Ένας από τους σπουδαιότερους Βρετανούς σκηνοθέτες διασκευάζει το σπουδαίο σκοτσέζικο μυθιστόρημα «Ένα τραγούδι για το ηλιοβασίλεμα», κι εμείς έχουμε μια υπέροχη ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του για το σύγχρονο κόσμο, την εκκλησία, την πατρίδα του και το σινεμά σε μια συνέντευξη-ποταμός.
Το sui generis σινεμά του Τέρενς Ντέιβις είναι κάτι περισσότερο από μεθοδικά αλλόκοτο, εικαστικά καθηλωτικό και βαθιά συναισθηματικό. Πρόκειται για μια τολμηρή προσωπική οπτική που κινείται ανάμεσα στα λεπτά όρια αληθοφάνειας και κατασκευής, ένας θρίαμβος στιλιστικής ακρίβειας και νοσταλγικού άχθους. Αν το καλοσκεφτείς, δύσκολα μπορείς να βρεις κινηματογραφικούς συγγενείς πρώτου βαθμού στα έργα του Ντέιβις. Πιο εσωτερικός από τον Τζέιμς Άιβορι, περισσότερο στιλιζαρισμένος από τον Μάικ Λι, συναισθηματικότερος από τον Ντέρεκ Τζάρμαν και πάει λέγοντας…
Η φιλμογραφία του αποτελείται από πολυεπίπεδες, ημι-ονειρικές συνθέσεις, στις οποίες το υποσυνείδητο αλλοιώνει την αυστηρή φόρμα του δράματος εποχής. Βιώματα, όνειρα και επιθυμίες μπερδεύονται στα εικαστικά κάδρα του Βρετανού βιρτουόζου, τα οποία ενέχουν την αμφιβολία για το πού σταματά η πραγματικότητα και πού αρχίζει η φαντασία. Ξεκινώντας από ιδιότυπες αυτοβιογραφικές αναφορές σε μια Αγγλία που δεν υπάρχει πια στα «Μακρινές Φωνές, Ασάλευτες Ζωές» (1988), «Η Μεγάλη Μέρα Τελειώνει» (1992) και συνεχίζοντας με τη μεταφορά αγαπημένων του μυθιστορημάτων και θεατρικών έργων στην οθόνη «The Neon Bible» (1995), «Το Τίμημα της Αγάπης» (2000), το «Το Βαθύ Μπλε του Έρωτα» (2011), ο Τέρενς Ντέιβις επιμένει να δημιουργεί περίτεχνα καλειδοσκοπικά ταμπλό βιβάν που χωρούν μέσα τους ευάλωτους, αλλά θαρραλέους ήρωες. Όπως το «Ένα Τραγούδι για το Ηλιοβασίλεμα», την καινούργια του ταινία που έχει για πρωταγωνίστρια την κόρη ενός αυταρχικού αγρότη η οποία ενηλικιώνεται απότομα στη Σκοτία των αρχών του προηγούμενου αιώνα.
Λάτρης των γυναικών
Ο Τέρενς Ντέιβις έχει σκύψει μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή του και μιλά με ορμή πάνω από το πληκτρολόγιο, σαν να απευθύνεται σε κάποιον που κρύβεται μέσα στο λάπτοπ. Είναι εμφανές ότι η συνομιλία μέσω Skype τον κάνει να νιώθει αμήχανα... «Αυτός είναι ο λόγος που γυρίζω ταινίες εποχής. Είμαι τεχνοφοβικός. Βρίσκω το σύγχρονο κόσμο αποκρουστικό». Και συμπληρώνει με αυτοσαρκαστική διάθεση: «Μπορεί να μου φαίνονται όλα έτσι επειδή γίνομαι γέρος και γκρινιάρης». Δεν είναι περίεργο, όμως, που για μια ακόμη φορά στο «Ένα Τραγούδι για το Ηλιοβασίλεμα» επιλέγει να έχει ως κεντρικό πρόσωπό του μια γυναίκα; «Καθόλου», απαντά. «Ήμουν κολλημένος με τη μητέρα μου, όπως και οι περισσότεροι γκέι. Μεγάλωσα μάλιστα σε μια εποχή όπου οι περισσότερες εμπορικές ταινίες αναφέρονταν στις γυναίκες και στους μεγάλους έρωτες.
Οι κινηματογραφικές μου αναμνήσεις έχουν γυναικείους κεντρικούς χαρακτήρες». Παρότι είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος εδώ και δεκαετίες και πρωτοστάτης στον γκέι ακτιβισμό, δεν κρύβει την απέχθειά του για το queer cinema: «Δεν μου αρέσουν καθόλου αυτού του είδους οι ταινίες. Υπάρχουν παντού πανέμορφα κορμιά, είναι όλοι τόσο όμορφοι και φτάνουν στο κρεβάτι σε χρόνο μηδέν. Αυτές πάντως δεν είναι οι δικές μου εμπειρίες. Όταν κοιτάς ένα όμορφο κορμί για περισσότερο από δυο λεπτά αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από αυτό. “Ωραίο είναι, αλλά αρχίζω να βαριέμαι. Μήπως να τον ρωτήσω τι πήρε στη μάνα του για δώρο τα Χριστούγεννα;”».
It’s a cruel world
Στο σινεμά του ο Ντέιβις μιλά για τη μνήμη και τη διαχείριση των τραυμάτων, με αναφορές σε μια άλλη πιο συμπονετική εποχή. Γιατί σήμερα έχει γεμίσει η ψυχή μας με κυνισμό και μισανθρωπία; «Πιστεύω ότι ευθύνεται η τεχνολογία», ισχυρίζεται. «Η τεχνολογία είναι μια άρνηση τού να ζήσουμε. Το πιο ανησυχητικό από όλα είναι ο ναρκισσισμός που προκύπτει από αυτήν. Όλοι πιστεύουν ότι είναι το κέντρο του κόσμου, ενώ δεν είναι. Ξεχνάμε ότι όλοι στο τέλος πεθαίνουμε. Και δεν “φεύγουμε”, δεν “πάμε στον άλλο κόσμο”, δεν “αποχαιρετάμε τα εγκόσμια”... Απλά πεθαίνουμε!». Ο ίδιος υπήρξε πιστός ως παιδί καθολικός, αλλά σίγουρα δεν έχει τις καλύτερες αναμνήσεις από εκείνην την περίοδο.
«Πιστεύω ότι η θρησκεία είναι ολέθρια, γιατί παριστάνει κάτι ανώτερο, που δεν είναι. Από τη μια ακρωτηριάζει τη σεξουαλικότητα και από την άλλη προσπαθεί να κάνει το θάνατο πιο ανώδυνο. Μόνο που ο θάνατος είναι επώδυνος ό,τι και να κάνεις». Όσο για το αν θα πρέπει η Μεγάλη Βρετανία να συμπορεύεται με την Ευρώπη, ο Ντέιβις είναι κατηγορηματικός: «Είναι θλιβερό, αντί να κοιτάζουμε προς την ήπειρό μας, να στρέφουμε συνεχώς το βλέμμα μας στην Αμερική. Αυτό είναι απαίσιο. Το μέλλον της χώρας μου βρίσκεται αναμφίβολα στην Ευρώπη...».
Περισσότερες πληροφορίες
Ένα Τραγούδι για το Ηλιοβασίλεμα
Η κόρη ενός αυταρχικού αγρότη ενηλικιώνεται στη Σκοτία των αρχών του προηγούμενου αιώνα.
