Η ζωή και η πολιτική σταδιοδρομία του γιατρού, βαλκανιονίκη στίβου και βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη μέσα από ανέκδοτο υλικό και συνεντεύξεις συνεργατών του. Προσεγμένη ιστορικά και κινηματογραφικά στη λεπτομέρειά της δουλειά από έναν έμπειρο ντοκιμαντερίστα, ο οποίος προχωρά ένα βήμα παραπέρα από την τηλεοπτικής λογικής βιογραφία.
Αν κι έχει υπογράψει δύο ταινίες μυθοπλασίας («Άδης», «Η Υπογραφή»), ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος παραμένει ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ντοκιμαντερίστες, με ιδιαίτερη ματιά στον τρόπο με τον οποίο βιογραφεί ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης («Ημερολόγια Καταστρώματος - Γιώργος Σεφέρης», «Ι. Μόραλης», «Τη Νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα Συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη»). Για πρώτη φορά τώρα στρέφει το φακό του σε ένα πολιτικό σύμβολο της μεταπολεμικής Ελλάδας, το οποίο διατηρεί το πλεονέκτημα της διαχρονικής συγκινητικής ιστορίας, από την άλλη πλευρά όμως είναι μια προσωπικότητα με λιγοστά ιδιωτικά μυστικά, καθώς η ηρωική εικόνα του έχει φτάσει μέχρι τα... ξενόγλωσσα Όσκαρ («Ζ»).
Ο Χαραλαμπόπουλος έχει βρει παρόλα αυτά πλούσιο ανέκδοτο υλικό, κυρίως από γραπτές προσωπικές μαρτυρίες – ημερολόγιο του φτωχόπαιδου από την Αρκαδία που κατάφερε να σπουδάσει γυναικολόγος και να γίνει βαλκανιονίκης στο άλμα εις μήκος. Έχοντας δομήσει σωστά τον αφηγηματικό κορμό της ταινίας του, δεν μπαίνει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει αυτές τις εξομολογήσεις ως κουτσομπολίστικο υλικό μιας συγκινητικής βιογραφίας. Αντίθετα, τις ενσωματώνει σε έναν ευρύτερο καμβά, όπου η προσωπική διαδρομή ενός ευαίσθητου ανθρώπου (ο οποίος περιέθαλπε δωρεάν τους απόρους) συναντά τις ιστορικές ανάγκες μιας κρίσιμης εποχής και γεννά έναν εθνικό ήρωα. Αναζητώντας το υλικό από το οποίο αυτός είναι φτιαγμένος, αποσπά τις μαρτυρίες γνωστών, συναγωνιστών και συγγενών του αλλά και τις απόψεις ιστορικών επιστημόνων, αναβιώνοντας με τρόπο άμεσο –και όσον αφορά τη δράση του δεξιού παρακράτους, σχεδόν ανατριχιαστικό– τη μετεμφυλιακή ελληνική πραγματικότητα, στο κέντρο της οποίας ο νεαρός γυναικολόγος μετατρέπεται σιγά σιγά σε συνειδητοποιημένο αριστερό και θαρραλέο κοινωνικό αγωνιστή.
Ιστορικά ντοκουμέντα, προσωπικό ημερολόγιο, συνεντεύξεις: τα κατασκευαστικά υλικά της ταινίας παραπέμπουν σε ένα τηλεοπτικό βιογραφικό χρονικό και αυτός ο «Λαμπράκης» είναι αλήθεια πως δεν μπορεί να απομακρυνθεί πολύ από αυτήν τη φόρμουλα. Διαθέτει όμως, εκτός της ενδελεχούς έρευνας που έχει προηγηθεί και της στερεάς «εσωτερικής» ιδεολογικής άποψης, μια ρέουσα, έξυπνα ενορχηστρωμένη αφήγηση η οποία γεμίζει με σασπένς τα γεγονότα.
Ξεκινώντας από την κηδεία-λαϊκό προσκύνημα του δολοφονημένου βουλευτή της ΕΔΑ, η ταινία πιάνει κατόπιν το νήμα της ιστορίας από την αρχή, διηγούμενη σε «παράλληλο μοντάζ» τα γεγονότα της 27ης Μαΐου 1963 στη Θεσσαλονίκη. Το κουβάρι ενός συγκινητικού δράματος, προσωπικού κι εθνικού, ξετυλίγεται, το παρελθόν γίνεται ζωντανή μνήμη, ενώ ο ανθρώπινος παράγων είναι πάντα παρών, καθοριστικό σημείο αναφοράς. Το σύνολο συγκροτεί το πολύπλευρο και ειλικρινές (αν και αναγκαστικά αγιογραφικό) πορτρέτο μιας συναρπαστικής προσωπικότητας μαζί και μιας εθνικής πραγματικότητας με πολλές αναλογίες στο εδώ και τώρα.
Ελλάδα. 2014. Διάρκεια: 114΄. Διανομή: FEELGOOD ENT.
Περισσότερες πληροφορίες
Γρηγόρης Λαμπράκης: Μαραθώνιος Μιας Ημιτελούς Άνοιξης
Η ζωή και η πολιτική σταδιοδρομία του γιατρού, βαλκανιονίκη στίβου και βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη μέσα από ανέκδοτο υλικό και συνεντεύξεις συνεργατών του.