Πολωνογερμανική παραγωγή για την τηλεόραση, ο "Δεκάλογος" (1989-90) του Κριστόφ Κισλόφσκι αποτελείται από δέκα ωριαία οπτικά δοκίμια πάνω στη σχέση των εντολών της Παλαιάς Διαθήκης με τη σημερινή πραγματικότητα. Τα επεισόδια φέρουν απλώς νούμερα ("Δεκάλογος: 1") και ακολουθούν τη σειρά των Εντολών του Μωυσή, σύμφωνα με τη ρωμαιοκαθολική αρίθμηση, ερμηνεύοντας και διαπραγματεύοντάς τες με ελεύθερο τρόπο. Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία της μικρής οθόνης, υπόδειγμα αφηγηματικής κομψότητας και πυκνού φιλοσοφικού στοχασμού σε ανεπανάληπτο, ανυπέρβλητο συνδυασμό - ο πυκνός ρεαλισμός του Λόουτς συναντά τη λατρεία του Κισλόφσκι για τους Μπέργκμαν και Ταρκόφσκι.
Πριν η μίνι σειρά βγει στον αέρα θα προβληθούν στις αίθουσες οι κινηματογραφικές εκδοχές δύο επεισοδίων: του πέμπτου (το "ου φονεύσεις" ως "Μικρή Ιστορία για Έναν Φόνο") και του έκτου (το "ου μοιχεύσεις" ως "Μικρή Ερωτική Ιστορία"). Στην πρώτη ο Κισλόφσκι και ο συνσεναριογράφος του Κριστόφ Πιεσίεβιτς θα διασταυρώσουν τις ανεξάρτητες πορείες τριών αντρών: ενός ταξιτζή, ενός περιπλανώμενου νέου που θα τον σκοτώσει αναίτια και του ιδεαλιστή δικηγόρου ο οποίος θα αναλάβει, ανεπιτυχώς, την υπεράσπισή του. Με ωμότατη καθαρότητα και απίστευτη λιτότητα, ο Κισλόφσκι αντιπαραθέτει ενστικτώδη (ανεξέλεγκτη, παρορμητική) και ορθολογική (θεσμοθετημένη) βία, παρουσιάζοντάς τες σαν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η ταξική ματιά του είναι έντονη, η περιγραφή της ψυχολογικής κατάστασης του δολοφόνου διεισδυτικότατη (σεξουαλικές επιθυμίες, οικογενειακοί δεσμοί, τραυματικό παρελθόν - απώλεια αδελφής, διαψευσμένα όνειρα), η διερεύνηση της έννοιας του νόμου ως αντιφατικής -αναγκαίας και ανεπαρκούς, δίκαιης και συγχρόνως άδικης- ιστορικο-πολιτικο-κοινωνικής "κατασκευής", πολυδιάστατα ακριβής, ενώ η κάμερα στο χέρι και η πρασινογκρίζα, αποχρωματισμένη εικόνα υποβάλλουν εντονότερα τις κυρίαρχες αισθήσεις της εγκατάλειψης, της απαισιοδοξίας και της ματαιότητας.
Χαρακτηριστική είναι η επώδυνα λεπτομερής απεικόνιση του φόνου και της εκτέλεσης, γεγονότα τα οποία αφήνουν στον θεατή παρόμοιο αίσθημα ψυχρής αποστροφής. "Έχω την αίσθηση πως ο κόσμος ασχημαίνει διαρκώς και ήθελα να παρουσιάσω τη βρομιά του όσο πιο γραφικά μπορούσα", δήλωσε σχετικά ο σκηνοθέτης, αποδίδοντας όλα τα εύσημα στον διευθυντή φωτογραφίας Σλάβομιρ Ίντζιακ ("Η Διπλή Ζωή της Βερονίκ", "Τρία Χρώματα: Η Μπλε Ταινία", "Γκάτακα", "Μαύρο Γεράκι: Η Κατάρριψη"), απόλυτα υπεύθυνο για το τελικό οπτικό αποτέλεσμα.
Η "Μικρή Ιστορία για Έναν Φόνο" ανακηρύχτηκε καλύτερη ταινία στα Ευρωπαϊκά Βραβεία, ενώ απέσπασε το Βραβείο της Επιτροπής και εκείνο των κριτικών στο Φεστιβάλ Κανών. Εντυπωσίασε και σόκαρε ταυτόχρονα, με την πολωνική κυβέρνηση να αναστέλλει άμεσα την εφαρμογή της θανατικής ποινής -ποιος είπε πως η τέχνη δεν αλλάζει την πραγματικότητα;- προχωρώντας αργότερα στην κατάργησή της.
Πολωνία. 1988. Διάρκεια: 84΄. Διανομή: SUMMER CLASSICS
Περισσότερες πληροφορίες
Μικρή Ιστορία για Ένα Φόνο
Ένας ιδεαλιστής δικηγόρος αναλαμβάνει την υπεράσπιση ενός νεαρού ο οποίος δολοφόνησε σαδιστικά και αναίτια έναν ταξιτζή. Αφοπλιστικά ωμό κοινωνικό δράμα και διεισδυτικό φιλοσοφικό ερώτημα πάνω στο έγκλημα και την τιμωρία.
