Στο νεοϋορκέζικο Γκρίνουιτς Βίλατζ του 1961 ο Λιούιν Ντέιβις προσπαθεί να επιβιώσει ως φολκ/ροκ τραγουδοποιός σε μια αλά «Μπάρτον Φινκ» σουρεαλιστική μαύρη σάτιρα-υπαρξιακή οδύσσεια, η οποία κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στις Κάνες και τρεις υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα.
Το «Inside Dave Van Ronk» είναι το τέταρτο LP του τραγουδοποιού Ντέιβ βαν Ρονκ (1936-2002), εμβληματικής μορφής της φολκ/ροκ σκηνής της Νέας Υόρκης των ’60s. Εξαιρετικός ragtime κιθαρίστας, συνδύασε πρωτοποριακά ήχους μπλουζ, τζαζ και ροκ, ενώ έκανε γνωστές στην άλλη άκρη του Ατλαντικού τις μελωδίες του Κουρτ Βάιλ πάνω στους στίχους του Μπέρτολντ Μπρεχτ. Φίλος του Μπομπ Ντίλαν, συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και πολιτικός ακτιβιστής, κέρδισε στην καριέρα του πολύ λιγότερη αναγνώριση απ’ όση πραγματικά του άξιζε, καθώς επηρέασε βαθιά αμέτρητους ροκ συνθέτες των επόμενων δεκαετιών. Ο ίδιος όμως έζησε μια ζωή μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και πολύ κοντά στα προσωπικά του πιστεύω: έδωσε πάμπολλες συναυλίες διαμαρτυρίας, συνελήφθη στις εξεγέρσεις του Στόουνγουολ και ήταν μέχρι τέλους μέλος του Συνδικάτου των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου.
Το «Inside Llewyn Davis» υποτίθεται πως είναι εμπνευσμένο από τη βιογραφία του, έχει όμως τόση σχέση μαζί της όση και η «Οδύσσεια» του Ομήρου με το «Ω Αδελφέ, πού Είσαι;», για το οποίο οι Κοέν ήταν υποψήφιοι για Όσκαρ διασκευασμένου(;) σεναρίου. Στην πραγματικότητα είναι η τελευταία ταινία των τρομερών αδελφών αυτή η οποία είναι περισσότερο επηρεασμένη από το ομηρικό έπος, καθώς πρόκειται για ένα ακόμα road movie με ήρωες έναν δίποδο και έναν τετράποδο Οδυσσέα. Ο πρώτος είναι ο Λιούιν Ντέιβις, απένταρος φολκ μουσικός, το δισκογραφικό ντεμπούτο του οποίου, ντουέτο με κάποιον Τίμλιν που αυτοκτόνησε πηδώντας από τη γέφυρα του Τζορτζ Ουάσινγκτον, διαδέχθηκε ένα σόλο LP που πούλησε μόλις μερικές δεκάδες αντίτυπα.
Έτσι, τώρα προσπαθεί να επιβιώσει στη χειμωνιάτικη Νέα Υόρκη του 1961 αναζητώντας μια μόνιμη δουλειά σε κάποιο μαγαζί, αλλά και έναν καναπέ για να κοιμηθεί, και γυρνώντας από το ένα φιλικό διαμέρισμα στο άλλο. Με ένα μαγικό τρόπο, όμως, καταφέρνει πάντα να μπερδεύεται σε παρεξηγήσεις και να αναστατώνει συγγενείς, φίλους και την πρώην κοπέλα του, η οποία τον σκυλοβρίζει γιατί την άφησε έγκυο. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, βλέπει και τον πορτοκαλή γάτο τον οποίο του είχαν εμπιστευτεί στο σπίτι όπου είχε βρει κατάλυμα να δραπετεύει και να χάνεται στο πολύβουο Μανχάταν.
Μια Νέα Υόρκη βγαλμένη από το ξεβαμμένο εξώφυλλο του «The Freewheelin’ Bob Dylan» περικυκλώνει τον απελπισμένο Λιούιν (ο Μπρουνό Ντεμπονέλ της «Αμελί» έχει αντικαταστήσει ως διευθυντής φωτογραφίας τον μόνιμο συνεργάτη των Κοέν Ρότζερ Ντίκινς), παγιδευμένο ανάμεσα στη δική του αμηχανία και την περιρρέουσα ανοησία-σήμα κατατεθέν της κοενικής «καθημερινής» Αμερικής. Πρόκειται για έναν ακόμα συμπαθέστατο loser, θύμα κακής τύχης και άτσαλου συγχρονισμού, ο οποίος προσπαθεί να βάλει τη μουσική ως πυξίδα και να κυνηγήσει το success story που αντιστοιχεί σε κάθε κινηματογραφικό ήρωα.
Όχι όμως και σ’ αυτόν που περιπλανιέται σε μια ταινία των αδελφών Κοέν, οι οποίοι δανείζονται εδώ για άλλη μία φορά το μοτίβο της ομηρικής επιστροφής οίκαδε, συνδυάζοντάς το με την καφκική ατμόσφαιρα του «Μπάρτον Φινκ», μια φολκλορική μουσική υπόκρουση αλά «Ω Αδελφέ, πού Είσαι;» και το υποδόριο, πικρό χιούμορ του «Ένας Σοβαρός Άνθρωπος». Οι σεναριακές εκπλήξεις που μετατρέπουν το ταξίδι του Λιούιν Ντέιβις από το Γκρίνουιτς Βίλατζ μέχρι το Σικάγο και πάλι πίσω σε μια υπαρξιακή διαδρομή αυτογνωσίας περιλαμβάνουν μια σειρά από απροσδόκητες συναντήσεις, ένα σωρό γκροτέσκους χαρακτήρες, μερικές συγκινητικές έως ξεκαρδιστικές εκτελέσεις τραγουδιών και ένα απρόοπτο φινάλε, το οποίο επαναφέρει τα πράγματα στην αρχική… ανισόρροπη θέση τους.
Πρόκειται για όνειρο; Για πραγματικότητα; Για ένα ανεξήγητο σουρεαλιστικό αστείο; Παίζοντας με τα κυκλικά σχήματα-φετίχ τους, τα οποία επανέρχονται διαρκώς στην ταινία, την έννοια του μηδενός και της απροσδιοριστίας (αγαπημένη τους φιλοσοφική αναφορά) αλλά και την ίδια την κινηματογραφική ψευδαίσθηση, οι Κοέν περιγράφουν μια εγκεφαλικά χαοτική και καλλιτεχνικά αγκυλωμένη Αμερική, ένα χαμογελαστό εφιάλτη που ανακυκλώνει ανέξοδα την ακαταμάχητη υπόσχεση της επιτυχίας. Μια υπόσχεση που αργείς πολύ να καταλάβεις ότι είναι πλαστή, αλλά μέχρι τότε έχεις τουλάχιστον ακούσει το μελωδικότερο σάουντρακ της ζωής σου.
ΗΠΑ, Γαλλία. 2012. Διάρκεια: 105΄. Διανομή: VILLAGE FI
Περισσότερες πληροφορίες
Inside Llewyn Davis
Στο νεοϋορκέζικο Γκρίνουιτς Βίλατζ του 1961 ο Λιούιν Ντέιβις προσπαθεί να επιβιώσει ως φολκ/ροκ τραγουδοποιός. Αναζητώντας στέγη και μια ευκαιρία για να ξεχωρίσει, θα αναλάβει τη φροντίδα μιας γάτας, η οποία θα τον οδηγήσει σε ένα απρόσμενο, αστείο, μα και σκοτεινό ταξίδι.
