Το παιχνίδι, η έκφραση, η χαρά είναι η πρόκληση για τους χορογράφους και χορευτές –με αναπηρία και χωρίς αναπηρία– που συμμετέχουν στο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Unlimited Access Αθήνας στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 26/2-1/3. Η συνάντηση μαζί τους θα αποκαλύψει πολλά για τη δύναμη της έκφρασης και σίγουρα θα αλλάξει την αντίληψή μας για τη ζωή.
«Όταν χορεύεις, γράφεις στη γη αυτά που θέλει να πει η ψυχή σου!» έχει γράψει ο Κωνσταντίνος Καβάφης σε ποίημα του. Τι σημαίνει στ’ αλήθεια χορός για ένα άτομο που αντιμετωπίζει κινητικά προβλήματα; «Ο χορός είναι ένα μέσο έκφρασης που σε βοηθά να συνειδητοποιήσεις τον εαυτό σου και τις σχέσεις σου με τους άλλους» μου είπε χαμογελώντας, ο Ανδρέας Κολίσογλου, το «πρωτοπαλίκαρο» της χορογράφου Μαρίας Κολιοπούλου στην παράσταση «Πτήση», που θα δούμε στο Φεστιβάλ. Η συνάντηση μαζί του αλλά και με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας–με αναπηρία και χωρίς αναπηρία– στις πρόβες, ήταν αποκαλυπτική.
Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να καταλαβαίνω πως η παράσταση τους στήνεται με επαγγελματικούς όρους, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων την ομάδας, κι ότι όλοι δουλεύουν με ευαισθησία και τρυφερότητα κάνοντας πολλές ώρες πρόβα. Ο 38χρονος χορευτής με κινητικά προβλήματα διδάσκει χορό σε άτομα με νοητική υστέρηση και κινητική αναπηρία στην Αθήνα, τη Λάρισα και τη Χαλκίδα και ενθαρρύνει τους συν χορευτές του να αντισταθούν στις προκαταλήψεις και να διαχειριστούν την αναπηρία με ειλικρίνεια και θάρρος. «Ξεκίνησα το χορό θέλοντας να πάω κόντρα στο κατεστημένο που έλεγε πως χορό κάνουν μόνο τα άτομα με αρτιμέλεια και συγκεκριμένες σωματικές αναλογίες. Γνωρίζοντας πως τα άτομα με αναπηρία δεν επιτρέπεται να έχουν επαγγελματική σχέση με το χορό- δεν μπορούμε να σπουδάσουμε στην Ανώτερη Σχολή Ορχηστικής Τέχνης- ξεκινήσαμε να δουλεύουμε μαζί με κάποιες επαγγελματικές ομάδες και πλέον θέλω, αυτό που έχω μάθει να το μεταδώσω σε άλλους. Η πιο απλή κίνηση που κάνουμε μπορεί να είναι χορευτική έκφραση, απλά ο κόσμος δεν το αντιλαμβάνεται».
Αίσθηση-κίνηση-επαφή ήταν ένα από τα περσινά εργαστήρια που έστησε η Στέγης ως αφετηρία για το χτίσιμο των χορευτικών ομάδων που συμμετέχουν στο Φεστιβάλ. Στις πρόβες συναντήσαμε και την Ευγενία Σιγανού χορεύτρια και βοηθός της χορογράφου Μαρίας Κολιοπούλου στη συγκεκριμένη παράσταση, η οποία παίρνοντας μέρος στα εργαστήρια είδε το όλο project ως μια μοναδική πρόκληση-εμπειρία. Αν και στην αρχή ξεκίνησε με κάποιο φόβο για το πως θα μπορούσε να δουλέψεις κινησιολογικά με άτομα που έχουν αναπηρία, στην πορεία συνειδητοποίησε πως ο καθένας βρίσκει τον δικό του τρόπο να εκφραστεί. Λίγο πριν την ολοκλήρωση του μικρού θαύματος που δημιούργησαν όλοι μαζί, δηλώνει συγκινημένη και γεμάτη, από την ανταλλαγή, τον διάλογο που αναπτύχθηκε, την επαφή και την γνώση που αποκόμισε.
«Άλλαξε ο τρόπος σκέψης μου. Βλέπεις μια καθαρότητα στο βλέμμα των ανθρώπων με ιδιαιτερότητα. Στις πρόβες είναι ακομπλεξάριστοι, κάνουν χιούμορ με την αναπηρία και δεν είναι καθόλου ανταγωνιστικοί. Παίρνουν δύναμη από το άγγιγμα και από τη επαφή του ενός σώματος με το άλλο, που τόσο στερούνται. Όταν δουλεύεις μαζί τους μετρά η δύναμη, δεν εξετάζεις αν κάτι είναι όμορφο ή άσχημο. Ξεκινώντας ο καθένας μας είχε τις δικές του προκαταλήψεις στην πορεία όμως χτίστηκε μια σχέση εμπιστοσύνης. Η Μαρία Κολιοπούλου εμβαθύνει στα πράγματα και ενθαρρύνει το σεβασμό. Αν αναλογιστείς τι συμβαίνει γύρω σου θα καταλάβεις πως έχουμε πολλή δουλειά ακόμα ως χώρα για να αποδεχτούμε τα άτομα με αναπηρία στην κοινωνία και την τέχνη».
Την έκφραση μέσα του χορού αναζητούν και οι καλλιτέχνες που έρχονται από το εξωτερικό για να μας συστηθούν. Ο κάθε ένας, η κάθε ομάδα αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση και σας προτρέπουμε να τους γνωρίσετε.
Οι ομάδες που θα δούμε στην Αθήνα
Claire Cunningham
Η 38χρονη, περιζήτητη διεθνώς σόλο περφόμερ και μέλος του Εθνικού Θεάτρου της Σκωτίας έχει ενσωματώσει με άψογο τρόπο στην αισθητική των παραστάσεών της τις δυο πατερίτσες, οι οποίες τη βοηθούν να κινείται λόγω της οστεοπόρωσης. Στο «Evolution» εξερευνά τις εκφραστικές δυνατότητες με χαρακτηριστικό την ιδιαίτερη θεατρικότητα (26/2).
Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Unlimited Access: Claire Cunningham, "evolution" from SGT Athens on Vimeo.
Candocο
Ο χορογράφος Javier de Frutos έχει καταφέρει να ενορχηστρώσει μέχρι και είκοσι άτομα της βρετανικής ομάδας, ανθρώπους με διαφορετικές ή και καθόλου αναπηρίες, σε κάποιες από τις παραστάσεις τους. Στο «Two for C» θα δούμε το παιχνίδι επικράτησης, εξάρτησης και ανταλλαγής ανάμεσα σε δυο άνδρες, οι οποίοι πειραματίζονται με το σώμα τους (28/2).
VerTeDance, Archa Theatre
Στην παράσταση «Simulante Bande» και με την καθοδήγηση του χορογραφικού δίδυμου Veronika Knytlová και Tereza Ondrová από την Τσεχία, οι δυο ομάδες εξετάζουν τη σχετικότητα του όρου «αναπηρία», τις δυνατότητες έκφρασης μέσα από την κίνηση ενός υγιούς ατόμου κι ενός ατόμου με αναπηρία, καθώς και τις μεταξύ τους, εύθραυστες, διαπροσωπικές σχέσεις (1/3).
Integrated Movement Research Collective
Η εμπειρία του χορού ανήκει σε όλους και αυτό το αποδεικνύει η κολεκτίβα χορού που δραστηριοποιείται από το 2012 με έδρα το Ζάγκρεμπ. Εδώ έρχεται με την παράσταση «Magnolia (or Defiance)», στην οποία συμμετέχουν άτομα με αναπηρία, υπό την καθοδήγηση της χορογράφου Iva Nerina Sibila και τη στήριξη της κυβέρνησης της Κροατίας (26/2).
CiM
Η πλήρης επωνυμία της πορτογαλικής ομάδας είναι Companhia Integrada Multidisciplinar και η Ana Rita Barata είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια αλλά και χορογράφος της παράστασης «Edge», που θα δούμε στο πλαίσιο του φεστιβάλ μαζί με την προβολή του ντοκιμαντέρ «2 and 2 are four». Με το μότο «Το αδύνατο είναι δυνατό» η ομάδα χρησιμοποιεί το χορό και ως θεραπευτικό μέσο (28/2).
EDGE promo from Vo'Arte on Vimeo.
Καραγιάν - Μέγα - Κολιοπούλου
Οι τρεις Ελληνίδες χορογράφοι Ίρις Καραγιάν, Μέντη Μέγα και Μαρία Κολιοπούλου δουλεύουν εδώ και καιρό με πολυσυλλεκτικές ομάδες, με άτομα με και χωρίς αναπηρία, επαγγελματίες του χορού και ανθρώπους που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή μαζί του. Η καθεμία συμμετέχει στο φεστιβάλ με τη δική της αποκαλυπτικής δυναμικής χορογραφική πρόταση (27/2).
