«NovaMax SkyLand»
Από τις 10 έως τις 12 Οκτωβρίου, ο ιστορικός κινηματογράφος Studio new star art cinema φιλοξενεί το τριήμερο εκδηλώσεων "Κατοικία σε Κρίση: Το σινεμά ως μια μορφή συλλογικής κατοίκησης και ο κίνδυνος εξαφάνισης ιστορικών κινηματογράφων". Το πρόγραμμα συνδυάζει προβολές ταινιών και συζητήσεις με δημιουργούς και ειδικούς από τον χώρο του κινηματογράφου, της αρχιτεκτονικής, των εικαστικών και των κινημάτων, προσφέροντας μια ευκαιρία να εξεταστεί ο ρόλος του σινεμά ως τόπος κοινότητας και αντίστασης. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Η σειρά των εκδηλώσεων θέτει ερωτήματα κρίσιμα για τη σύγχρονη πόλη. Πώς είναι ένας καλλιτεχνικός χώρος σαν τόπος κατοικίας; Πως μπορεί ένα σινεμά να είναι σαν φωλιά; Τι ρόλο έχουν παίξει οι κινηματογράφοι στις γειτονιές της Αθήνας, στη δημιουργία αίσθησης κοινότητας; Και τι χάνεται όταν κλείνει ένα ιστορικό σινεμά; Μέσα από προβολές και συζητήσεις, οι συμμετέχοντες εξερευνούν τη σχέση της Αθήνας με τους κινηματογράφους και τη σημασία τους στην κοινωνική συνοχή και τη συλλογική μνήμη.
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι: Θέμις Αμάλλου (κριτικός κινηματογράφου, μέλος του Πολιτιστικού Δικτύου για την Παλαιστίνη), Ντέπυ Βρεττού (παραγωγός, EΡΤ), Αναστασία Γεωργιάδη (αρχιτέκτων, αναστήλωση και αποκατάσταση μνημείων, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), Κωνσταντίνα Θεοδώρου (αρχιτεκτόνισσα-ερευνήτρια), Διονυσία Κοπανά (κινηματογραφίστρια), Στέλιος Λεκάκης (αρχαιολόγος, σύμβουλος πολιτιστικής διαχείρισης, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, εκπρόσωπος της MONUMENTA), Λορέττα Μακόλεϊ (ακτιβίστρια, ιδρύτρια της Οργάνωσης Ενωμένων Γυναικών Αφρικής), Ιλιρίντα Μουσαράι (υποψήφια διδακτόρισσα κοινωνιολογίας), Θάλεια Ραυτοπούλου (εικαστικός), Εύη Στάμου (κινηματογραφίστρια, παραγωγός), Ελένη Τζιρτζιλάκη (αρχιτεκτόνισσα, εικαστικός), Χριστίνα Φοίβη (κινηματογραφίστρια-εικαστικός), Ντόρις Χακίμ (εικαστικός), ενώ την πρώτη μέρα θα γίνει επίσης χαιρετισμός και σύντομη ιστορική αναδρομή για τον κινηματογράφο fStudio new star art cinema από τον Βελισσάριο Κοσσυβάκη (καλλιτεχνικό διευθυντή κινηματογράφου τέχνης).
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ταινίες από τη χούντα του 1967 έως σήμερα, αποτυπώνοντας την κατοίκηση στην Αθήνα μέσα από μπαλκόνια, πλατείες, σοκάκια, οικόπεδα και καφενεία. Κάθε ταινία λειτουργεί σαν μια "κατοικία", μια ψηφίδα της συλλογικής ιστορίας, φωτίζοντας ζητήματα εξευγενισμού, τουριστικοποίησης και νεοαποικιοκρατίας. Τα σινεμά λειτουργούσαν παραδοσιακά ως συλλογικά καθιστικά, τόποι συνάντησης και κοινοτικής γιορτής, ενώ η ιδιωτικοποίηση της κινούμενης εικόνας μέσω τηλεόρασης και streaming έχει αλλάξει τη σχέση μας με την κινηματογραφική εμπειρία.
Παρασκευή 10 Οκτωβρίου, 9.30 μ.μ.
Χαμένη Άνοιξη, πόλη υπό (ανα)κατασκευή
Συζήτηση
- Καλωσόρισμα & Συντονισμός: Χριστίνα Φοίβη, Εύη Στάμου
- Βελισσάριος Κοσσυβάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Studio new star art cinema, "Μια σύντομη ιστορική αναδρομή για τα 58 χρόνια του Studio Κινηματογράφο Τέχνης"
- Αναστασία Γεωργιάδη, αρχιτέκτων, αναστήλωση και αποκατάσταση μνημείων, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, "Σινεμά στην Αθήνα - Ιστορία, δυνατότητες διάσωσης και εναλλακτικοί τρόποι λειτουργίας"
- Στέλιος Λεκάκης, αρχαιολόγος, σύμβουλος πολιτιστικής διαχείρισης, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, εκπρόσωπος MONUMENTA, Παρουσίαση του έργου της MONUMENTA
- Μέλος της Ομάδας της Κοινωνικής Παιδαγωγικής του ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟΥ, "Κοινωνική παιδαγωγική, σινεμά και δημόσιος χώρος"
Προβολή ταινιών
Ο Γιάννης και ο δρόμος, σκηνοθεσία: Τώνια Μαρκετάκη, 20’, 1967
Το γύρισμα της πρώτης ταινίας της καταξιωμένης ελληνίδας σκηνοθέτριας Τόνιας Μαρκετάκη τελείωσε μια εβδομάδα πριν το πραξικόπημα του 1967. Η ταινία "Ο Γιάννης και ο δρόμος” απεικονίζει το σιωπηλό χαρακτήρα του Γιάννη, που γυρνάει στην πόλη, συλλέγει εικόνες, αφουγκράζεται, χορεύει, μπλέκει σε καυγάδες. Είναι ο ενδιάμεσός μας σε έναν κόσμο γεμάτο αντιθέσεις, "μια ατμόσφαιρα μεταξύ πνιγμού κι εγκυμοσύνης πού βάραινε πάνω μας, το πολιτικό αδιέξοδο, τη μοναξιά της μετεφηβικής ηλικίας που μάταια προσπαθεί να σπάσει τον κλοιό της με την ένταξη σε ομάδες" όπως έγραψε και η ίδια η σκηνοθέτις. Η ταινία είναι βασισμένη σε διήγημα του Μενέλαου Λουντέμη ενώ σε κάποιο σημείο ακούγεται και το ποίημα του "Απόψε".
Οικόπεδο, σκηνοθεσία: Θόδωρος Μαραγκός, 13’, 1971
Η ζωή σε ένα οικόπεδο των Πετραλώνων σε τρεις εποχές του χρόνου. Σε μια αλάνα το φθινόπωρο στήνεται ένα Λούνα Παρκ, το χειμώνα το οικόπεδο ερημώνεται και την άνοιξη χρησιμεύει σαν στάδιο όπου γίνονται οι γυμναστικές επιδείξεις του σχολείου. Γυρισμένη το 1971 και απαγορευμένη από το καθεστώς της Χούντας, η μικρού μήκους ταινία του Θόδωρου Μαραγκού, σε μόλις 12 λεπτά παρουσιάζει τις πολλαπλές χρήσεις του δημόσιου χώρου, μέχρι την εξαγορά του οικοπέδου για την ανέγερση μιας οικοδομής.
Γιορτή στη Δραπετσώνα, σκηνοθεσία: Τάκης Παπαγιαννίδης, 31’, 1977
Στο φιλμ αποτυπώνεται μια λαϊκή γιορτή στη Δραπετσώνα, γεγονός που λειτουργεί ως αφορμή για την καταγραφή της εξέλιξης μιας χαρακτηριστικής προσφυγικής συνοικίας. Η ταινία απέσπασε το α΄ βραβείο ταινίας μικρού μήκους στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου 1977.
Στα Τουρκοβούνια, σκηνοθεσία: Λευτέρης Ξανθόπουλος, 23’, 1982
Στην κορυφή των Τουρκοβουνίων στην Αθήνα, τα πρώτα αυθαίρετα εμφανίστηκαν τη δεκαετία του ’50, από οικογένειες εσωτερικών μεταναστών που αναζητούσαν στέγη. Το ντοκιμαντέρ του Λευτέρη Ξανθόπουλου, βασισμένο σε αφηγήσεις κατοίκων, ολοκληρώνει την τριλογία του πάνω στο μεταναστευτικό, μετά τα Ελληνική κοινότητα Χαϊδελβέργης και Ο Γιώργος από τα Σωτηριάνικα. Με ποιητική κινηματογραφική γλώσσα, καταγράφει πορτρέτα ζωής μέσα σε μια Αθήνα που μεταμορφώνεται. Εστιάζει στους ήρωές του, αλλά και στο κοινωνικό τους πλαίσιο, αποκαλύπτοντας τις δυσκολίες, τις αντιστάσεις και το αστικό τοπίο που τους περιβάλλει. Ένα λιτό, ανθρώπινο έργο, φτιαγμένο με ευαισθησία, που φωτίζει μια αόρατη πλευρά της κοινωνίας μας.
Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη Τάκη Παπαγιαννίδη.
Σάββατο 11 Οκτωβρίου, 9.30 μ.μ.
Γειτονιές, Φωνές, Διασπορές
Συζήτηση
- Θέμις Αμάλλου, κριτικός κινηματογράφου, μέλος του Πολιτιστικού Δικτύου για την Παλαιστίνη, "Η λαϊκή κατοικία σε σταθερή ομηρία. Από τις παράγκες της Αβάνας και της Δραπετσώνας στους σύγχρονους πλειστηριασμούς και την ισοπεδωμένη Γάζα"
- Λορέττα Μακόλεϋ, ακτιβίστρια, ιδρύτρια της Οργάνωσης Ενωμένων Γυναικών Αφρικής, "Να παίζουμε ταινίες που δείχνουν τι νιώθουν οι άνθρωποι στην κοινωνία, πως νιώθουμε ξένοι στη χώρα μας"
- Ιλιρίντα Μουσαράι, υποψήφια διδακτόρισσα κοινωνιολογίας, "Θα ήθελα να ζω σε μια πολυκατοικία με όλες τις φίλες μου"
- Κωνσταντίνα Θεοδώρου, αρχιτεκτόνισσα-ερευνήτρια, "Ανάφης, Νάξου, Αμοργού- Ανάφη, Νάξος, Αμοργός. Κάτω απ' το τσιμέντο η άμμος?"
- Χριστίνα Φοίβη, εικαστικός-κινηματογραφίστρια, "Πως μπορεί μια ταινία να είναι σαν φωλιά / Σμιλεύοντας κινηματογραφικές φωλιές ως ζωτικός τ(ρ)όπος κοινοτικής κατοίκησης"
Συντονισμός: Εύη Στάμου
Προβολή ταινιών
Ι Am Afro Greek: Μαύρα πορτραίτα στην Ελλάδα, σκηνοθεσία: Αντεόλα Ναόμι Αντερέμι, 20’, 2022
Το 2018, πριν την πανδημία, η Adéọlá Naomi Adérè̩mí μαζί με την Jackie Abhulimen πήραν συνεντεύξεις από Αφροέλληνες πολίτες και κατοίκους, συζητώντας ιδέες γύρω από τον ρατσισμό, την ταυτότητα, την οικοδόμηση του έθνους αλλά και τις απόψεις τους σχετικά με αυτόν τον νεοσύστατο όρο, σε ένα νέο φιλμ το οποίο είχαμε την τιμή να στηρίξουμε. Με μεγάλη μας χαρά παρουσιάζουμε το φιλμ στο κοινό, σε μια περίοδο όπου παρατηρείται στην ελληνική κοινωνία αύξηση του μεροληπτικού λόγου, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, και μετά από δύο χρόνια παγκόσμιας πανδημίας που έχουν αυξήσει τις εθνικιστικές τάσεις τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο." (στα ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους)
ΜΑΛΘΑ: The Thrice Burnt Archives of Unreliable Prophecies, σκηνοθεσία: Μαρία Χριστοφορίδου, 15’, 2021
Το ΜΑΛΘΑ είναι ένα βίντεο-δοκίμιο που παραποιεί και κάνει εικασίες πάνω στην πολιτισμική μνήμη. Ξεκινώντας από την κυρίαρχη ελληνική εικονοποιία και την επακόλουθη ηγεμονική υποδούλωση όσων δεν ταιριάζουν σε ένα "ελληνικό φαντασιακό", το Αρχείο ΜΑΛΘΑ εργάζεται για να επιβεβαιώσει την παρουσία ανθρώπων αφρικανικής καταγωγής στην Ελλάδα και καταδεικνύει πώς μια ρευστή ταυτότητα διαμορφώνεται από τη "μετά θάνατον ζωή της αρχαιότητας". (στα αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους)
Αμυγδαλιά, σκηνοθεσία: Χριστίνα Φοίβη, 76’, 2019
Μπορεί μια ταινία να είναι σαν μια φωλιά; Η Αμυγδαλιά είναι μια αναζήτηση για φωλιές στην Αθήνα, πόλη στο μεταίχμιο μεταξύ του οικείου και του ανοίκειου. Γυρισμενη την περιοδο 2011-2017, την περίοδο οικονομικης, κοινωνικής, συναισθηματικής και ψυχολογικής κρίσης, η φύση γίνεται στήριγμα, βράχος, καταφύγιο για γυναίκες που - σαν ξένο σώμα - βιώνουν την ξενότητα στην Αθήνα. Μέσα από ένα λεξιλόγιο αισθήσεων, η αναζήτηση του ανήκειν - της οικίας, της οικειότητας και οικείων χώρων - συνυφαίνεται με φωνές και πρόσωπα γυναικών σε τόπου όπου η πολυφωνία ανθίζει. (στα ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους)
Θα ακολουθήσει συζήτηση με τις κινηματογραφική ομάδα της ταινίας "Αμυγδαλιά".
Κυριακή 12 Οκτωβρίου, 9.30 μ.μ.
Η πόλη μέσα και γύρω μας
Συζήτηση
- Ντέπυ Βρεττού, παραγωγός, EΡΤ, "Ο ρόλος της κινηματογραφικής αίθουσας στη πόλη και η άνθιση των υπαίθριων αυτοδιαχειριζόμενων κινηματογράφων"
- Ελένη Τζιρτζιλάκη, αρχιτεκτόνισσα, εικαστικός, "Δεν θέλουμε να χαθούν από την Αθήνα όλα τα μικρά τα διαφορετικά, όλα τα κρυμμένα, δεν θέλουμε να χαθούν τα σινεμά. Ο εξευγενισμος και οι εκτοπισμοί στο κέντρο της πόλης”
- Εύη Στάμου, κινηματογραφίστρια-παραγωγός, "Η πολυκατοικία ως ζωντανός οργανισμός"
- Διονυσία Κοπανά, κινηματογραφίστρια, "Πάνω και μέσα από την πόλη"
- Θάλεια Ραυτοπούλου, εικαστικός, "Spoilers"
- Ντόρις Χακίμ, εικαστικός, "Οι καλλιτεχνικοί χώροι ως κατοικίες και χώροι αντίστασης"
Συντονισμός: Χριστίνα Φοίβη
Προβολή ταινιών
NovaMax SkyLand, σκηνοθεσία: Διονυσία Κοπανά, 78’, 2025
Γυρισμένη μέσα στην πανδημία σε μια ταράτσα ανάμεσα στα αθηναϊκά μπαλκόνια, θραυσματικές εικόνες, ήχοι, φευγαλέες, ανολοκλήρωτες ιστορίες. Οι εποχές εναλλάσσονται, τα σημαντικά μπλέκονται με τα ασήμαντα, η ομορφιά και η ασχήμια συνυπάρχουν. Καιρικά φαινόμενα, παράλογες συνθήκες, συμβάντα, ανθρώπινες χειρονομίες και άλλες ψηφίδες της ζωής, συνυφαίνουν το φάσμα ενός αστικού οικοσυστήματος.
Liwan: Μια ιστορία πολιτιστικής αντίστασης, σκηνοθεσία: Ντόρις Χακίμ, 29’, 2021
Η ταινία "Liwan" (Λιγουάν) αφορά ένα "πολιτιστικό καφέ" στη Ναζαρέτ, το οποίο άνοιξε το 2016, όταν η παλιά αγορά της Ναζαρέτ αποτελούσε απροσπέλαστη περιοχή, ρημαγμένη από την εφαρμογή ενός σχεδίου "ανάπλασης". Παρά τις πολλές δυσκολίες, το καφέ άνοιξε και το παράδειγμά του ακολούθησαν πολλοί πολιτισμικοί χώροι, φέρνοντας στον χώρο μια αναβίωση των υπαίθριων αγορών (souq). Οι χώροι αυτοί εξασκούν μια πρακτική "πολιτιστικής αντίστασης", οργανώνοντας δραστηριότητες που επικεντρώνονται στην παλαιστινιακή ταυτότητα. Η ταινία αποτελεί ένα σημαντικό τεκμήριο της μη βίαιης παλαιστινιακής αντίστασης. (στα ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους / στα αραβικά/αγγλικά με ελληνικούς/αγγλικούς υπότιτλους)
Θα ακολουθήσει συζήτηση με την κινηματογραφίστρια Διονυσία Κοπανά και την εικαστικό Ντόρις Χακίμ.
Το τριήμερο προβολών και συζητήσεων έχει οργανωθεί από την ομάδα Σινέ Κατοίκιση σε συνεργασία με την ομάδα Interferences και πραγματοποιείται στο πλαίσιο του συνεδρίου ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΚΡΙΣΗ που διοργανώνει το Τμήμα Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων ΣΑΔΑΣ.
