Η Ρίτα δεν ήρθε στο ραντεβού
Έχει τη φήμη του ερημίτη -κι όμως στις ταινίες του παρελαύνουν συνεχώς νέα πρόσωπα, σε ρόλους αληθινή δοκιμασία. Με το «The zero years», που βγαίνει σήμερα στις αίθουσες, κλείνει μια τριλογία που άνοιξε με το «Ευρυδίκη 2037» και συνέχισε με την «Πρωινή Περίπολο». Ηθελημένα έξω από το κυρίαρχο σύστημα παραγωγής, ο Νίκος Νικολαΐδης συνεχίζει να κάνει το δικό του προκλητικό σινεμά.
Από την πρώτη σας ταινία, «Ευρυδίκη 2037» (1975) περιγράφετε ένα ζοφερό, φασιστικό μέλλον-παρόν. Το μέλλον αυτό μήπως έχει αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα;
Αισθάνομαι φριχτά δικαιωμένος. Ζούμε το προσχεδιασμένο μέλλον μας. Όσο για το παρόν δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προβολή της σύγχυσης που μας κατέχει καθώς, ανήμποροι και με πρωτόγονα εργαλεία, προσπαθούμε να προσδιορίσουμε πάλι τις εποχές. Είναι πια αργά κι απόδειξη ότι τελικά η Ρίτα Χέιγουορθ δεν ήρθε στο ραντεβού μας... Οι ηρωίδες του «The zero years» είναι στειρωμένες, το ξέρουν, και παρ' όλα αυτά επιδιώκουν να γεννήσουν παιδιά. Δέχονται τοξική επίθεση -στο πλαίσιο ελέγχου συμπεριφοράς- αλλά αυτές χρησιμοποιούν την τοξική παράκρουση για να δραπετεύσουν σε μακρινές ακρογιαλιές. Η εμμονή τους σ' αυτές τις παραβάσεις τις οδηγεί στο καταφύγιο της σχιζοφρένειας. Έτσι η παράβασή τους διαμορφώνεται σε Ύβρη ενάντια σε μια ανακόλουθη Φύση. Όσο για το σεξ, δεν παίζει πια κανένα ρόλο, είναι ένα εργαλείο δουλειάς^ και για να χυδαιολογήσω, καμιά φορά όταν βαριούνται, χύνουν κιόλας.
Έχετε τη φήμη του ερημίτη σκηνοθέτη. Ωστόσο στις ταινίες σας δοκιμάζετε συνεχώς νέα πρόσωπα. Πώς έρχεστε σε επαφή με το νέο αυτό δυναμικό;Υπερβολικό λιγάκι, αλλά τείνω να το πιστέψω κι εγώ, έτσι συχνά που το ακούω… εννοώ τα περί ερημίτη σκηνοθέτη. Από τη διαφήμιση αποχώρησα πριν από 18 χρόνια, αλλά πάντα απέφευγα να συνομιλώ με χρηματοδότες και παραγωγούς. Όσο για το νέο δυναμικό, δεν είναι κάτι κρυμμένο μέσα σε υπόγεια, κυκλοφορεί ανάμεσά μας. Άλλο αν δεν του δίνουν σημασία. Εγώ ρισκάρισα και πήρα κομπάρσους και τούς έκανα πρωταγωνιστές. Γενικά βρήκα πολλούς άγνωστους, αλλά και πολλοί άγνωστοι βρήκαν εμένα.
Πώς πείσατε τις πρωταγωνίστριές σας να βγουν συχνά έξω από τον εαυτό τους και από τα λεγόμενα «επιτρεπτά» όρια ενός συνήθους ρόλου;
Δεν ασχολήθηκα ποτέ με «επιτρεπτούς» και «συνήθεις» ήρωες και έτσι δεν καταλαβαίνω τη διαφορά. Φρόντιζα να πλησιάζω άτομα άγνωστα στο σινεμά και πάντα αντισυμβατικής συμπεριφοράς, γιατί τα ένιωθα και πιο κοντά μου. Κατά τη διάρκεια της προεργασίας -δεν το κρύβω- τα «έκλεβα». Όσο καιρό κάναμε πρόβες, εγώ ξανάγραφα το σενάριο της ταινίας πάνω στα μυστικά τους, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους. Αν πάλι βρισκόμαστε σ' αδιέξοδο, φρόντιζα να φορτώνω τους ηθοποιούς με τεχνητές καταστάσεις, που βέβαια τις βίωναν αναγκαστικά, στην προσπάθειά τους να τις ξεπεράσουν. Έτσι δημιουργούσαν δεξαμενές εμπειριών και πλησίαζαν τους ήρωες πάνοπλοι. Σίγουρα η ελαφρώς σατανική αυτή μέθοδος δεν θα είχε επιτυχία αν οι ηθοποιοί δεν ήταν έτοιμοι να την αντιμετωπίσουν. Έτσι δούλεψα και με τις ηρωίδες του «The zero years», μόνο που μέχρι τώρα δεν τους έχω αποκαλύψει λεπτομέρειες από τα μυστικά και τις παγίδες.
Παρότι γυρισμένη σε βίντεο, η ταινία θυμίζει 100% σινεμά.Από την αρχή ο Σήφης Κούνδουρος (φωτογραφία), η Μαρί-Λουίζ Βαρθολομαίου (σκηνικά και κοστούμια) κι εγώ αποφασίσαμε να συμπεριφερθούμε στη βιντεοκάμερα και το πάμφθηνο tape ως να ήταν Arriflex 35 mm και φιλμ της μαμάς Kodak. Στήσαμε και φωτίσαμε το ντεκόρ έτσι ώστε να εντείνουμε το βάθος πεδίου και κατασκευάσαμε δικά μας φώτα, ειδικά για το βίντεο. Μετά έγινε επέμβαση με color correction, πολλά τεστ στη μεταφορά σε φιλμ 35 mm και στην εμφάνιση και τέλος κάποιες ευρεσιτεχνίες στα χημικά της τυπωτικής. Δούλεψε κόσμος...
Ως βετεράνος δημιουργός, που με την πείρα του δοκιμάζει δημιουργικά τις νέες τεχνολογίες, ποια συμβουλή θα δίνατε στους νέους σκηνοθέτες;Λυπάμαι πολύ! Πρώτα όμως πρέπει να μάθουν σινεμά και διεύθυνση ηθοποιών, διαφορετικά οι τεχνολογίες θα αποδειχτούνε άχρηστες έως και επικίνδυνες.
Είναι η δεύτερη φορά που συνεργάζεστε με το γιο σας Συμεών Νικολαΐδη.Ο Συμεών πρωταγωνιστούσε (για να μου κάνει το χατίρι) στο «Ο χαμένος τα παίρνει όλα» και εκεί έπαιξε δύο κομμάτια του. Την υπόλοιπη όμως μουσική την έγραψε ο Γιάννης Αγγελάκας. Στο «The zero years» ο Συμεών έγραψε όλη τη μουσική, αλλά με απείλησε ότι δεν θα το επαναλάβει. Τον ενδιαφέρουν περισσότερο τα τραγούδια του, αλλά είναι δύσκολο να βρει κάποιον να τα προωθήσει, κάτι φυσικά που αντιμετωπίζουν όλοι οι μουσικοί. Έπειτα δεν κυκλοφορεί στα στέκια και είναι και ελαφρά αντικοινωνικός. Δηλαδή αν εγώ είμαι «ερημίτης», αυτός σίγουρα είναι ο Συμεών ο στυλίτης! Πιστεύω όμως πως σύντομα κάτι θ' ακούσουμε.
Μπάμπης Ακτσόγλουbabis@athinorama.gr
