Σμιλεμένες Ψυχές

Γιάννης Λιονάκης ("Άλλος Δρόμος δεν Υπήρχε"), Γιώργος Μανιάτης ("Για Χωρίς Λόγους"), Γιώργος Μαρκάκης ("Το Μέσα Φως"), Αλέκος Ζούκας ("Οφειλή")… Άνθρωποι της διπλανής πόρτας, οι οποίοι κουβαλούν αθόρυβες, μα συναρπαστικές ιστορίες. Η κάμερα του Σταύρου Ψυλλάκη τους πλησιάζει με έναν μοναδικό συνδυασμό οικειότητας και δέους, αποτυπώνοντας την ηθική ακεραιότητα, τη σοφία ή τη γενναιότητα που μπορεί να κρύβονται στις πιο απρόσμενες γωνιές της οικείας καθημερινότητάς μας. Μέχρι που η ζωή να βάλει τα μεγάλα διλήμματά της και το μεγαλείο ψυχής μερικών απλών ανθρώπων να αποκαλυφθεί.  

Ο Ζιλιέν Γκριβέλ είναι ίσως η πλέον χαρισματική μορφή της κινηματογραφικής πινακοθήκης του Χανιώτη ντοκιμαντερίστα. Συνταξιούχος οδοντίατρος, ο 82χρονος Ελβετός βρέθηκε για πρώτη φορά στο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων "Η Αγία Βαρβάρα", στον ομώνυμο αθηναϊκό δήμο, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, για να περιποιηθεί έναν χανσενικό (λεπρό) ασθενή. Έτσι, από το 1972 έως και το 1998  επισκεπτόταν τη χώρα μας και θεράπευε αφιλοκερδώς τους χανσενικούς του ιδρύματος. Τι ήταν λοιπόν αυτό που τον ώθησε να θυσιάσει όλες τις καλοκαιρινές διακοπές του, μαζί και η σύζυγός του(!), και τι εισέπραξε ως ανταμοιβή;

Ο Γκριβέλ περπατάει στα βράχια μιας ερημικής ακτής. Αντικρίζοντας τη θάλασσα, ψάχνει κι αυτός μέσα του για απαντήσεις. Βάζει τις αναμνήσεις του σε τάξη, διαπιστώνοντας πως "υιοθετώντας τη γλώσσα των Ελλήνων, υιοθέτησα ασυνείδητα και τη σκέψη τους". Πράγματι, με ελληνικά που θα ζήλευε και... φιλόλογος, βρίσκει αποστομωτικά αυθόρμητες αλήθειες, μέσα από έναν κινηματογραφικά μαγικό συνδυασμό εικόνων και λέξεων, ο οποίος συγκινεί με τον ουσιαστικό, βαθύ και φιλοσοφημένο ουμανισμό του. Η αφηγηματική γλυκύτητα του Ψυλλάκη αναδεικνύει την κατασταλαγμένη σοφία του Κεντροευρωπαίου επιστήμονα, κρατώντας πάντα σε πρώτο πλάνο τη σχέση του με τους ανθρώπους ενός τόπου ξένου κι αινιγματικού (η Ελλάδα, μα και η νόσος του Χάνσεν), ο οποίος έγινε τελικά ολότελα δικός του.

Ταυτόχρονα, ενώ οι "Σμιλεμένες Ψυχές" σχολιάζουν τη σχέση (παραμορφωμένης) εικόνας και πραγματικότητας, περιγράφουν γλαφυρά κι έναν κόσμο κοινωνικού και επιστημονικού αποκλεισμού (η κάμερα θα περικυκλώσει, αλλά δεν θα αποβιβαστεί ποτέ στη Σπιναλόγκα), έτσι όπως τον βλέπουν χωρίς ίχνος μελοδραματισμού ένα "εξωτερικό" (του Γκριβέλ) κι ένα "εσωτερικό" βλέμμα (του χανσενικού Μανώλη Φουντουλάκη) που πέφτουν πάνω του. Η κάμερα τηρεί πάντα τη σωστή απόσταση, η αφήγηση διαθέτει μια ρυθμική ανάσα που σου επιτρέπει να διαλογιστείς πάνω σ’ αυτά που ακούς και βλέπεις, τα πάντα τυλίγονται με ένα σπάνιο κινηματογραφικό ήθος. "Κάθε φορά λέμε την αλήθεια που μπορούμε να πούμε", ομολογεί ο Ψυλλάκης, ο οποίος υπογράφει εδώ την καλύτερη και συγκινητικότερη ταινία του, η οποία απέσπασε τα βραβεία Νεότητας, ΕΡΤ και Διεθνούς Ένωσης Κριτικών στο πρόσφατο φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Ελλάδα. 2024. Διάρκεια: 89΄

Περισσότερες πληροφορίες

Σμιλεμένες Ψυχές

3,5

• Ντοκιμαντέρ
• 2025
• Διάρκεια: 89 '
• Σταύρος Ψυλλάκης

Το πορτρέτο του 82χρονου Ζιλιέν Γκριβέλ, Ελβετού οδοντιάτρου, ο οποίος για 26 συναπτά έτη επισκεπτόταν τη χώρα μας και θεράπευε αφιλοκερδώς τους χανσενικούς (λεπρούς).