© Χάρης Ακριβιάδης
Μία εντυπωσιακή παρέλαση μερικών, εξαιρετικά προβεβλημένων διεθνώς, νέων ονομάτων του γαλαξία της κλασικής μουσικής απόλαυσαν οι φιλόμουσοι το τελευταίο διάστημα στο Μέγαρο Μουσικής. Οι εκπληκτικές επιδόσεις τους έφεραν φρέσκο αέρα στον θεσμό, καταδεικνύοντας την ανάγκη μη εγκλωβισμού σε παλιές συνήθειες μετακλήσεων "βαρέων" μεν πλην αρκετά προχωρημένης ηλικίας ονομάτων, όπως συνέβη στο πρόσφατο "Φεστιβάλ της άνοιξης" με καλλιτέχνες διάγοντες …την όγδοη δεκαετία της ζωής τους!
Τις προάλλες (7/5), η περίφημη ορχήστρα "Φιλαρμόνια" του Λονδίνου έδωσε μία μοναδική συναυλία στην κατάμεστη "Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης" υπό τη μουσική διεύθυνση του νέου μόνιμου αρχιμουσικού της, Φινλανδού Σάντου-Ματίας Ρόουβαλι. Τα φώτα δεν στράφηκαν, όμως, μόνο στον ραγδαία ανερχόμενο και εξαιρετικά ταλαντούχο μαέστρο, αλλά και στον εκπληκτικό Νοτιοκορεάτη Σεόνγκ-Τζιν Τσο, σολίστα στο 2ο Κοντσέρτο για πιάνο του Προκόφιεφ.
Ο 28χρονος πολυβραβευμένος πιανίστας με τις έγκυρες δισκογραφικές καταθέσεις στην κίτρινη ετικέτα της Deutsche Grammophon απέδωσε άψογα ένα κοντσέρτο εξαιρετικά απαιτητικό εκφραστικά και τεχνικά, που συνδυάζει τον σλάβικο λυρισμό με μια συχνά τολμηρή, μοντερνιστική γλώσσα. Αυτό είναι ιδιαιτέρως εμφανές στα δύο -μεγάλα- ακραία μέρη: στο εναρκτήριο, ο Τσο πέρασε αριστοτεχνικά από την τρυφερή εκμυστήρευση του αρχικού andantino στην υπερβατικής δυσκολίας, κολοσσιαία καντέντσα του δεύτερου μισού, που, παρά την ερεθιστικά τονισμένη άρθρωση των πιανισμών, ουδέποτε ήχησε ως άσκηση κενής βιρτουοζίστικης επίδειξης. Αντίστοιχα, στο φινάλε, οι ιδιότυπου λυρισμού νησίδες προβλήθηκαν εξίσου ισόρροπα με τις πιο εξωστρεφείς, συχνά εκρηκτικές διατυπώσεις, διασφαλίζοντας την κρίσιμη αφηγηματική συνοχή. Με την ίδια κατανόηση του ειρμού και του περιεχομένου της γραφής αποδόθηκαν και οι τόσο χαρακτηριστικές στον Προκόφιεφ συστηματικές μεταπτώσεις διαθέσεων στα πιο σύντομα μεσαία μέρη. Παρά την ιλιγγιώδη ταχύτητα, νεύρο και ακρίβεια διείπαν το σκέρτσο, ενώ με μεγάλη τρυφερότητα συναισθήματος ήχησε το ονειρικό intermezzo.
Πέρα από σβέλτα αντανακλαστικά, όμως, το συγκεκριμένο κοντσέρτο απαιτεί από τον πιανίστα και οξεία αίσθηση του διαλόγου με την ορχήστρα. Και εδώ τα πράγματα κύλησαν επιτυχημένα, ιδίως όταν και ο Ροουβάλι χορογράφησε μια γλαφυρή αγωνιστική "αναμέτρηση", ανεξαρτήτως του ότι ενίοτε, και δη στις κορυφώσεις, η στάθμιση των ηχητικών όγκων ανέτρεπε τις ισορροπίες σε βάρος του πιάνου.
Δυνατές εντυπώσεις άφησαν και τα άλλα δύο έργα του προγράμματος, το οποίο, πάντως, δεν διέθετε ιδιαίτερη αισθητική συνοχή.
Η βραδιά ξεκίνησε με μια ιδιαίτερα προσεγμένη εκτέλεση της δημοφιλούς Εισαγωγής στην όπερα "Σεμίραμις" του Ροσσίνι. Μετά τις υπέροχες αρχικές φράσεις των τεσσάρων κόρνων, ο Ροουβάλι εξασφάλισε στα πρώτα μέτρα, με μεγάλη ευελιξία σε διαβαθμίσεις δυναμικής, την υποδειγματική σταδιακή αύξηση του ήχου, απαραίτητη συνιστώσα του περίφημου "ροσσίνειου κρεσέντο". Σ’ένα δείγμα ρεπερτορίου με το οποίο δύσκολα κανείς συνδέει ορχήστρα και αρχιμουσικό, η δεξιοτεχνία της "Φιλαρμόνια" συνοδεύθηκε από εκφραστικό παίξιμο τόσο στα έγχορδα με τον μεστό, καλά εστιασμένο ήχο όσο και στα καλλιεπή ξύλινα (με κορυφαίο ένα οργιαστικά ακριβές, μουσικότατο πίκκολο φλάουτο). Μόνη ένσταση η κάπως θορυβώδης απόδοση των χάλκινων στο φινάλε.
Εξίσου προσεγμένη, αλλά κάπως εκ του ασφαλούς, ήχησε και η ερμηνεία της κοσμαγάπητης 4ης Συμφωνίας του Τσαϊκόφσκι, με την οποία ολοκληρώθηκε η συναυλία. Εν προκειμένω, η ένσταση δεν αφορά μόνο την "παστέλ" ηχητική ταυτότητα του λονδρέζικου συνόλου, όχι πάντοτε ιδανική για τη μουσική νοηματοδότηση του πάθους και των εναλλαγών συναισθημάτων, με τα οποία συνήθως αποδίδεται το παιχνίδι του πεπρωμένου, η κεντρική δηλ. ιδέα του τόσο προσωπικού αυτού έργου. Αφορά πρωτίστως την όλη προσέγγιση του 36χρονου Ροουβάλι, που αποκωδικοποίησε μεν το θεματικό και ρυθμομελωδικό υλικό της παρτιτούρας με ακρίβεια, σαφή πλαστικότητα στη διαμόρφωση των φράσεων και καλά οργανωμένες κορυφώσεις δυναμικής, αλλά φάνηκε να αντιμετωπίζει υπερβολικά αποστασιοποιημένα το πλούσιο συναισθηματικό φορτίο, τη συγκρουσιακή δραματουργία της γραφής.
Θαύμασε, πάντως, κανείς την ποιότητα του συνόλου, και δη των εγχόρδων (π.χ. στα pizzicati του σκέρτσου ή ακόμη στον τρόπο ανταπόκρισης στις απαιτητικές γρήγορες φράσεις του φινάλε) και των ξύλινων, αλλά τα -αξιόλογα, σταθερά- χάλκινα δεν διέθεταν την τόσο ευπρόσδεκτη εν προκειμένω οξύτητα και αιχμηρότητα ήχου.
Δυόμισι μήνες νωρίτερα, και μετά από …7ετή διακοπή, επανέκαμψε στο Μέγαρο ο ετήσιος κύκλος συναυλιών με τίτλο "Rising Stars", που εγκαινιάσθηκε το 1995 από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αιθουσών Συναυλιών (ECHO, European Concert Hall Organisation). Φέρνοντας σε επαφή νέους, ταλαντούχους μουσικούς με καινούργια ακροατήρια διεθνώς και δίνοντάς τους την ευκαιρία να παρουσιάσουν στις μεγαλύτερες αίθουσες της Ευρώπης προγράμματα που έχουν επιλέξει οι ίδιοι, ο θεσμός έχει συμβάλει στην ανάδειξη δεκάδων, γνωστών πλέον, καλλιτεχνών της παγκόσμιας μουσικής σκηνής. Ο ECHO προβαίνει παράλληλα σε παραγγελίες νέων έργων, που γράφονται από διακεκριμένους σύγχρονους συνθέτες, προκειμένου να παιχθούν κατά τη διάρκεια του κύκλου.
Το διήμερο 18-19 Φεβρουαρίου, πλήθος νεώτερης ηλικίας ακροατών συνέρρευσαν στην "Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος" για να απολαύσουν 3 άξιους μουσικούς, κατά σειρά τον Σουηδό βιολιστή Γιόαν Ντόλενε, τον Άγγλο κορνίστα Μπεν Γκόλντσαϊντερ και τη συμπατριώτισσά του πιανίστα Ιζάτα Κάννε-Μέϊσον. Παρακολουθήσαμε το πρώτο και το τελευταίο από τα ρεσιτάλ, αποκομίζοντας άριστες εντυπώσεις.
Ο 21χρονος Ντόλενε έχει κάνει ήδη έντονα αισθητή την παρουσία του στη διεθνή μουσική σκηνή με την έντονη συναυλιακή και την ενδιαφέρουσα δισκογραφική του δραστηριότητα. Υπό την προσεκτική συνοδεία στο πιάνο της Βρετανής Νίκολα Άϊμερ, το σαφούς ποικιλίας και δυσκολίας πρόγραμμα της 18/2 επιβεβαίωσε τις πολλές ικανότητες και αρετές του, ειδικά σε τρεις σημαντικές σονάτες για βιολί και πιάνο, την 8η του Μπετόβεν, τη μοναδική του Ραβέλ και την 2η του Προκόφιεφ.
Αξιοποιώντας τον πλούσιο, χυμώδη ήχο του βιολιού Stradivarius και έχοντας επίγνωση των υφολογικών τους διαφορών, o Σουηδός σολίστ τις αντιδιέστειλε θαυμαστά, διασφαλίζοντας ρευστότητα αφήγησης και γενναιοδωρία έκφρασης. Σε αυτήν του Μπετόβεν εντυπωσίασε ο συνδυασμός (δεξιο)τεχνικής αρτιότητας και τέχνης του καντάμπιλε, σε αυτήν του Ραβέλ η ιδιοσυγκρασιακή σαγήνη του ρευστού γαλλικού ήχου και η άρτια απόδοση των τζαζίστικων αναφορών (τι ρυθμικό σφρίγος στο "blues"!), σε αυτήν του Προκόφιεφ η επιτυχημένη προβολή της πολυσχιδίας διαθέσεων και του λυρισμού μιας γραφής με αρκετές πολυστιλιστικές αναφορές (από κλασικισμό μέχρι μοντερνισμό).
Εμβόλιμα, ακούσθηκαν έργα σύγχρονων συνθετριών, το -ειδικά γραμμένο για τον Ντόλενε- "Companion για σόλο βιολί" της Σουηδής Μοννακγκότλα και τρία από τα σύντομα, αισθαντικά "Πρελούδια για βιολί και πιάνο" της Ρωσοαμερικανίδας Άουερμπαχ. Τις ρομαντικές πινελιές του άκρως ενδιαφέροντος ρεσιτάλ προσέφεραν η "Ρομάντσα" από τα "4 Κομμάτια για βιολί και πιάνο" του Σιμπέλιους και το -εκτός προγράμματος- "Sospiri" του Έλγκαρ, ενισχύοντας τις υποσχέσεις για ένα λαμπρό μέλλον...
Στις 19/2 ήταν η σειρά της Ιζάτα Κάννε-Μέϊσον να εντυπωσιάσει με ένα εξίσου πολύχρωμο πρόγραμμα. Η πιανίστα, που μαζί με τα 6 μικρότερα αδέλφια της έγιναν γνωστά το 2015 από το τηλεοπτικό σόου "Britain’s got talent", είναι από τα πιο hot ονόματα της βρετανικής μουσικής σκηνής, ενώ διαγράφει ήδη μια λίαν προβεβλημένη διεθνή σολιστική σταδιοδρομία.
Το ρεσιτάλ της άνοιξε και ολοκληρώθηκε με δύο σονάτες, την 14η του Μότσαρτ και την 1η του Μπετόβεν, που αποδόθηκαν με χάρη, κομψότητα αλλά και χιούμορ, έχοντας -ορθά- ως πρότυπο τον κλασικισμό ενός Χάϋντν. Με μεγάλη ευελιξία αποδόθηκε η πολύπλοκη "Σακόν" της Γκουμπαϊντούλινα, με σπάνια ρυθμική κινητικότητα ο -ειδικά γραμμένος γι’αυτήν- "Υδράργυρος" (Cwicseolfor) της Τζαμαϊκανο-βρετανίδας συνθέτριας Αλμπέργκα.
Δεξιοτεχνική σιγουριά, δύναμη, ωραίες εκλεπτύνσεις και αίσθηση των διαφορετικών διαθέσεων της μουσικής αξιοποιήθηκαν στην ερμηνεία πέντε από τις "Études-Tableaux" του έργου 39 του Ραχμάνινοφ. Εμβόλιμα, η κρυστάλλινης καθαρότητας ανάγνωση της 2ης Μπαλάντας του Σοπέν διέθετε και αφηγηματικές αρετές και στοχαστικό λυρισμό˙ υπήρχαν, πάντως, περιθώρια για ακόμη περισσότερες αποχρώσεις που θα φώτιζαν την ποιητική της διάσταση. Όσο σίγουρο είναι ότι τα περιθώρια βελτίωσης της Κάννε-Μέϊσον στο ρομαντικό ρεπερτόριο είναι ακόμη μεγάλα, άλλο τόσο είναι προφανές ότι η πρόοδος είναι καθαρά ζήτημα ωρίμανσης!
Τέλος, σκανδαλιστική δακτυλική ευχέρεια και μοναδική αίσθηση του σουίνγκ χαρακτήρισαν το ανκόρ, το 1ο Πρελούδιο του Γκέρσουιν, αφήνοντας μια διάχυτη αίσθηση ευφορίας στο κοινό…
Λεζάντα πρώτης φωτογραφίας: Ο Νοτιοκορεάτης πιανίστας Σεόνγκ-Τζιν Τσο επευφημείται από το κοινό του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και τον αρχιμουσικό Σάντου-Ματίας Ρόουβαλι μετά το πέρας της ερμηνείας του 2ου Κοντσέρτου για πιάνο του Προκόφιεφ, στο πλαίσιο συναυλίας με την ορχήστρα "Φιλαρμόνια" του Λονδίνου ("Αίθουσα Χρ. Λαμπράκης", 7/5)
