"Αντρέα Σενιέ": Η σπουδαία όπερα του βερισμού έρχεται στη Λυρική

Πριν από ένα χρόνο, η Εθνική Λυρική Σκηνή προγραμμάτιζε την αναβίωση παλαιότερης παραγωγής της όπερας του Ουμπέρτο Τζορντάνο "Αντρέα Σενιέ", στο πλαίσιο της επετείου 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Ο εκ πρώτης όψεως δυσχερής συσχετισμός προέκυπτε λιγότερο από τη μακρινή ελληνική καταγωγή του επώνυμου ήρωα από την Κωνσταντινούπολη και περισσότερο από την επιρροή που άσκησαν οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης –διαμέσου των μορφωμένων Ελλήνων της Δύσης– στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, φυτεύοντας το σπόρο της εξέγερσης του υπόδουλου γένους κατά των Οθωμανών. Λόγω πανδημίας, η παράσταση βιντεοσκοπήθηκε και μεταδόθηκε μόνο από το GNO TV, αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις. Η ΕΛΣ επέλεξε την παραγωγή "εποχής" του Νίκου Πετρόπουλου, που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2000, ως εναρκτήρια για τη νέα χρονιά.

Η όπερα αναφέρεται στη ζωή του διάσημου Γάλλου ποιητή Αντρέ Σενιέ, που το 1789 υποστηρίζει, στους αριστοκρατικούς κύκλους του Παρισιού, το επαναστατικό κίνημα. Σ’ αυτό συντάσσεται με τον Ζεράρ, που από υπηρέτης των αριστοκρατών γίνεται ηγετική φιγούρα των Sans-culottes ("Αβράκωτων"), των ανθρώπων δηλαδή των χαμηλών στρωμάτων που συμμετείχαν ενεργά στον πολιτικό στίβο της Επανάστασης. Ωστόσο, ο έρωτας για την ίδια γυναίκα, τη Μανταλένα του Κουανί, μετατρέπει τη φιλία των δύο ανδρών σε αντιζηλία. Τρία χρόνια αργότερα, όταν ο Σενιέ συλλαμβάνεται ως συνωμότης κατά της Επανάστασης, ο Ζεράρ θα συντάξει την καταδίκη του. Αν και αργότερα ο Ζεράρ, συνειδητοποιώντας το λάθος του, θα προσπαθήσει να ελευθερώσει τον ποιητή, η προσπάθειά του θα αποβεί μάταιη και ο Σενιέ θα οδηγηθεί στην γκιλοτίνα, όπου θα τον συνοδεύσει η αγαπημένη του!

Στη συγκεκριμένη όπερα, το περιπετειώδες ιστορικό πλαίσιο λειτουργεί ως φόντο σε μια μουσικοδραματική αφήγηση με στοιχεία θρίλερ, που συνδυάζει έρωτα, βία, τρόμο και θάνατο. Τα παράφορα συναισθήματα ξεχειλίζουν μέσα από μελωδίες γεμάτες πάθος. 

Την τωρινή αναβίωση της παλαιότερης παραγωγής, που αναπτύχθηκε ασυζητητί πιο αβίαστα στην ευρύχωρη σκηνή της Αίθουσας "Σταύρος Νιάρχος" (29 Ιανουαρίου και 6, 10, 13 Φεβρουαρίου), επιμελήθηκε ο Ίων Κεσούλης. Πέραν της σκηνοθεσίας, στο αρχικό ανέβασμα ο Πετρόπουλος είχε υπογράψει και τα υψηλής αισθητικής σκηνικά και κοστούμια. Στο πλαίσιο της περσινής αποκατάστασής της, ράφτηκαν εξ αρχής τα πολυτελέστατα κοστούμια των πρωταγωνιστών και πολλά από τα περίπου… 320 των λοιπών ρόλων και της χορωδίας! Τη χορογραφία στο μπαλέτο και τη φροντισμένη, στιλιζαρισμένη κινησιολογία είχε κάνει η Φάουστα Ματσουκέλι. 

Άριες γεμάτες λυρισμό και ενστικτώδη ορμή, ηρωικά ντουέτα και μοναδικά χορωδιακά αξιοποιούνται από τον Τζορντάνο μέσα σ’ ένα έργο μεγάλης θεατρικότητας. Εν προκειμένω, συνθέτης και λιμπρετίστας εστιάζουν στο ιδιωτικό και συναισθηματικό στοιχείο, καθώς ζητήματα όπως ο έρωτας και ο θάνατος δεν αμβλύνονται από τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες.

Οι παραστάσεις δίδονται με διπλή διανομή εκλεκτών ξένων και Ελλήνων μονωδών. Σε μια όπερα που έγινε διάσημη και παρέμεινε στο ρεπερτόριο κυρίως για τον υψηλών θερμοκρασιών πρωταγωνιστικό ρόλο, δύο Αργεντινοί τενόροι, ο Μαρσέλο Πουέντε και ο σπουδαίος Μαρσέλο Άλβαρες, εγγυώνται μεγάλες απολαύσεις. Ο Άλβαρες θα έχει ως συμπρωταγωνιστές του μία εξίσου διάσημη υψίφωνο, την Ολλανδή Εύα-Μαρία Βέστμπρουκ (στο ελληνικό ντεμπούτο της) και τον δημοφιλή βαρύτονο Δημήτρη Πλατανιά. Τον Πουέντε πλαισιώνουν η εξαιρετική Ρουμάνα σοπράνο Τσέλια Κοστέα και ο γνωστός Αζέρος βαρύτονος Ελτσίν Αζίζοφ. Ως Μαντελόν εμφανίζεται η Τζούλια Σουγλάκου, ενώ στο ρόλο του Ρουσέ εναλλάσσονται οι Διονύσης Σούρμπης και Γιάννης Γιαννίσης. Εκ νέου επικεφαλής των δυνάμεων της ΕΛΣ, ο εμπειρότατος Γάλλος αρχιμουσικός Φιλίπ Ογκέν αναμένεται να προσφέρει μια δυναμικά φορτισμένη διεύθυνση.