Έχετε σχεδιάσει τρεις βραδιές "Από Κοντά" για τον φετινό Δεκέμβρη. Τι θα δουν λοιπόν όσοι έρθουν στο "Gazarte" τις Δευτέρες 5, 12 & 19/12;
Έχω κάνει πολύ λίγες συναυλίες –κι αυτές σε εξωτερικό χώρο, καλοκαίρι. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έχω ξαναεπιχειρήσει. Είναι ένας ανεξερεύνητος κόσμος. Η αλήθεια είναι ότι το σκέφτομαι εδώ και 3 χρόνια, αλλά μεσολάβησε η πανδημία, με αποτέλεσμα το "Gazarte" να μη λειτουργήσει την κεντρική του σκηνή. Τώρα που την ξανάνοιξε, δημιουργήθηκε μια νέα ευκαιρία.
Είμαι πολύ χαρούμενος για τις βραδιές "Από Κοντά", γιατί θέλω να μοιραστώ τα τραγούδια μου με τους ανθρώπους που έρχονται κατά καιρούς και με ρωτάνε πότε θα παίξω τη μουσική μου ή μου λένε "μα δεν σε έχουμε δει ποτέ". Θα βρίσκομαι ασφαλώς ο ίδιος στο πιάνο, πλάι σε εξαιρετικούς σολίστ, ενώ θα τραγουδήσουν ο Κώστας Τριανταφυλλίδης –με τον οποίον συνεργαζόμαστε τα τελευταία χρόνια– και η Μυρτώ Βασιλείου: ένα νέο κορίτσι που θεωρώ αποκάλυψη. Μια πολύ ενδιαφέρουσα φωνή, η οποία διαθέτει κι ένα φως, ως παρουσία.
Στόχος μας είναι, μετά τις 2 με 2,5 ώρες που διαρκεί το πρόγραμμα, να φύγει ο κόσμος με μια αίσθηση ανάτασης. Την έχουμε όλοι ανάγκη.
Πόσο μάλλον τώρα, καθώς πλησιάζει ένας χειμώνας που έχει προβληματίσει πολύ τον κόσμο. Συμμερίζεστε την όλη ανησυχία;
Μας έχουνε τρομάξει. Όμως η μουσική δεν παύει να είναι μια ανάγκη, καθώς διαθέτει τη δύναμη να γλυκαίνει τους ανθρώπους. Έτσι ήταν και στο διάστημα της πανδημίας. Μάλιστα, στο πρόγραμμα που σχεδιάσαμε υπάρχει κι ένας κύκλος 10-12 επιλογών από άλλους συνθέτες, βασισμένος στα όσα αγαπημένα τραγουδούσαμε στα 2 χρόνια της καραντίνας, όταν μαζευόμασταν 4-5 άνθρωποι έχοντας συνάμα και τον φόβο ότι μπορεί να μας πιάσουν! (γέλια)
Μοιάζει απίστευτο τώρα που το κοιτάμε από μια χρονική απόσταση, που παραμένει βέβαια μικρή. Όμως πραγματικά την είχαμε ανάγκη αυτή την επαφή με την τέχνη, με εκείνο που ο Μάνος Χατζιδάκις αποκαλούσε "κοινό μύθο". Και είναι κάτι που δεν υποκαθιστά η τεχνολογία: η επαφή με τον ψηφιακό κόσμο είναι υπέροχη, αλλά μοναχική. Και δεν είμαστε φτιαγμένοι για να απομένουμε μόνοι.
Τον αγαπάτε τον Μάνο Χατζιδάκι;
Όχι απλά τον αγαπώ, θεωρώ μου έχει μάθει και πάρα πολλά πράγματα. Εν αγνοία του, βέβαια. Μάλιστα, όταν έφτιαξα τα πρώτα μου τραγούδια, σε εκείνον ήθελα να τα πάω, για να μου πει μια γνώμη. Όμως δίσταζα. Και, όσο το καθυστερούσα, πέθανε. Κι έμεινα με το ερωτηματικό, γιατί πιστεύω ότι θα με επηρέαζε πολύ η άποψή του –και δεν την έμαθα ποτέ, δυστυχώς.
Εκείνα τα τραγούδια που ακούσαμε το 1994, όσα απάρτισαν τον δίσκο της Αθηνάς Μόραλη "Χίλιες Και Μια Νύχτες...Πάλι";
Ναι, αυτά ήταν –σε στίχους Άκου Δασκαλόπουλου. Κι εκείνα επίσης που πήρε την ίδια χρονιά ο Γιώργος Νταλάρας, όταν έκανε τον δίσκο "Καλώς Τους!". Πίστευα ότι θα αλλάξω τον κόσμο με τη μουσική μου και θυμάμαι ακόμα την τρομερή χαρά που ένιωθα κάθε που άκουγα ένα κομμάτι μου να τραγουδιέται στις τότε συναυλίες του Γιώργου. Ήταν πολύ συγκινητικό, μια αξέχαστη στιγμή. Δεν με ενδιέφερε αν ήξερε ο κόσμος ποιανού ήταν, με ενδιέφερε η ατόφια δύναμη του τραγουδιού. Νομίζω ότι είναι η πιο άμεση μορφή τέχνης.
Πώς λειτούργησε το επώνυμο Μάτσας για εκείνα τα πρώτα βήματα; Σας βοήθησε; Ή προξένησε καχυποψία;
Νομίζω ότι είχε δύο όψεις. Από τη μία, δηλαδή, μου εξασφάλισε πρόσβαση σε έναν κόσμο που για μερικούς μπορεί να έμοιαζε απλησίαστος ή να απαιτούσε πολύ κόπο ώστε να προσεγγιστεί. Από την άλλη, δημιούργησε ένα ανάχωμα: έπρεπε να αποδείξω δέκα φορές παραπάνω την αξία μου από κάποιον που δεν είχε ανάλογη ιστορία πίσω του, ώστε να υποτάξω την καχυποψία της πιάτσας.
Δεν θα το άλλαζα, πάντως. Γιατί έγινα συνθέτης ακριβώς επειδή μεγάλωσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, γεμάτο με μουσική, τραγούδια και δημιουργούς. Άλλωστε τις συνέπειες που χρειάστηκε να αντιμετωπίσω, τις αντιμετώπισα. Γίνεσαι και καλύτερος, τελικά, όταν βρίσκεις τέτοια εμπόδια και πρέπει να τρέξεις λίγο παραπάνω. Έτσι το βλέπω τώρα, κρίνοντας πια εκ των υστέρων.
Επιστρέφοντας στις βραδιές στο "Gazarte", εμπιστεύεστε λοιπόν δύο νέα πρόσωπα στο ερμηνευτικό κομμάτι, αντί να ποντάρετε σε κάποιο πιο ηχηρό όνομα. Το θεωρείτε στοίχημα;
Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό, γιατί τα τραγούδια μου έχουν τραγουδηθεί από τους ανθρώπους που φανταζόμουνα. Δεν είναι βέβαια ότι δεν θα ήθελα να τα παίξω ζωντανά, με τον Γιώργο Νταλάρα λ.χ. Όμως υπάρχει νομίζω μια πρόκληση στο να αποτυπωθούν από καινούριες φωνές. Το βρίσκω αισιόδοξο να υπάρχουν νεότεροι άνθρωποι οι οποίοι αγαπάνε όσα έχω φτιάξει πριν 10 ή 15 χρόνια, σε καιρούς όπου τα πράγματα κινούνται πια πολύ γρήγορα.
Σκέφτεστε να κάνετε κάτι και δισκογραφικά με τον Κώστα Τριανταφυλλίδη και τη Μυρτώ Βασιλείου;
Θα ήθελα πολύ να φτιάχναμε έναν κύκλο τραγουδιών και με τους δύο. Με τον Τριανταφυλλίδη, βέβαια, έχουμε βγάλει ένα-δύο καινούρια, ενώ δουλέψαμε μαζί και στο soundtrack της ταινίας "Ευτυχία" του Άγγελου Φραντζή (2019). Όπου είπε και το "Όνειρο Απατηλό", το οποίο βρέθηκε ξαφνικά να έχει 3 εκατομμύρια views στο YouTube. Χωρίς να το καταλάβουμε, οι νεότερες γενιές αγάπησαν αυτή τη μετατροπή του παλιού χασάπικου του Απόστολου Καλδάρα σε μπαλάντα. Ίσως γιατί έτσι δόθηκε περισσότερη σημασία στα λόγια της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου; Κι εγώ, ας πούμε, νιώθω ότι το κατανόησα καλύτερα το τραγούδι.
Ζήσατε 11 χρόνια στην Αμερική, μα επιστρέψατε τελικά στην Ελλάδα. Δεν θα ήταν πιο εύκολη η δουλειά σας, αν μένατε εκεί;
Θα ήταν, αλλά η ζωή μου θα γινόταν πιο δύσκολη! (γέλια) Η Αμερική ήταν μια πολύχρονη και πολύ ωραία εμπειρία. Έμαθα τα κόλπα του σινεμά από την "πηγή", αλλά και το πώς να γράφεις σωστά για ταινίες ή για την τηλεόραση. Στεναχωριόμουν, όμως, κάθε καλοκαίρι, όταν έπρεπε να γυρίσω εκεί. Προτίμησα λοιπόν μια πιο κανονική ζωή, γιατί εδώ κερδίζουμε την επαφή με τους ανθρώπους, ενώ εκεί τα πάντα είναι δουλειά.
Ποιο είναι το ιδανικό soundtrack; Αυτό που θα υπηρετήσει άψογα την εικόνα ή εκείνο που θα σταθεί και ως αυτόνομο άκουσμα;
Σίγουρα το πρώτο, αν και είναι ευτύχημα να συνδυάζεις και τα δύο. Αλλά, όταν κάνεις αυτή τη δουλειά σοβαρά, πρέπει πρωτίστως να εξυπηρετήσεις την εικόνα. Η μουσική λειτουργεί πολύ στον κινηματογράφο, μα σε ένα δεύτερο επίπεδο, περισσότερο στο υποσυνείδητο του θεατή: "μεγαλώνει" την εικόνα και κατευθύνει πολλά πράγματα από όσα βλέπει κανείς, όμως η τεράστια δύναμή της δεν βρίσκεται σε πρώτο επίπεδο.
Τώρα, αν καταφέρεις και φτιάξεις κάτι που θα μείνει και εκτός ταινίας, είσαι μάγκας και πολύ τυχερός. Αλλά συμβαίνει με λίγους. Με ανθρώπους σαν τον Ennio Morricone, ας πούμε, οι οποίοι μπορούσαν να στήσουν και ολόκληρες συναυλίες με τις μουσικές τους για τον κινηματογράφο.
Όντας στην Αμερική, εντωμεταξύ, γνωριστήκατε και με τον David Lynch, τον οποίον ξέρω ότι θαυμάζετε. Πώς είναι από κοντά;
Ναι, είχα την τύχη να γνωριστούμε, πήγα μάλιστα και στο σπίτι του. Ήθελα να συνεργαστούμε, αλλά δεν ήταν δυνατόν. Φοβερός καλλιτέχνης. Και πάρα πολύ συμπαθής, από κοντά. Καθόλου σκοτεινός. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς το κεφάλι του βγάζει αυτές τις ιστορίες που βλέπουμε στις ταινίες. Είχα πάει και σε μια έκθεση ζωγραφικής του, στην οποία υπήρχε κι ένας τεράστιος τοίχος με πακέτα από τσιγάρα που είχαν σχέδιά του.
Θυμάμαι επίσης όταν είχε κάνει το "Inland Empire" (2006) και είχε φτάσει η εποχή των Όσκαρ, που ξεκινά περίπου 2 μήνες πριν τα βραβεία, με εντατικές καμπάνιες για κάθε ταινία. Άλλωστε είναι τότε που τις βλέπουν και τα μέλη της Ακαδημίας, να ψηφίσουν –οπότε γεμίζει ο τόπος από διαφημιστικές πινακίδες που γράφουν "for your consideration". Ο Lynch, λοιπόν, τοποθέτησε ένα μεγάλο καρέ με τη Laura Dern, πήρε μια αγελάδα κι έκατσε στη διασταύρωση Hollywood Boulevard & La Brea όπου ξεκινά το κόκκινο χαλί της απονομής, κρατώντας μια ταμπέλα "for your consideration"! (γέλια)
