© Θεανώ Μανουδάκη
Τριάντα χρόνια δρόμος, λοιπόν. Τι "γεύση" αφήνει μια τέτοια στρογγυλή επέτειος καλλιτεχνικής δράσης;
Τριάντα χρόνια δρόμος μοιάζουν μάλλον πολλά. Ωστόσο, κάποιες φορές, νιώθω σαν να ξεκίνησα μόλις χτες. Η γεύση τους είναι γλυκόπικρη. Γλυκιά και αθώα, με παρέες, γέλια, δημιουργία, ταξίδια και στιγμές που το τραγούδι έπιανε τόπο σε ανοιχτούς ακροατές. Πικρή γιατί δεν ήταν όλα ρόδινα. Αντιμετωπίσαμε δυσκολίες, απογοητεύσεις, συγκρούσεις με το "κύκλωμα" και την αδιαφορία της πολιτείας για τον πολιτισμό. Αν κάτι απ' όλ' αυτά μένει πιο έντονα, είναι η αίσθηση ότι η αληθινή μουσική δεν παλιώνει, μένει πάντα ανοιχτή, σαν δρόμος που σε καλεί να τον περπατήσεις λίγο ακόμα.
Τριάντα χρόνια πορείας, σκέφτομαι βέβαια, μάλλον σημαίνει και τριάντα χρόνια συνεντεύξεων; Τι μπορεί να σε κάνει να βαρεθείς, όταν απαντάς ερωτήσεις –και τι, από την άλλη, εξάπτει το ενδιαφέρον σου;
Αυτό που με κουράζει είναι η επανάληψη. Όταν νιώθω ότι απαντάω σε ερωτήσεις που βγαίνουν από μια κασέτα που παίζει χωρίς σταματημό. Από την άλλη, με εξάπτουν οι κάθε ερωτήσεις που ωθούν την κουβέντα λίγο πιο μακριά, που δεν αποσκοπούν στο να επιβεβαιώσουν στερεότυπα, αλλά να ψάξουν βαθύτερα.
Εντωμεταξύ, δεν είναι λίγοι όσοι θα παραστούν στη γιορτή γι' αυτήν την επέτειο, την Τετάρτη 10/9 στη Ρεματιά Χαλανδρίου: "Παλιοί συνοδοιπόροι και νέοι φίλοι", όπως ωραία το θέτει το δελτίο Τύπου. Τι μετράει περισσότερο στις σχέσεις με τους παλιούς; Και τι στερεοποιεί τις καινούριες φιλίες;
Με τους παλιούς συνοδοιπόρους δεν χρειάζονται πολλά λόγια, υπάρχει μια μυστική γλώσσα, φτιαγμένη από ατελείωτες ώρες συζητήσεων, χαβαλέ, και αναζήτησης. Ένας κώδικας επικοινωνίας που καταλαβαίνουν μόνο εκείνοι που τον δημιούργησαν. Σε αυτές τις φιλίες μετράει η σιωπή κι η απόσταση, που σου επιβεβαιώνουν το βάθος της σχέσης κάθε φορά που ξανασμίγεις. Οι καινούριες φιλίες έχουν τον αέρα της περιέργειας. Χρειάζονται ειλικρίνεια και τόλμη. Όλους όμως μας ενώνει, κάθε φορά, το τραγούδι. Εκεί δεν υπάρχει παλιός ή νέος.
Γέλασα με το βιντεάκι που είδα στο Facebook. Δέχτηκε η Χάρις Αλεξίου, λες, για τη συναυλία στη Ρεματιά, αλλά ...δεν θα 'ρθει! Υποθέτω, όμως, ότι όλα αυτά είναι μια έκπληξη για εκείνη τη βραδιά, οπότε θα ρωτήσω μόνο το εξής: τι σημαίνει Χάρις Αλεξίου για τον Δημήτρη Μητσοτάκη;
Μια κορυφαία τραγουδίστρια κι ένας υπέροχος άνθρωπος. Είχα την τύχη να τη γνωρίσω πρόσφατα κι αμέσως ένιωσα οικειότητα και ζεστασιά. Μου έκανε την τιμή να χαρίσει τη φωνή της σε ένα κείμενό μου, που θα το ακούσετε στη Ρεματιά με συνοδεία μουσικής.
Πάντως το περιστατικό με το προαναφερθέν βίντεο δεν είναι μεμονωμένο, γιατί το χιούμορ δεν έχει λείψει από την πορεία σου. Θυμάμαι, π.χ., να προσδιορίζεσαι ως "ο Μητσοτάκης ο καλός" ή να τραγουδάς "Κούλη, Θ' Αλλάξω Επίθετο". Υποθέτω, φυσικά, ότι πάντα υπήρχε καζούρα και λογοπαίγνια με αυτή τη συνωνυμία. Όμως έχει ακόμα πλάκα, για σένα;
Στην πραγματικότητα το "Μητσοτάκης ο καλός" μου το κόλλησε ο κόσμος, στο διαδίκτυο, δεν είναι δικό μου. Από τότε που άρχισα να εμφανίζομαι με το επίθετό μου, δεν πέρασε μέρα χωρίς καζούρα. Στην αρχή ήταν αστείο, μετά έγινε κουραστικό, στο τέλος το πήρα απόφαση.
Κάποια στιγμή έκανα τη σκέψη: "Αν δεν μπορείς να το αποφύγεις, κάν' το τραγούδι". Ανέβασα σε μια πρόχειρη ηχογράφηση το "Κούλη, Θ' Αλλάξω Επίθετο". Και τότε έγινε χαμός. Το βίντεο έγινε viral. Κάποιοι δημοσιογράφοι, γνωστοί για τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, με έκραξαν ακόμα και στην τηλεόραση, σε εκπομπές μεγάλης τηλεθέασης. Με αποκάλεσαν τρελό που επιδιώκει τη δημοσιότητα κι ατάλαντο. Πολλές φορές το χιούμορ έχει μεγαλύτερη δύναμη από την άμεση καταγγελία.
Σε πρωτογνωρίσαμε με τους Ενδελέχεια και με τραγούδια τα οποία αγαπήθηκαν στα χρόνια που βάστηξε η μπάντα. Από την απόσταση που σου δίνει ο χρόνος, πώς κοιτάς, πλέον, τα ύψη και τις κατρακύλες του επονομαζόμενου "ελληνικού ροκ";
Το ελληνικό ροκ ήταν πάντα μια ταμπέλα που άλλοτε μας χώραγε και άλλοτε πάλι όχι. Στα χρόνια της έκρηξης, ήταν σαν μια ολόκληρη γενιά να 'χε βρει τη φωνή της. Στην Ελλάδα, όμως, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να κρατήσει πολύ, έχει να συναγωνιστεί τη μακραίωνη παράδοση του βιολιού, του κλαρίνου και του μπουζουκιού. Νομοτελειακά, κάποια στιγμή, το κύμα εκείνο τραβήχτηκε πίσω.
Οι εταιρείες έκαναν τη δουλειά τους, εμείς χαθήκαμε μέσα στις φιλοδοξίες και τις μικρές μας αυταπάτες. Τώρα βλέπω και τα δύο: τις κορυφές που μας έκαναν να πιστέψουμε πως όλα είναι δυνατά, και τις κατρακύλες που μας θύμισαν ότι τίποτα δεν κρατάει για πολύ.
Ποτέ δεν με ένοιαζε η ταμπέλα "ροκ", πόσο μάλλον σήμερα. Γυρεύω την αλήθεια πίσω από το τραγούδι. Η μουσική, αν είναι αληθινή, βρίσκει τον δρόμο της. Κι ας αλλάζουν οι εποχές και τα γούστα.
Θυμάμαι τον Αργύρη Ζήλο να γράφει κάποτε στο Δίφωνο ότι αν ερχόταν κάποιος ξένος, άσχετος με τα μουσικά μας πράγματα και ζητούσε να ακούσει ελληνικό ροκ, θα του πρότεινε τους Ενδελέχεια, με τη λογική ότι είναι ένα "μεσαίο" συγκρότημα, άρα μπορεί να αντιπροσωπεύσει τα όσα συνέβαιναν με μεγαλύτερη πληρότητα. Τη δέχεσαι αυτή τη γνώμη;
Πρέπει να ήταν την εποχή που συνάντησα τον Ζήλο στους διαδρόμους του Rock FM και στην ερώτησή μου "Είσαι ο Αργύρης Ζήλος"; μου απάντησε, έντρομος: "Ναι, σε παρακαλώ μη με δείρεις"!
Ο Αργύρης είχε πάντα τον τρόπο να λέει τα πράγματα κοφτά, αλλά με ακρίβεια. Το "μεσαίο" μπορεί να ακουστεί περίεργα, ίσως και υποτιμητικά σε κάποιον, αλλά εγώ το καταλαβαίνω αλλιώς. Ούτε είχαμε τις τεράστιες επιτυχίες που μας έκαναν να γεμίζουμε στάδια, ούτε μείναμε στο περιθώριο χωρίς ν' ακουστεί ποτέ η φωνή μας. Κι αυτό, τελικά, ίσως να είναι και η αλήθεια της πορείας μας. Αντιπροσωπεύαμε μια γενιά που πάλευε ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα, που έπαιζε μουσική με πάθος, αλλά και με όλα τα εμπόδια που είχε η εποχή. Τουλάχιστον από άποψη εμπορικότητας ήμασταν μεσαίοι. Μπορεί να ανήκαμε στην πρώτη εξάδα των συγκροτημάτων (μαζί με Τρύπες, Ξύλινα Σπαθιά, Διάφανα Κρίνα, Υπόγεια Ρεύματα, Magic De Spell), αλλά πρώτοι δεν υπήρξαμε ποτέ.
Μέσα στα χρόνια έχεις μιλήσει πολλές φορές για το πόσο σε ανησυχεί η απώλεια συλλογικότητας στην Ελλάδα. Είναι θέμα μιας ατομικιστικής νοοτροπίας που όλο και δυναμώνει, όσο ταμπουρωνόμαστε πίσω από τις οθόνες; Ή έχει να κάνει (και) με μια διάχυτη απογοήτευση παλαιότερων και νεότερων για τα κοινά;
Η συλλογικότητα δεν χάνεται ξαφνικά, ξεφτίζει σιγά-σιγά. Κάθε φορά που ταμπουρώνεσαι πίσω από μια οθόνη και νομίζεις ότι επικοινωνείς, αλλά στην πραγματικότητα απομονώνεσαι περισσότερο. Δεν μπορώ να αγνοήσω την απογοήτευση. Οι παλιότεροι κουράστηκαν να διαψεύδονται διαρκώς. Οι νεότεροι μεγάλωσαν με την αίσθηση ότι τα κοινά είναι μάταια, ότι δεν αλλάζει τίποτα. Όλο αυτό δηλητηριάζει τη διάθεση για συλλογική δράση. Παρ' όλ' αυτά, πιστεύω ότι βαθιά μέσα μας η ανάγκη να είμαστε μαζί δεν έχει σβήσει. Το βλέπεις σε μια συναυλία, σε μια πορεία, ακόμα και σε μια αυθόρμητη κουβέντα στο καφενείο. Το δύσκολο είναι να ξαναεμπιστευτούμε. Χωρίς εμπιστοσύνη, δεν υπάρχει συλλογικότητα.
Τι έχει για σένα μετά τη συναυλία της Ρεματιάς; Υπάρχουν ανακοινώσιμα σχέδια για το κοντινό μέλλον;
Η "Μπουμπού" για δεύτερη σεζόν στο θέατρο "Εν Αθήναις". Ένα καινούριο βιβλίο με ιστορίες από το ελληνικό ροκ. Μία νέα συλλογή των τελευταίων μου τραγουδιών σε CD. Νέα σινγκλ στο κανάλι μου σε σταθερή ροή και πολλές, πολλές συναυλίες...
Διαβάστε Επίσης
