. Η ταινία μάς συστήνει τη θαρραλέα queer κοινότητα που εδρεύει στη Μόσχα, η οποία έχει επικεντρώσει τις δυνάμεις της στη διάσωση ανθρώπων από την Τσετσενία μέσα από ένα τεράστιο και κρυφό δίκτυο διαφυγής που τους οδηγεί στην ασφάλεια. Οι ακτιβιστές οργανώνουν τη διαφυγή και τη μεταφορά σε ασφαλή σπίτια σε άγνωστες πόλεις, καθώς οι πρόσφυγες περιμένουν, συχνά επί μήνες, να βρεθεί μια χώρα πρόθυμη να τους δεχθεί, εν μέσω του συνεχούς κινδύνου να δολοφονηθούν.
Αξιοσημείωτη είναι και η πρωτοποριακή χρήση ψηφιακών εφέ που αλλάζει τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών, προκειμένου να προστατεύσει τις ταυτότητές τους, χωρίς να αποσπάσει την προσοχή από την αφήγηση. Συνολικά, 22 άτομα –κυρίως queer ακτιβιστές από τη Νέα Υόρκη- δανείζουν τα πρόσωπά τους ως ασπίδα για να προστατεύσουν τους ανθρώπους που συμμετέχουν στην ταινία. Καταγράφοντας αυτή την αντίσταση, ο σκηνοθέτης μάς επιτρέπει να βιώσουμε τι σημαίνει να διαφεύγεις από διώξεις, να χάνεις όλα εκείνα από τα οποία αποτελείται η ζωή σου, την ίδια στιγμή που ανακαλύπτεις μια φιλόξενη και τρυφερή κοινότητα».
Το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής απονεμήθηκε στο ρουμάνικο ντοκιμαντέρ «Σπίτι μου» («Acasă, My Home», Ράντου Τσορνίτουτς), με τα μέλη της επιτροπής να σχολιάζουν:
«Αυτή η “μικρή μεγάλη ταινία” επικεντρώνεται “στους άλλους”, των οποίων την οπτική αγκαλιάζει εξολοκλήρου, γεγονός που μας προκαλεί, καθώς μας κάνει να αμφισβητήσουμε τις βεβαιότητές μας. Σκηνοθετημένο στο υδάτινο δέλτα έξω από το Βουκουρέστι, στη Ρουμανία, αυτό το δείγμα cinéma verité αμφισβητεί τα όρια ανάμεσα στην ελευθερία και την κοινωνία, ανάμεσα στη φύση και τον πολιτισμό, ανάμεσα στη διαφορετικότητα και την ταυτότητα. Θα πρέπει να επιβάλουμε την ιδέα μας περί ευτυχίας, όσο αξιέπαινη και αν είναι, σε αυτούς που δεν την αποδέχονται; Αυτή είναι η ερώτηση που θέτει το “Acasa, My Home”, ένα όμορφο και συγκινητικό ντοκιμαντέρ από τον Ράντου Τσορνίτουτς».
Όλα τα βραβεία του 22ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης:
Διεθνές Διαγωνιστικό Μεγάλου Μήκους
Χρυσός Αλέξανδρος: «Καλωσήρθατε στην Τσετσενία» («Welcome to Chechnya», Ντέιβιντ Φρανς) Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής: «Σπίτι μου» («Acasă, My Home», Ράντου Τσορνίτουτς)
Διεθνές Διαγωνιστικό Newcomers
Χρυσός Αλέξανδρος Newcomers: «Βάλχενζεε για Πάντα» («Walchensee Forever», Γιάνα Γι Γουόντερς) Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής: «Ο Καιρός μιας Κυρίας («Lady Time», Ελίνα Ταλβενσάαρι)
Διεθνές Διαγωνιστικό >>Film Forward
«Έτος Ανακάλυψης» («The Year of the Discovery», Λούις Λόπες Καράσκο)
Βραβείο «Mermaid»
«Καλωσήρθατε στην Τσετσενία» («Welcome to Chechnya», Ντέιβιντ Φρανς) / Ειδική Μνεία: «Μαντάμ» («Madame», Στεφάν Ριτχάουζερ)
Βραβείο της Βουλής των Ελλήνων «Ανθρώπινες Αξίες»
«Αυτοπροσωπογραφία» («The Self Portrait», Κάτια Χέγκσετ, Μάργκρετ Όλιν & Έσπεν Βάλιν)
Βραβείο ΕΡΤ
«Η Μουσική των Πραγμάτων (Μένιος Καραγιάννης)
Βραβείο Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου
«Νίκος Καρούζος – Ο Δρόμος για το Έαρ» (Γιάννης Καρπούζης)
Βραβείο Διεθνούς Αμνηστίας
«Ασουάνγκ» («Aswang», Αλίξ Άιν Αρούμπακ)
Βραβεία Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI)
Από το Διεθνές Διαγωνιστικό Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους: «Καλωσήρθατε στην Τσετσενία» («Welcome to Chechnya», Ντέιβιντ Φρανς) Ελληνικό ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους: «Η Μουσική των Πραγμάτων (Μένιος Καραγιάννης)
Βραβείο WIFT GR
«Ο Τέταρτος Χαρακτήρας» (Κατερίνα Πατρώνη)
Βραβείο Νεότητας Φοιτητών Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης
Καλύτερη ταινία: «Καλημέρα, κύριε Φώτη» (Δήμητρα Κουζή) Ειδικό βραβείο: «In-Mates» (Ιάκωβος Πανουργιάς & Νίκος Βούλγαρης)
