Massive Attack: Ο ακτιβισμός ως αντίδραση

Της πρώτης "βρετανικής επίθεσης" ηγήθηκαν οι Beatles στα 60s και της δεύτερης, στα 70s, οι Led Zeppelin. Τα 80s μπορεί να ανήκουν δικαιωματικά στους Duran Duran (που καταφθάνουν στην Αθήνα σε λίγες μέρες), αλλά τη μουσική επανάσταση της δεκαετίας του ’90 στην Αγγλία την ξεκίνησαν, μάλλον άθελά τους, οι Massive Attack. Με αφετηρία το Μπρίστολ του 1988 και την κολεκτίβα The Wild Bunch, κατάφεραν με μόλις πέντε studio albums να αλλάξουν την pop μουσική για πάντα μέσα από τους σκοτεινούς και άλλοτε αισθαντικούς συνδυασμούς ηλεκτρονικών, με samples και επιρροές από τη hip-hop και την dub μέχρι τη reggae, τη soul και την post-punk σκηνή.

Χιλιόμετρα μακριά από την αισθητική και τον ήχο της brit pop που γνώριζε μεγάλες πιένες την ίδια περίοδο, δύσκολα μπορούν να συγκριθούν με κάποιο άλλο όνομα, εκτός ίσως από εκείνο των σύγχρονών τους Portishead. Ο βασικός κορμός των Massive Attack, του γκρουπ που έμαθε σε όλο τον κόσμο το trip hop, ξεκίνησε με τους Adrian "Tricky" Thaws, Andrew "Mushroom" Vowles, Grant "Daddy G Marshall και Robert "3D" Del Naja. Ο τελευταίος, γνωστός και από το έργο του ως καλλιτέχνης γκραφίτι (φημολογείτο μάλιστα κάποια στιγμή ότι ήταν το ίδιο πρόσωπο με τον περιβόητο Bansky), εξελίχθηκε από νωρίς σε επικεφαλής του σχήματος για καλό λόγο. 

Με το καθοριστικό ντεμπούτο τους, "Blue Lines" (1991), καθιερώθηκαν γρήγορα και η επόμενη κυκλοφορία τους το 1994 ("Protection") επιβεβαίωσε την αξία τους αλλά το γκρουπ δεν ήταν σε καμιά περίπτωση εντάξει με το πώς εξελισσόταν ο ήχος που γέννησαν: το trip hop δεν προοριζόταν να γίνει ένα άνοστο ηχητικό background σε ξενοδοχεία και hip μαγαζιά. Οι δημιουργικές διαφωνίες και οι εντάσεις ήταν σχεδόν αναμενόμενες όταν θα ερχόταν η ώρα για το επόμενο βήμα. Τελικά μπήκαν στο στούντιο, σε μια περίοδο που οριακά τα μέλη άντεχαν να είναι μαζί αφού υπήρχαν μέρη που ηχογραφούσαν μεμονωμένα και σίγουρα δεν φαντάζονταν ότι σε λίγο θα έπιαναν την αξεπέραστη κορυφή τους, το "Mezzanine" (1998). Σε μια προσπάθεια να απότινάξουν την ταμπέλα "trip hop" προσλαμβάνουν τον πρώην κιθαρίστα της new wave μπάντας Numbers. Η προσθήκη του Angelo Bruschini και του ροκ στοιχείου που φέρνει στο δίσκο θα είναι καταλυτική. Το "Mezzanine", ένα υπνωτιστικό soundtrack με σκοτεινά anthems που κινούνται μεταξύ σχιζοφρένειας και μεγαλοφυΐας ("Teardrop", "Angel" κ.λπ.) είναι ένας από τα πιο επιδραστικά άλμπουμ των 90s, αν όχι γενικά.

Ανάμεσα σε διαφωνίες και αποχωρήσεις/επανενώσεις μελών της κολεκτίβας, οι Massive Attack αποδείχτηκαν ανθεκτικοί στην αλλαγή και στο χρόνο. Μια σταθερά από την οποία δεν μετακινήθηκαν ποτέ είναι η αλληλεγγύη, όχι τόσο ως πράξη πολιτική όσο ως κοινωνικό αντανακλαστικό. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, η περιβαλλοντική καταστροφή, η εξωτερική πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου και οι διεθνείς σχέσεις γενικώς, καθώς και το παλαιστινιακό είναι ζητήματα στα οποία τοποθετούνται διαχρονικά (και) μέσα από το έργο τους. Η ομάδα των Massive Attack ήταν πάντα από τις καλλιτεχνικές οντότητες που θέτουν δύσκολα ερωτήματα.

Σε αντίθεση με την αδύνατη έννοια της ουτοπίας προτιμούν να μιλήσουν για την "ευτοπία", αντλώντας πίστη από την ιδέα ότι ο τόπος της ιδανικής διαβίωσης μπορεί να μην υπάρχει, αλλά μια καλή συμβίωση είναι πάντα εφικτή. Μπαίνοντας σε νερά πιο θεωρητικά ενώνουν δυνάμεις με τους Algiers, Saul Williams και Young Fathers, τη διπλωμάτισσα Christiana Figueres και τους ακαδημαϊκούς Gabriel Zucman και Guy Standing στο πιο πρόσφατο video EP "Eutopia" (2020), που περιλαμβάνει τρία οπτικοακουστικά μέρη για την κλιματική αλλαγή, τους φορολογικούς παράδεισους και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Έρχονται στο Release Athens και στην Πλατεία Νερού στις 17 Ιουλίου. Μαζί τους οι Beak> του Geoff Barrow (Portishead) και οι Mount Kimbie.

5 άλμπουμ, 5 σταθμοί

Blue Lines, 1991

Protection, 1994

Mezzanine, 1998

100th Window, 2003

Heligoland, 2010