Ο 55χρονος σκηνοθέτης μεταφέρει στην οθόνη με το sui generis χιουμοριστικό του στιλ μια επιχείρηση του FBI που μας ταξιδεύει στα τέλη των ’70s, όπου οι μικροαπάτες, το μαφιόζικο χρήμα και η πολιτική διαφθορά συνυπάρχουν με εξτραβαγκάντ κουρέματα, ανοιχτά πουκάμισα και ντίσκο ήχους.
Mόλις δύο εβδομάδες από την κυκλοφορία του σκορσεζικού «Λύκου της Wall Street» βλέπουμε στους κινηματογράφους άλλη μια ιστορία American life απάτης, δοσμένη με μπόλικο χιούμορ και καταιγιστικούς ρυθμούς. Πρόκειται για τον «Οδηγό διαπλοκής» του Ντέιβιντ Ο. Ράσελ, ο οποίος μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη –με σαρδόνια διάθεση και ανάλαφρη disco-groovy ατμόσφαιρα– την αμφιλεγόμενη επιχείρηση του FBI «ABSCAM», που έλαβε χώρα το 1978 και επικρίθηκε από τον Τύπο για το υπέρογκο κόστος και τις ελαστικές ηθικά μεθόδους της.
Μήπως οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να αυτοσαρκαστούν και να αναμετρηθούν στις αίθουσες με το σκοτεινό παρελθόν τους μέσα στην παραζάλη του ομπαμικού φιλελευθερισμού; Πανίσχυροι θεσμοί όπως η αγία τράπεζα του διεθνούς κεφαλαίου, γνωστή και ως Γουόλ Στριτ, ή το υπεράνω ηθικής FBI σατιρίζονται και κριτικάρονται ανελέητα στις δύο ταινίες με μια δημιουργική ιεροσυλία που έχει κάτι από το πνεύμα αμφισβήτησης του σινεμά των ’70s. Ας αποφύγουμε όμως τα γενικευτικά συμπεράσματα, αφού μόλις πέρσι είδαμε το «Επιχείρηση: Argo», την ευκολοχώνευτη περιπέτεια του Μπεν Άφλεκ που εξύμνησε τις εκτός Αμερικής «αγαθοεργίες» της CIA και φυσικά θριάμβευσε στα Όσκαρ, αλλά και το μιλιταριστικό ανθρωποκυνηγητό «Zero Dark Thirty», ταινίες που σίγουρα δεν συμπλέουν με τη φετινή δημιουργική ασέβεια.
Όπως και να ’χει, η τρέχουσα σεζόν δείχνει πιο ζωηρή και ενδιαφέρουσα με αιχμή του δόρατος ταινίες όπως ο «Οδηγός διαπλοκής», που έχει ήδη συγκεντρώσει επτά υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα. Για μία ακόμη φορά ο Ντέιβιντ Ο. Ράσελ καταφέρνει να συμπληρώσει το παζλ του καστ της ταινίας του με εκλεκτά χολιγουντιανά κομμάτια. Καταρχάς, ο κατά είκοσι κιλά παχύτερος Κρίστιαν Μπέιλ ενσαρκώνει τον πρωταγωνιστή Ίρβιν Ρόζενφελντ (το πραγματικό όνομα ήταν Μελ Γουάινμπεργκ), τον μικροαπατεώνα από το Μπρονξ που ανταλλάσσει την ελευθερία του με τις «υπηρεσίες» που προσφέρει στο FBI, προσπαθώντας να παγιδεύσει παραχαράκτες έργων τέχνης, πολιτικούς και μαφιόζους.
Η Έιμι Άνταμς ερμηνεύει τη σέξι ερωμένη και συνεργό του Σίντνεϊ Πρόσερ, ο Μπράντλεϊ Κούπερ τον πράκτορα με την περμανάντ Ρίτσι Ντιμάσο, η περιζήτητη Τζένιφερ Λόρενς την καταφερτζού σύζυγο του πρωταγωνιστή Ρόζαλιν, ο Τζέρεμι Ρένερ τον δήμαρχο του Κάμπτεν Κάρμιν Πολίτο, ο Ρόμπερτ ντε Νίρο έναν αδίστακτο μαφιόζο, ενώ ο πιο διάσημος stand-up comedian του κόσμου Λιούις Σι Κέι τον απρόθυμο προϊστάμενο του FBI Στόνταρντ Θόρσεν. Αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές της σατιρικής κιτς χορογραφίας που οργανώνει ο Ράσελ σε μια καχύποπτη μετά το Γουότεργκεϊτ Αμερική. Ο 55χρονος σκηνοθέτης «στολίζει» με παντελόνια καμπάνα, ανοιχτά παρδαλά πουκάμισα και γελοία κουρέματα τη μεγάλη κομπίνα που λέγεται αμερικανική –και κατ’ επέκταση διεθνής– οικονομία. Ο «Οδηγός διαπλοκής» προσφέρει μια γκρουβαρισμένη κάθετη όσο και οριζόντια χαρτογράφηση της κοινωνίας των ΗΠΑ, όπου οι πάντες προσπαθούν να εκπληρώσουν τις διαφορετικού διαμετρήματος φιλοδοξίες τους. Από τον φαιδρό κομπιναδόρο πρωταγωνιστή μέχρι τον ευγενών προθέσεων δήμαρχο και τον πάμπλουτο μαφιόζο, όλοι προσπαθούν να επιβιώσουν σε ένα σκληρό και βάναυσο κόσμο χρησιμοποιώντας το υπερόπλο της καθημερινότητας που λέγεται ψέμα. Όμως, το καίριο ερώτημα που θέτει ο Αμερικανός σκηνοθέτης είναι στα πόσα ψέματα χάνεις –ή βρίσκεις– τελικά τον πραγματικό εαυτό σου.
Εξάλλου, ο Ντέιβιντ Ο. Ράσελ, στη δεύτερη και πλέον επιτυχημένη φάση της καριέρας του, ασχολείται με τις παράπλευρες απώλειες στο κυνήγι του αμερικανικού ονείρου. Τους ευαίσθητους ανθρώπους που πληγώθηκαν και προσπαθούν με κάθε τρόπο να ανακάμψουν και να βρουν το δρόμο τους στη ζωή, όπως ο Μίκι Γουόρντ στο «The Fighter» (2010) και το ζευγάρι Πατ-Τίφανι στον «Οδηγό αισιοδοξίας» (2012). Την τελευταία τετραετία ο αναγεννημένος Ράσελ έχει μετατραπεί στον ιδανικό εύθυμο δημιουργό του Χόλιγουντ, κάνοντας ένα ανθρωποκεντρικό σινεμά που συνδυάζει το γλυκόπικρο χιούμορ με υπαρξιακές αναζητήσεις, κοινωνικές αιχμές και πολιτικές προεκτάσεις. Ίσως μάλιστα φέτος η Ακαδημία να τιμήσει με ένα Όσκαρ τον απροσδόκητο πρωταγωνιστή του αμερικανικού σινεμά των ’10s.
Περισσότερες πληροφορίες
Οδηγός Διαπλοκής
Στο Νιου Τζέρσεϊ του 1978 ένα ζευγάρι απατεώνων παγιδεύεται από το FBI και αναγκάζεται να συνεργαστεί σε μια επιχείρηση που φιλοδοξεί να ξεσκεπάσει ένα κύκλωμα εκτεταμένης πολιτικής διαφθοράς.
