Ύστερα από μια σειρά εμπορικών αποτυχιών στα τέλη της δεκαετίας του ‘40, ο Άλφρεντ Χίτσκοκ εφάρμοσε την τακτική "run for cover", όπως την περιγράφει ο ίδιος, επιστρέφοντας σ’ αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα. Επέλεξε ένα μυθιστόρημα της Πατρίσια Χάισμιθ, το οποίο αρχικά διασκεύασε σεναριακά ο Γουίτφιλντ Κουκ (περιέγραψε σαφέστερα το ομοερωτικό στοιχείο και έφερε τον Μπρούνο πιο κοντά στα πρότυπα του χιτσκοκικού κακού), κατόπιν οι Ρέιμοντ Τσάντλερ και Τσέζι Όσμοντ.
"Ο Άγνωστος του Εξπρές" αποτελεί την επιτομή του σασπένς και την καλύτερη έκφραση της χιτσκοκικής θεματικής της μεταβίβασης της ενοχής: Ο Γκάι, διάσημος τενίστας με προβλήματα στο γάμο του, συναντά στο τρένο τον άγνωστό του Μπρούνο (ο Ρόμπερτ Γουόκερ τον μετατρέπει σε έναν αξιομνημόνευτο ψυχοπαθή), ο οποίος του προτείνει μια ανταλλαγή εγκλημάτων. Αυτός θα σκοτώσει τη σύζυγο του Γκάι, η οποία δεν δέχεται να του δώσει διαζύγιο, και ο τενίστας τον καταπιεστικό πατέρα του Μπρούνο. Ο Γκάι αρνείται, αλλά η ενδόμυχη επιθυμία του να ξεφορτωθεί τη γυναίκα του γίνεται μια αμαρτωλή σκέψη που τον καταδιώκει. Από ένα σημείο και μετά συμπεριφέρεται σαν πραγματικός ένοχος (ο αμαρτήσας με τη σκέψη), με τον Μπρούνο να αποτελεί το άλλο μισό –το σκοτεινό, το αρνητικό– μιας και μοναδικής, αλλά διχασμένης συνείδησης.
Ο Χίτσκοκ, μέσω της Χάισμιθ, ανατέμνει τολμηρά τη μικροαστική επιθυμία και ηθική, ενώ δομεί όλη τη διαδρομή του Γκάι μέχρι την αποκάλυψη της αλήθειας σαν ακόμα μία παραβολή πάνω στο θέαμα και τη σκηνοθεσία του – αριστουργηματική η σκηνή του αγώνα τένις, όπως κι εκείνη με τα αλογάκια του λούνα παρκ που εκτροχιάζονται. Κορυφαία όλων, όμως, είναι αναμφίβολα η αρχική με τις ράγες του τρένου και τα πλάνα στα πόδια των ηρώων που διασταυρώνονται, με τον Χίτσκοκ να "παίζει" σε όλη την ταινία με τις έννοιες των διασταυρούμενων πεπρωμένων, παγιδευμένων σε αναπόδραστο κύκλο (διαρκής αναφορά σε κυκλικά αντικείμενα/σχήματα).
Α/Μ. ΗΠΑ. 1951. Διάρκεια: 101΄. Διανομή: SUMMER CLASSICS
Περισσότερες πληροφορίες
Ο Άγνωστος του Εξπρές
Ο Γκάι, ένας διάσημος τενίστας με προβλήματα στο γάμο του, συναντά στο τρένο έναν άγνωστο που του προτείνει να «ανταλλάξουν» μεταξύ τους φόνους για να έχουν το τέλειο άλλοθι. Παρά την άρνησή του, όμως, ο άλλος προχωρά στην εκτέλεση του σχεδίου.
