Ελληνική τζαζ: υπάρχει και έχει το δικό της Πανόραμα

Μέσα σε πέντε χρόνια η σημαντική αυτή φεστιβαλική εκδήλωση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών λειτουργεί πλέον σαν μικρογραφία της δραστηριότητας της δημιουργικής μουσικής στη χώρα μας – σε όλη της την γκάμα. Στις 4, 5 και 6 Δεκεμβρίου ακούμε μερικά από τα καλύτερά μας μουσικά σχήματα.

Magnanimus Trio

Εδώ και αρκετά χρόνια, η ελληνική jazz (δηλαδή η μουσική που εδράζεται στην jazz ή έχει ως αφετηρία την ευρύτερη περιοχή της και παίζεται από Έλληνες μουσικούς) έχει βρει τα στοιχεία της πολιτισμικής της ταυτότητας, τα επεξεργάζεται και τα προσαρμόζει στον –ούτως ή άλλως διεθνικό– χαρακτήρα που διακρίνει αυτήν τη μουσική ήδη από τη δεκαετία του ’60. Σήμερα –αλλά και χθες– όταν μιλάμε για jazz αναφερόμαστε σε ένα ευρύτατο μουσικό πεδίο εφαρμογής που δεν στηρίζεται αποκλειστικά σε «αμερικάνικα» (ή, έστω, αφροαμερικάνικα) χαρακτηριστικά, αλλά τείνει να ακολουθεί μια όσο το δυνατόν πιο διευρυμένη world έννοια ή σημασία.

Τηλέμαχος Μούσας

Ως διεθνική μουσική προσέγγιση, η σημερινή jazz βρίσκει συνεχώς καινούργιους τρόπους αισθητικής ανάπτυξης και διαπερνά μέσα από δημιουργικές διαδικασίες κάθε πολιτισμική ιδιαιτερότητα, αναδεικνύοντας τις «εθνικές» ποιότητές της και κάνοντάς τες μέρος ενός ευρύτερου μουσικού τοπίου. Στην τέχνη, η διεθνοποίηση όποιων τοπικών χαρακτηριστικών ή ιδιωμάτων έχει εντελώς διαφορετική σημασία από αυτήν που πιθανόν να έχει στο κοινωνικό πεδίο.

Elchin Shirinov

Έτσι, εδώ και αρκετά χρόνια, η ελληνική μουσική βρίσκει τις σωστές διαστάσεις της jazz μέσα από τη βαθιά γνώση και τη δημιουργική επαφή με όλο αυτό το διεθνικό πεδίο. Η υψηλή ποιότητα εκπαίδευσης –που φτάνει σε πανεπιστημιακό ή μεταπτυχιακό επίπεδο–, οι εκδόσεις δίσκων και εντύπων (you know what I mean!), οι ραδιοφωνικές εκπομπές, οι δημοσιογραφικές αναφορές κ.ο.κ. έφτιαξαν μια νέα γενιά μουσικών, απείρως πιο πληροφορημένη –ελπίζουμε και ευαισθητοποιημένη– από προηγούμενες, που στηρίζονταν κυρίως στον (καλώς εννοούμενο) ερασιτεχνικό πατριωτισμό τους ή/και στην ιστορική τους σημασία ή θέση. Γιατί «ελληνική jazz», σε διάφορα επίπεδα, υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες – ίσως και από την εποχή του ελαφρού τραγουδιού της δεκαετίας του ’30!

Γιώργος Σπανός

Το ποιοτικό επίπεδο της σύγχρονης ελληνικής jazz το διαπιστώνουμε πια συνεχώς, τόσο σε live σε μικρά μπαράκια ή κλαμπ και σε ποικίλα συναυλιακά ή φεστιβαλικά joints, όσο και σε πολλές εκδόσεις ανεξάρτητων και αυτοχρηματοδοτούμενων δίσκων, που, παρά την κρίση και την τραγική κατάσταση συνολικά της δισκογραφίας, εξακολουθούν να κυκλοφορούν, και μάλιστα σε καλό επίπεδο.

Μέσα από το Πανόραμα Ελληνικής Jazz, η Στέγη όχι μόνον έχει δώσει… στέγη στην εγχώρια δημιουργική πράξη και δράση, αλλά μέσα από αυτήν τη θεσμική εκδήλωση βοηθάει στο να χαρτογραφηθεί το εξελικτικό και εξελισσόμενο status της ελληνικής δημιουργίας, μέσα από τη μουσική εξαιρετικών γκρουπ, αλλά και τη σύμπραξή τους με ξένους μουσικούς, ώστε να τονίζονται οι διεθνικές παράμετροί της. Έτσι, έχουμε πάλι μπροστά μας ένα ενδιαφέρον μουσικό πρόγραμμα που εξελίσσεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης στις 4, 5 και 6/12.

BalaRom Trio

Την Παρασκευή το Magnanimus Trio (Χρήστος Μπάρμπας: πιάνο, νέι, καβάλ, φωνή / Δημήτρης Τασούδης: ντραμς, πιάνο, πλήκτρα, μαρίμπα, log drum / Παύλος Σπυρόπουλος: κοντραμπάσο) ανοίγει τα δρώμενα με μουσικές έντονα γοητευτικού trance/modal χαρακτήρα, με σύγχρονα jazzακούσματα, που απολαμβάνουμε στον δίσκο τους «Still Time» – και θα ακούσουμε και στον καινούργιο που ετοιμάζουν.

Στη συνέχεια, το BalaRomTrio (Παντελής Στόικος: τρομπέτα, πλήκτρα / Κυριάκος Ταπάκης: ούτι, ηλεκτρικό ούτι / Λουκάς Μεταξάς: κρουστά) συναντάει τον Βούλγαρο δεξιοτέχνη του καβάλ Νεντιάλκο Νεντιάλκοβ, για ένα ουσιώδες, εκρηκτικό και οργασμικό ταξίδι στον ηχητικό κόσμο των Βαλκανίων. Το Σάββατο το στίγμα μετακινείται ανατολικά. Το κουαρτέτο του Αλέκου Βρέτου (ο ίδιος στο ούτι, ο Δημήτρης Κλωνής στα ντραμς και ο Δημήτρης Χριστόπουλος στο μπάσο) συναντάει τον εντυπωσιακό πιανίστα Elchin Shirinov από το Αζερμπαϊτζάν.

Αλέκος Βρέτος

Εδώ η jazz παίρνει κάτι από τους αραβοπερσικούς χρωματισμούς, διατηρώντας όμως τη διεθνική της ουσία. Στη συνέχεια, το γκρουπ World Dog (Τηλέμαχος Μούσας: 12χορδη κιθάρα, ηλεκτρική κιθάρα, theremin, αναλογικό συνθεσάιζερ / Λάμπρος Φιλίππου: φωνή / Χρυσόστομος Μπουκάλης: κοντραμπάσο / Πάνος Τζινιόλης: ντραμς) επιχειρούν σε ευρεία κλίμακα: από το rock στο μπαρόκ και από την jazz στα ηπειρώτικα.

Την Κυριακή το Intergalactic Nu-cleus Trio του ντράμερ Γιώργου Σπανού, που είναι ενεργό μέλος της νεοϋορκέζικης jazz σκηνής, μας πάει σ’ εκείνους τους μουσικούς χώρους που στα ’60s θεωρούνταν jazz αβανγκάρντια – όμως είναι το ίδιο βασικοί και θεμελιώδεις όσο το blues. Ο Σπανός, μαζί με τους Lawrence Clark (τενόρο σαξόφωνο) και Joris Teepe (μπάσο), μας στέλνει στον κόσμο που έχτισε με τη μουσική του ο Τζον Κολτρέιν. Κι έτσι, άλλο ένα Πανόραμα –στην κυριολεξία– της ελληνικής jazz ολοκληρώνεται. Μέχρι το επόμενο event…