"Άλλοι χτίζουν τείχη, εμείς πιστεύουμε στις γέφυρες".
Έτσι δήλωσε ο Αναστάσιος το 2017, με την ευκαιρία της ανακήρυξής του σε επίτιμο δημότη Λάρισας, έχοντας ήδη αποδείξει, πολλές φορές, αυτή την εμπιστοσύνη του στα γεφυρώματα. Το έργο του, άλλωστε, μιλά δυνατότερα από τα όποια λόγια και είναι το ευεργετικό του πηλίκο που έκανε τόσους ανθρώπους (ακόμα και δηλωμένα άθεους) να τον αποχαιρετήσουν συγκινημένοι, μαθαίνοντας τα νέα για τον θάνατό του, σε ηλικία 95 ετών. "Πλήρης ημερών", συνηθίζουμε να λέμε όταν ακούμε τέτοιους αριθμούς. Εντούτοις, ο αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου & πάσης Αλβανίας αφήνει κενό δυσαναπλήρωτο, ειδικά σε μέρες όπου πληθαίνουν γύρω μας οι αλαλαγμοί που ζητούν ακόμα περισσότερα τείχη.
Μπορεί στην Ελλάδα το αίσθημα της θρησκευτικής πίστης να είναι έντονο και οι δεσμοί με τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας να παραμένουν ισχυροί, αλλά οι σχέσεις με ό,τι ονομάζουμε "επίσημη" Εκκλησία συχνά δεν εμπνέουν, όταν δεν απογοητεύουν. Τουλάχιστον εκείνους που είτε βλέπουν το μέλλον του κόσμου μας με ανοιχτούς και όχι με περίκλειστους όρους, είτε διάβασαν το θρυλικό "ἀγαπᾶτε ἀλλήλους" του Ιησού Χριστού (στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη) κατά τρόπο απερίφραστα οικουμενικό και όχι κατά το βολεύειν. Όμως ο Αναστάσιος θέλησε, μπόρεσε, πέτυχε να το πρεσβεύσει, δίνοντας πρόσωπο στην Αγάπη, για να παραφράσω κάτι εύστοχο που έγραψε στο Facebook ο Αλέξης Λιόλης –μορφή γνώριμη σε όσους ασχολούνται με τα εγχώρια μουσικά, χάρη στην ωραία εκπομπή που κάνει εδώ και χρόνια στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Ιωαννίνων.
Με έναν τρόπο, άλλωστε, τα της τέχνης δεν ήταν ξένα στον Αναστάσιο. Οι φίλοι του κινηματογράφου, ας πούμε, θα θυμούνται ότι ήταν εκείνος που χοροστάτησε στην κηδεία του παλιού του συμμαθητή Θόδωρου Αγγελόπουλου το 2012, αδιαφορώντας για την οργή που είχε προκαλέσει σε μερίδα του θρησκευόμενου ποιμνίου το "Μετέωρο Βήμα του Πελαργού". Από την άλλη, λίγοι ξέρουν ότι έβαλε τη σφραγίδα του (και) στη δισκογραφία, με το βιβλίο/CD του 2006 "Μια Άλλη Άποψη: Ηχογραφήσεις Αφηγήσεων - Ομιλιών - Στοχασμών". Το οποίο κατατάσσεται εύκολα στη διεθνή ετικέτα "spoken word", μα πάει και παραπέρα, αφού τα 12 αποσπάσματα από το μέχρι τότε συγγραφικό του έργο διανθίζουν πρωτότυπα ηχογραφημένες γέφυρες μουσικών έργων, επιμελημένες από τον Βαγγέλη Μπόντα.
Φυσικά, απόλυτοι πρωταγωνιστές εδώ είναι ο λόγος και η γλυκύτητα του αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου & πάσης Αλβανίας –χαρακτηριστικό του γνώρισμα, που πάντα τον βοηθούσε να "κοινωνεί" τους στοχασμούς του για τη χριστιανική παράδοση και για τα επίγεια. Όσο όμορφα, δηλαδή, κι αν ηχεί η πιανιστική σύνθεση η οποία πλαισιώνει το "Αυτονόητα Και Όνειρα" ή η διασκευασμένη μελωδία του "Χριστός Ανέστη" στο "Προς Μια Διαφορετική Παγκοσμιοποίηση", η μουσική εδώ έχει ρόλο αυστηρά συνοδευτικό. Ακόμα κι αν σημειώσουμε ότι προσθέτει, τελικά, στην ακροαστική εμπειρία.
Για περίπου 69 λεπτά, λοιπόν, το "Μια Άλλη Άποψη" λειτουργεί ως σύνοψη του ποιος ήταν ο Αναστάσιος, αποτυπώνοντας την πραόητα που διέκρινε τον ήχο της φωνής του, την καθάρια άρθρωση των ελληνικών –θα τη ζήλευαν και επαγγελματίες τραγουδιστές– και, βεβαίως, τη σκέψη του. Για το νόημα, λ.χ., της Αγάπης, της Πίστης, της Σοφίας (όπου απαγγέλει και ποίηση Τ. Σ. Έλιοτ) ή της Ελευθερίας (όπου συμπεριλαμβάνει και το πώς δύναται να στρεβλωθεί ο φιλελευθερισμός) σε μια υφήλιο πυρετωδώς δοσμένη στη διασυνοριακή διεύρυνση της αγοράς και στις υψηλές ταχύτητες της τεχνολογικής εξέλιξης. Αλλά και για την προοπτική ενός αδελφωμένου πλανήτη, μιας εκκλησίας που να μην λειτουργεί ως "κλειστή εταιρία σεσωσμένων" ερήμην του Δημιουργού του Κόσμου, και μιας πίστης που να μην κλείνει τα μάτια στο πώς η διόγκωση της φτώχειας και της αδικίας συμβάλλουν στην πονηρή εκμετάλλευση του θρησκευτικού συναισθήματος.
Μέσα σε όλα, μάλιστα, υπάρχει και μια ομιλία αφιερωμένη στη Νέα Ευρώπη και στο πού βαδίζει πνευματικά, η οποία εξακολουθεί να έχει ενδιαφέρον στις μέρες μας. Ιδιαίτερες προκλήσεις, επίσης, παρουσιάζουν και τα "Περισσότερες Προσφορές Ζωής" και "Υπέρβαση Του Θανάτου", αφού θυμίζουν τα οδοιπορικά του Αναστάσιου σε μια ανατολική Αφρική αισθητά διαφορετική από εκείνη την οποία μπορεί να φανταζόμαστε στην άνεση των σαλονιών μας, καθώς απολαμβάνουμε τα πολύχρωμα, "εξωτικά" και χαρωπά γλέντια που εκπέμπει μια μερίδα της world music δισκογραφίας.
Είναι απόκτημα το "Μια Άλλη Άποψη" κι ας κινείται στις παρυφές μουσικής, αφήγησης και ήχου –κι ας μην το θυμηθούν όσοι θ' αρχίσουν, οσονούπω, να δημοσιεύουν λίστες με τα άλμπουμ της πρώτης 25ετίας τούτου του πολυσχιδούς και μπερδεμένου αιώνα. Στα χρόνια που έκανα ραδιόφωνο, πάντως, ο έτερος Καππαδόκης της "Συχνοτικής Συμπεριφοράς", Στυλιανός Τζιρίτας, το είχε φέρει μερικές φορές και οι αντιδράσεις του κοινού ήταν πάντα θετικές. Δεν θα πω, βέβαια, ότι υποκαθιστά τα πιο καίρια και σίγουρα πιο ολοκληρωμένα βιβλία του Αναστάσιου. Ούτε και θα ισχυριστώ, γενικότερα, ότι τα λεγόμενα του διακεκριμένου ιεράρχη αποτελούν θέσφατα, για τα οποία δεν χωρά καμία συζήτηση. Ωστόσο, μιλάμε για πράγματα που πλούτισαν και τσίγκλισαν τη σκέψη μας, μαγνητίζοντας ακόμα και άτομα δίχως υπερβατικές και μεταφυσικές ανησυχίες.
Ευτυχώς, ο προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας δεν ήταν "φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ", αφού υπάρχουν κι άλλοι κληρικοί με το εύρος της ματιάς του, σε όλο το φάσμα της επίκαιρης Χριστιανοσύνης –ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, λ.χ., ο νυν Πάπας Φραγκίσκος ή η Mariann Budde της αμερικανικής Επισκοπικής Εκκλησίας. Εξακολουθούν, όμως, ν' αποτελούν τις εξαιρέσεις και όχι τον κανόνα. Για το απαραίτητο "αυξάνεσθε και πληθύνεσθε" θέλει δουλειά πολύ, γι' αυτό και ο Αναστάσιος θα λείψει από τις σχετικές επάλξεις, όσο φωτεινό κι αν είναι το αποτύπωμα που αφήνει πίσω του.
Διαβάστε Επίσης
