Το Βασίλειο του Πλανήτη των Πιθήκων

Ένα από τα πιο τίμια κινηματογραφικά franchises, ο μετα-αποκαλυπτικός "Πλανήτης των Πιθήκων", ευτύχησε να βιώσει ένα ανέλπιστα ευρηματικό reboot το 2011 με την "Εξέγερση" του Ρούπερτ Γουάιατ. Εκεί μπήκαν οι βάσεις της σινε-αναβίωσης που φτάνει αισίως τις τέσσερις ταινίες σε σύνολο δέκα στον κόσμο του "Πλανήτη", συστήνοντας με φρέσκα αισθητικά κριτήρια το σύμπαν στο οποίο μας εισήγαγε ο σκηνοθέτης Φράνκλιν Σάφνερ το 1968. Πιο συγκεκριμένα, το reboot ξεχωρίζει πρωτίστως για την προσγειωμένη εικονογραφία του, χρησιμοποιώντας ειδικά εφέ που αποδίδουν πειστικά τους πιθήκους και υιοθετώντας συνολικά ένα σχεδόν ντοκιμαντερίστικο ρεαλισμό, καθώς παράλληλα αναπτύσσονται προβληματικές οικείες όσο και υπαρξιακές. Από τη μία διερευνάται η ανθρώπινη ροπή προς την αυτοκαταστροφή μαζί με τις ισοπεδωτικές συνέπειές που επιφέρει, από την άλλη σκιαγραφούνται οι πρωτόλειες μορφές κοινωνικής οργάνωσης και ιεράρχησης όταν ο πολιτισμός καταρρέει. Στην "Εξέγερση", την "Αυγή" (2014) και τη "Σύγκρουση" (2017), η ανθρωπότητα απεικονίζεται ως εχθρική - απειλητική δύναμη που επιλέγει τη σύγκρουση με κάθε κόστος παρά τη συνύπαρξη με τους πιθήκους, οι οποίοι έχουν ηγέτη τον Σίζαρ. Έναν σαιξπηρικών αναφορών (αντι)ήρωα ο οποίος καταλήγει να θυσιάζεται για το λαό του, έχοντας πρώτα εξασφαλίσει τη σωτηρία του.

Το "Βασίλειο", τώρα, τοποθετείται "αρκετές γενιές μετά" όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι πίθηκοι και οι άνθρωποι ζουν νομαδικά έχοντας χάσει την ομιλία τους εξαιτίας ενός ιού - στοιχείο που επανέρχεται σταθερά στο franchise. Ανάμεσά τους βρίσκεται η αφανών προθέσεων Μέι (Φρέγια Άλαν), γνωστή και ως Νόβα, που απηχεί τον ομώνυμο χαρακτήρα της "Σύγκρουσης" και η οποία θα βρει τον εαυτό της στα διασταυρούμενα πυρά ενός άτυπου εμφυλίου. Στη μία πλευρά βρίσκεται ο ισχυρός πλην υποχθόνιος ηγέτης χιμπατζήδων Πρόξιμους (Κέβιν Ντουράντ) και στην απέναντι ο νεαρός πίθηκος Νόα (Όουεν Τιγκ), ο οποίος έχοντας δει την πατρίδα του να εξουδετερώνεται από τις δυνάμεις του μονάρχη, ρίχνεται στον αγώνα για την απελευθέρωση των μελών της φυλής του. Απροσδόκητη σύμμαχός του αποδεικνύεται η Μέι, στην προσπάθειά της να προστατέψει τα συμφέροντα των ανθρώπων.

Η ταινία, απαλλαγμένη από τις πλοκές των προηγούμενων κεφαλαίων, εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να εφεύρει τη δική της φόρμα και έτσι να αποκτήσει διαστάσεις κοσμογονίας. Η αφήγηση παίρνει ταιριαστά τη μορφή εξερευνητικής περιπέτειας, στην οποία το ταξίδι του κεντρικού ήρωα αντιστοιχεί μεν στην καθαυτό αποστολή αλλά και στην ανάγκη της προσωπικής ενηλικίωσής του. Πρόκειται, σαφώς, για μια αρχετυπική για το είδος σεναριακή λογική, την οποία, όμως, ο σκηνοθέτης Γουές Μπολ εφαρμόζει μεστά έχοντας ως προτεραιότητα την ανάδειξη όσων σημαντικών διακυβεύονται, χωρίς στο ενδιάμεσο να παραβλέπει τη δημιουργία εικόνων στο μεταίχμιο του θαυμασμού και του δέους. Στο "Βασίλειο" δεν ανακαλύπτεται από την αρχή ο τροχός, ωστόσο, πλάθεται ένα γνήσια υποβλητικό σύμπαν όπου συνυπάρχουν η πανταχού παρούσα φύση και ο παρηκμασμένος ανθρώπινος πολιτισμός.

Σε αυτό το φόντο και σε μια γοητευτική συνθήκη όπου οι έννοιες του δίκαιου και του άδικου μένουν εν πολλοίς ακαθόριστες, η πάλη Νόα - Πρόξιμους συνδυαστικά με τον καθοριστικό ρόλο της Μέι, μπορεί να ερμηνευθεί εύκολα ως μια μεταφορά για την αναπόφευκτη βία που φέρνει η εκμετάλλευση, όπως επίσης η άπληστη επιδίωξη μιας παντοκρατορίας βασισμένης σε στρεβλές φιλοδοξίες. Ενώ, λοιπόν, το "Βασίλειο" διαθέτει τις ποιότητες ώστε να διατηρήσει το ικανοποιητικό επίπεδο του franchise, δεν τις εκμεταλλεύεται στο έπακρο. Βασική αιτία, η επιλογή του Μπολ να απλώσει τη δράση σε σχεδόν δυόμιση ώρες, δίχως να έχει κάτι αληθινά ουσιώδες να προσθέσει, αφήνοντας κιόλας ανεκμετάλλευτο το έξυπνο εύρημα της ανθρώπινης αφωνίας. Την ίδια στιγμή, η αφήγηση μοιράζεται άνισα ανάμεσα στο, σαφώς πιο ενδιαφέρον, κομμάτι του Νόα και όσα κρύβει η Μέι. Ο χαρακτήρας δε διαθέτει επαρκές βάθος για να "κουβαλήσει" την πλοκή, ειδικά εάν συγκριθεί με τους υπόλοιπους ήρωες, μια σεναριακή αδυναμία την οποία αδυνατεί να αναπληρώσει ερμηνευτικά η Άλαν, σε ένα ρόλο που ατυχώς λησμονείται εύκολα. Παρόλα αυτά, ο "Πλανήτης των Πιθήκων" παραμένει ένας αειθαλής όσο και απροσδόκητα γόνιμος κινηματογραφικός τόπος.

Σκηνοθεσία: Γουές Μπολ. Πρωταγωνιστούν: Όουεν Τιγκ, Φρέγια Άλαν, Κέβιν Ντουράντ. ΗΠΑ. 2024. Διάρκεια: 145΄.