© Θάνος Λαΐνας
Το σύνθημα είχε πέσει ήδη από τα τέλη Μάρτη, όταν οι Λόγος Τιμής έγραψαν "Αθήνα ετοιμάσου!" στη σελίδα τους στο Facebook, προλογίζοντας όχι μόνο την έκδοση του νέου άλμπουμ "Ψυχή" (βγήκε τον Μάιο, από τη Stay Independent), αλλά και τη ζωντανή του παρουσίαση στο Γήπεδο "Γιώργος Καμάρας" της Ριζούπολης. Και κατέληξε στη μεγαλύτερη συναυλία της έως τώρα διαδρομής τους, επιβεβαιώνοντας, έτσι, μια συνεχόμενα ανοδική πορεία, που τους έχει κάνει σημείο αναφοράς για ένα εντυπωσιακό νεανικό πλήθος. Το οποίο διανύει την εφηβεία του ή βρίσκεται στα πρώτα φοιτητικά χρόνια και λατρεύει τους δικούς του μουσικούς ήρωες –κόντρα στην αδιαφορία της συντριπτικής πλειονότητας των εγχώριων μέσων ενημέρωσης, που επιμένουν να ομφαλοσκοπούν στις alternative, rock ή metal συμπάθειές τους.
Με την επίσημη προσέλευση στη Ριζούπολη να υπερβαίνει τα 18.000 άτομα, το κλίμα έγινε πανηγυρικό ήδη με το που γέμισε η αρένα και πολλά από τα διαζώματα των τριγύρω κερκίδων. Πριν καν φανούν οι Λόγος Τιμής στη σκηνή, δηλαδή, ανέμισαν μπόλικες μαύρες σημαίες με το ΛΤ λογότυπό τους, άναψε πλήθος καπνογόνων, ενώ έπεσαν και μερικά βεγγαλικά. Κι αυτό δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με το τι θα γινόταν στη συνέχεια, ειδικά στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, όταν έφτασε η ώρα για τα πιο παλιά και αγαπημένα τραγούδια.
Μπορεί λοιπόν σε άλλους κύκλους να άναψε αυτές τις μέρες η συζήτηση για τα καπνογόνα, λόγω των όσων έγιναν στη συναυλία του Θανάση Παπακωνσταντίνου στα Μάταλα, ωστόσο το θέμα δεν αγγίζει τον κόσμο του ελληνικού χιπ χοπ. Παρότι υπάρχουν κι εδώ όρια και "κανόνες", καθώς είδαμε μεν και τους Λόγους Τιμής να εκτοξεύουν βεγγαλικά στο τέλος του πρώτου μέρους –κάνοντας την έσχατη βραδιά του Ιούνη να μοιάζει με Ανάσταση– μα τους ακούσαμε και να ζητούν από μικροφώνου να μην χρησιμοποιούνται ναυτικές φωτοβολίδες. Πρόκειται για μεγάλη συζήτηση, τέλος πάντων. Αν και προσωπικά νομίζω ότι δεν γίνεται να διεξαχθεί δίχως να συνυπολογιστεί ο φύσει street και "από τα κάτω" χαρακτήρας της χιπ χοπ κουλτούρας, που οπωσδήποτε δεν ταυτίζεται με εκείνον μιας έντεχνης συναυλίας.
Το θεαματικότερο "συστατικό" της συναυλίας των Λόγος Τιμής στη Ριζούπολη, πάντως, δεν ήταν ούτε τα βεγγαλικά, ούτε η γηπεδική ατμόσφαιρα που δημιούργησαν τα καπνογόνα. Αντιθέτως, ήταν το συνεχές δούναι και λαβείν μεταξύ της σκηνής και του κόσμου, το οποίο ξεκίνησε σαν έκρηξη ενθουσιασμού ήδη με το που βγήκε το γκρουπ κι άρχισε να παίζει το ολοκαίνουριο "Φωτιά", με το πλήθος να τραγουδά εν χορώ "φάγαμε σκάλωμα κι έχουμε πυρετό/σαν τη φωτιά θα καίμε". Ορισμένα από τα νέα κομμάτια έχουν αρχίσει λοιπόν να αγαπιούνται και να μαθαίνονται, όπως αγαπήθηκαν και τα καινούρια ΛΤ μπλουζάκια, που φάνηκε να κάνουν θραύση, δείχνοντας και έμπρακτα τη σημασία που έχει το merchandise ως τρόπος επικοινωνίας και οικονομικής στήριξης στους κόλπους του εγχώριου χιπ χοπ.
Για τους Λόγος Τιμής, τώρα, το πρώτο μέρος της συναυλίας ήταν μάλλον και το πιο δύσκολο στοίχημα, αφού έπαιξαν κομμάτι-κομμάτι το καινούριο άλμπουμ, το οποίο δεν το λες και μικρό: μπορεί να ακούμε διάφορα για τις διάρκειες που επικρατούν στην Εποχή του Spotify, ωστόσο το αθηναϊκό συγκρότημα κατέθεσε μια δουλειά διάρκειας 1 ώρας (και κάτι ψιλά), την οποία και τίμησε με μια αληθώς ψυχωμένη εμφάνιση. Ο κόσμος, επίσης, αν και προφανώς δεν είχε την ίδια ανταπόκριση σε κάθε επιλογή, έμεινε γερά προσηλωμένος στα επί σκηνής δρώμενα, δίχως διόλου να μειώσει τη θέρμη του απέναντι στο Κοράκι και στο Ελεύθερο Πνεύμα. Οι οποίοι πραγματικά την ίδρωναν τη φανέλα, έχοντας όμως και τον νου τους για τα όσα εκτυλίσσονταν στην αρένα, διακόπτοντας λ.χ. αν εντόπιζαν ότι κάποιος ζαλιζόταν ή προτρέποντας τον κόσμο να προσέχει τους γύρω του.
Αν και το νέο άλμπουμ δεν αποφεύγει μια αίσθηση επανάληψης μοτίβων που ίσως παραέχουν γίνει γνώριμα, πια, για ένα γκρουπ με 10 χρόνια δισκογραφίας, η συναυλία έδειξε γλαφυρά την πίστη σε ό,τι κάνουν, όπως και μια καλλιτεχνική εξέλιξη που βρήκα πολύ καλοδεχούμενη. Είναι βέβαια και θέμα ηλικίας. Πάντως, ως κάποιος που θεωρεί το μέχρι τώρα ρεπερτόριο των Λόγος Τιμής πιο πολύ εφηβικό, παρά ενήλικο, θαύμασα το πώς αποτύπωσαν επί σκηνής, στο "Σημαδεμένοι", το απόσταγμα όσων έφτασαν 30 νιώθοντας γενιά που "προτιμήσεις, ανάγκες και όνειρα, τι άλλο να καταπιέσει;" ή τις μεταβολές ζωής που φέρνει ένα τέτοιο ηλικιακό ορόσημο ("άλλοι σοβαρεύτηκαν και κάνανε παιδιά, βρήκαν ηρεμία σε κάποιου την αγκαλιά", από το "Ραντάρ"). Όπως θαύμασα και τη ρίμα για "τον μπέμπη και τη μπέμπα που κατάπιε το Αιγαίο", που δεν περίμενε το ναυάγιο της Πύλου για να γραφτεί (από το γενικώς θαυμάσιο "Καίγομαι"), τις αναφορές στον Μάρκο Βαμβακάρη και στον Δημήτρη Μητροπάνο κι εκείνον τον φοβερό στίχο "μη μας μιλάς για ρατσισμό, οι προπαππούδες ήρθαν εδώ κυνηγημένοι/αφήναν πίσω μια ζωή, όταν καιγόταν το Πέρα και το Αϊβαλί" (από το "Καρδιά").
Μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μέρους της συναυλίας, τώρα, οι Λόγος Τιμής έκαναν ένα δικαιολογημένο διάλειμμα, ώστε να ανακτήσουν ανάσες μετά από 1 ώρα ακαταπαύστου ραπ. Ο κόσμος, ωστόσο, δεν έπαψε να βρίσκεται στην πρίζα, αφού με το ίδιο πάθος που γλέντησε τραγουδώντας "για το γαλάζιο του ουρανού και το ζεστό το χώμα και όσα πονέσαν την καρδιά μας" στον "Χορό Των Μεθυσμένων Αετών" υποδέχτηκε έπειτα και το "Ελεύθεροι", στήνοντας ένα ακόμα γηπεδικό σκηνικό.
Στο μεσοδιάστημα, ωστόσο, έγινε η έκπληξη, καθώς οι Λόγος Τιμής άφησαν τη σκηνή στον Nosfou. Ο οποίος έβγαλε το μπουζούκι του κι έπαιξε μερακλίδικες διπλοπενιές, χωρίς τραγούδι, κάτω από ένα πανό με τη μορφή του Μάρκου Βαμβακάρη, όπου αναγραφόταν η ρήση ότι "Ο άνθρωπος για να λέγεται αληθινός άνθρωπος πρέπει να έρθει και στη θέση του άλλου". Υφολογικά και σαν κλίμα, το διάλειμμα αυτό δεν κρίνεται ταιριαστό, παρά τις αξιοσημείωτες επιδόσεις του Nosfou, που μας έκανε για λίγο να αισθανθούμε σαν να διασκεδάζαμε στην "Κρύπτη" της Καισαριανής. Σημειολογικά, όμως, το βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Όχι μόνο γιατί ο Βαμβακάρης ενυπάρχει σαν στιχουργική αναφορά στα κομμάτια των Λόγος Τιμής, αλλά και για την επιχειρούμενη διασύνδεση της τέχνης τους με ό,τι έκανε η Τετράς Η Ξακουστή Του Πειραιώς σχεδόν 90 χρόνια πριν. Η οποία γιγάντωσε κι εκείνη μια έκφραση του περιθωρίου σε μαζική λαϊκή διασκέδαση, με τη δική της Ριζούπολη, βέβαια, να είναι η Μάντρα του Σαραντόπουλου στην Ανάσταση.
Με το "Ελεύθεροι" να δίνει πάσα στην "Οικογένεια" και πιο κάτω στα "Περίεργα Παιδιά" και στα "Σκυλιά", κάηκε το πελεκούδι στη Ριζούπολη –κάπως κυριολεκτικά, πέρα από το μεταφορικό της ρήσης, αφού τα καπνογόνα άρχισαν πάλι να δίνουν και να παίρνουν, με χιλιάδες νέους να χοροπηδούν, να τραγουδούν, να σηκώνουν γροθιές στον αέρα και να ανεμίζουν τις ΛΤ σημαίες τους. Στο "Ραπ Του 90" δίπλα στο Κοράκι και στο Ελεύθερο Πνεύμα στάθηκε και ο Novel 729, κάνοντας πολλούς στην αρένα να φωνάξουν ρυθμικά "7-2-9" στήνοντας κερκίδα υποδοχής, ήρθε ωστόσο σακαταμένος, καθώς είχε γυρίσει το πόδι του. Αυτό, πάντως, δεν τον εμπόδισε να δώσει μια εμπρηστική performance στο "Νάρκες", που καταχειροκροτήθηκε.
Λίγο πριν το "Νιώθω Έντονα", το Ελεύθερο Πνεύμα μας ανακοίνωσε ότι η περίφημη γιαγιά Λευτέρω των στίχων ήταν παρούσα στη Ριζούπολη –πρώτη φορά σε συναυλία τους– προξενώντας καινούριο κύμα χειροκροτημάτων. Κι αυτό δεν ήταν παρά μόνο η εισαγωγή για μια νέα, πιο πληθωρική έκρηξη λατρείας, καθώς χιλιάδες κορμιά κοπανήθηκαν, χόρεψαν και τραγούδησαν με τους Λόγος Τιμής "πάμε στη θέα όταν ξημερώσει/από το Γαλάτσι να δω το λιμάνι". Αισθανόσουν έντονα κι εσύ, λοιπόν, ότι, πλέον, δεν βρισκόσουν σε συναυλία, αλλά σε μια παράδοξη λούπα του χρόνου, όπου ο Απόλλων Σμύρνης είχε κερδίσει το πρωτάθλημα και οι οπαδοί του γιόρταζαν τον τίτλο στην ιστορική έδρα. Κι έτσι θα κυλούσε και η υπόλοιπη συναυλία ως το φινάλε της με το "Ηλιοβασιλέματα" και την επανάληψη της "Φωτιάς", με ένα ακόμα θαλερό ξέσπασμα πώρωσης να σημειώνεται στο "Κάτω Απ' Την Ακρόπολη".
Κλείνοντας, να δώσουμε τα πρέποντα εύσημα στη διοργανώτρια εταιρία Dynasty Group Athens για την επιτυχημένη διαχείριση της προσέλευσης τόσων χιλιάδων ανθρώπων έτοιμων για τις εντάσεις που αποζητά η εφηβεία. Μάλιστα, είχε ξεκινήσει πριν τη συναυλία, αφού κάθε κάτοχος εισιτηρίου έλαβε mail με ακριβείς πληροφορίες και σχεδιάγραμμα του σταδίου και των πυλών εισόδων. Στο γήπεδο, επίσης, εξασφαλίστηκε πολύ καλός ήχος σε όλη τη διάρκεια της βραδιάς, ενώ τοποθετήθηκαν και δύο ευμεγέθεις βίντεο οθόνες, οι οποίες μετέφεραν ως τις απέναντι κερκίδες εικόνες και από το τι γινόταν στην αρένα, πέρα από τα όσα συνέβαιναν πάνω στη σκηνή. Επίσης, έδωσαν την ευκαιρία να δούμε πόση σημασία είχε η παρουσία του Sativa στα decks πίσω από το Κοράκι και το Ελεύθερο Πνεύμα, μαρτυρώντας μια old school νοοτροπία που έδωσε ρέστα στα σημεία όπου χρειάστηκαν scratches.
Τα υπόλοιπα, πλέον, είναι εγχώρια χιπ χοπ ιστορία –την οποία μέλλει να ζήσουν πολλά ακόμα μέρη ανά την Ελλάδα (Πάτρα, Λάρισα, Καλαμάτα, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Βόλος κ.ά.), πριν το φινάλε της σχετικής περιοδείας στις 30/9 στη Θεσσαλονίκη.
Διαβάστε Επίσης
