Πολίτης των Βαλκανίων και συγγραφέας πολιτικών έργων ο Ντέγιαν Ντουκόβσκι μίλησε στη Μαρία Κρύου για τον πόλεμο, την κρίση και το έργο του «Other Side» που παίζεται στο Vault.
Ευρώπη. Γεννήθηκα σε μία χαρούμενη ενωμένη χώρα, τη Γιουγκοσλαβία, και η ζωή μου ήταν καλύτερη πριν το διαμελισμό της. Σκέφτομαι την πρώην Γιουγκοσλαβία που ήταν ενωμένη με σχεδόν όμοιο τρόπο όπως η Ευρώπη σήμερα…Πιστεύω στην ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, κάνει τη ζωή ευκολότερη. Σύνορα, εμπόδια, παρεξηγήσεις περιορίζονται και οι διαφορές ωστόσο μπορούν να υπάρχουν. Στο τέλος, τέλος γιατί όχι οι πιο πλούσιοι να μην μπορούν να δώσουν λίγο παραπάνω στους πιο φτωχούς. Στην πραγματικότητα τα πράγματα μου θυμίζουν το «Ιπτάμενο Τσίρκο» των Μόντι Πάιθον.
Βαλκάνια. Υπάρχει ένα χαρακτηριστικό το οποίο δεν ξέρω πως να το πω σε άλλη γλώσσα. Χαρακτηρίζει τα γαϊδούρια, κι εδώ στα Βαλκάνια για να το εκφράσουμε χρησιμοποιούμε τη λέξη «inaet», «πείσμα» στη δική σας γλώσσα. Υπάρχει πολύ πάθος, αγωνία και αν κάποιος θέλει να καταλάβει περισσότερο τι συμβαίνει στα Βαλκάνια θα πρέπει να διαβάσει τον νομπελίστα συγγραφέα Ivo Andric.
Κρίση. Πέρασα τα νιάτα μου προσπαθώντας να καταλάβω το νόημα της λέξης «κρίση». Βίωσα την οικονομική κρίση, την πολιτική κρίση, την παγκόσμια κρίση, τις τοπικές κρίσεις. Οι κρίσεις του πολέμου είναι οι πιο σημαντικές και επώδυνες. Ο εθνικισμός είναι η χειρότερη κρίση που μπορεί να γνωρίσει ένα λογικό όν. Τρομακτικό, αλλά αυτός ο ιός είναι ακόμα ζωντανός εδώ γύρω. Ενώ ζούμε τις κρίσεις, η ζωή περνάει κι εγώ δεν είμαι πια νέος.
Πόλεμος. Αυτή είναι η τελική κατάσταση της βλακείας. Ήμουν πεπεισμένος ότι ο πόλεμος ήταν κάτι που συνέβη στο παρελθόν, κάτι που ποτέ δεν μπορεί να συμβεί σε εμένα ή να συμβεί στην Ευρώπη, μέχρι που… συνέβη. Πίστευα ότι ο τελευταίος Ευρωπαϊκός πόλεμος συνέβη σε εμάς στην Γιουγκοσλαβία. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια, συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία. Ελπίζω ότι η Ευρώπη θα γίνει πιο ώριμη και να μην έχει ασθενή μνήμη σε σχέση με την ιστορία των πολέμων.
Ηρωισμός. Η ευγένεια είναι ο μεγαλύτερος ηρωισμός. H ηρωική πράξη ή η προθυμία να πεθάνεις για κάποιες ιδέες, ειδικά εθνικιστικές ή συλλογικές ιδέες είναι η πιο μεγαλύτερη τρέλα. Το λεει το τραγούδι των Stranglers: «Δεν υπάρχουν ήρωες άλλο πια». Οι ήρωες υπάρχουν σίγουρα στις ταινίες του Χόλιγουντ. Ίσως υπάρχουν ακόμα ήρωες των δρόμων κάπου…Δυστυχώς, βλέπω πως και η τρομοκρατία έχει τους δικούς της ήρωες.
Η Ανθρώπινη Μοίρα. Όλοι πιστεύουμε σε κάποια μοίρα, αλλά χτίζουμε την μοίρα μας με τις πράξεις μας. Πολλές φορές ότι συμβαίνει σε μας είναι αποτέλεσμα και συνεπακόλουθο όσων έχουμε πράξει. Δεν είμαι θρήσκος και δεν πιστεύω πως είναι όλα ήδη γραμμένα. Εμείς είμαστε οι συγγραφείς!
Ηθική. Ο κόσμος μας ζει μέσα σε μια ψεύτικη ηθική. Συνήθως, οι μεγαλύτεροι νομικά κλέφτες και εκμεταλλευτές είναι οι μεγαλύτεροι ηθικολόγοι. Μεγάλωσα έχοντας "μολυνθεί" από την πανκ ιδεολογία. Το κίνημα αυτό πολεμούσε ενάντια σε κάθε είδους ψεύτικης ηθικής. Ακόμα ζω την πανκ παραμόρφωση και μερικές φορές, σκέφτομαι ότι μερικά ανήθικα πράγματα με την πρώτη ματιά ή ανήθικα λόγω κάποιων πεποιθήσεων είναι βασικά πολύ περισσότερο ηθικά.
Αγάπη. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι η αγάπη. Λειτουργεί σαν σωσίβιο στη ζωή.
«Other Side». Το Other Side είναι ένα έργο για απελπισμένους ανθρώπους στο πλαίσιο ενός συστήματος χαμένων αξιών. Αναφέρεται επίσης και στην άλλη πλευρά αυτού του πράγματος. Μιλά για τα όνειρα και τις ελπίδες μιας καλύτερης ζωής. Το έγραψα το 2004 για το θέατρο Huset της Κοπεγχάγης. Στην χώρα μου ανέβηκε από τον Slobodan Unkovski. Το ανέβασμα στην Αθήνα από την Φένια Αποστόλου είναι ένα από τα καλύτερα που έχω δει μέχρι σήμερα. Απίθανοι ηθοποιοί, απλοί και ακριβείς, δυναμικοί και πολύ ρυθμικοί, με μία πολύ καλή ισορροπία μεταξύ χορογραφίας και δραματικής πλοκής.
Μέλλον. Αυτή την στιγμή γράφω ένα έργο που θα παιχτεί στο πλαίσιο του μουσικού φεστιβάλ «Exit» στο Novi Sad σε σκηνοθεσία του Alexandar Popovski. Το θέμα του είναι η ελευθερία. Επίσης γράφω ένα σενάριο μαζί με τον κινηματογραφιστή Goran Paskaljevic βασιζόμενο στο τελευταίο μου έργο «Κυνηγώντας Πεταλούδες ή Χαμένος στο Διάστημα». Θέλω να πιστεύω σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας!
Ποιος είναι ο Ντέγιαν Ντουκόβσκι
Dejan Dukovski (1969-): Θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος, από τις ηγετικές φυσιογνωμίες στο σύγχρονο μεταμοντέρνο θέατρο της FYROM. Διδάσκει θεατρική γραφή και κινηματογραφικό σενάριο. Έχει γράψει πολλά θεατρικά αλλά και σενάρια για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Χωρίς καμιά εξαίρεση, όλα του τα έργα γνώρισαν τεράστια επιτυχία: Siljan Stork Chance (1991),The last Balkan Vampire (1991), Balkan is not dead or magic Edelweiss (1992), Screw the one who started it (1997).
Το έργο του (Η Πυριτιδαποθήκη) Powder Ked (1994) τον έκανε ιδιαίτερα γνωστό, μια που έχει ανέβει περισσότερο από είκοσι φορές σε θέατρα της Αμερικής, Ιαπωνίας και Ευρώπης κι έχει λάβει πλήθος βραβείων στη χώρα του αλλά και έξω από αυτήν.
Έγραψε επίσης τα σενάρια των κινηματογραφικών ταινιών Light Grey (1993) και Η Πυριτιδαποθήκη (1995) που προβλήθηκαν με τεράστια επιτυχία σε Γαλλία, Γερμανία, Τουρκία, Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα.
Η τριλογία του (Balkan is not dead- Powder Ked- Other Side) αποτελεί σημείο αναφοράς, όχι μόνο για το μεταπολεμικό θέατρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας αλλά και για ολόκληρη την βαλκανική θεατρική γραφή μια που το ύφος του, μεταξύ άλλων, επαναπροσδιόρισε τη δημιουργική ματιά πάνω στο δράμα των Βαλκανίων και λειτούργησε ως παράδειγμα σύγχρονης μετα-μοντέρνας έκφρασης.
Περισσότερες πληροφορίες
Other side
Ο συγγραφέας από τη FYROM τοποθετεί μέσα στα ερείπια μιας χώρας που δεν έχει πια όνομα, τέσσερις ανθρώπους, οι οποίοι προσπαθούν να επιβιώσουν μετά τον πόλεμο
