Αντίο Ιντεάλ

Δεν υπάρχουν ταινίες του Τσάι Μινγκ Λιανγκ. Υπάρχει βροχή και η ανάμνησή της από την παιδική ηλικία. Υπάρχουν αδιάφορες καθημερινές κινήσεις. Υπάρχουν πρόσωπα. Υπάρχει αδιαφορία για τα μεγάλα γεγονότα. Υπάρχει ένα βλέμμα που καρφώνεται για ώρα σε κάτι μικρό. Υπάρχει ένας χώρος φαντασμάτων. Υπάρχει προστασία από τον υπόλοιπο κόσμο και ό,τι βρίσκεται έξω από την κινηματογραφική αίθουσα.

Ο Τσάι Μινγκ Λιανγκ θα μπορούσε να είναι ο πιο σημαντικός σκηνοθέτης του καιρού μας. Στο βαθμό που θα ήταν ο μόνος. Ίσως είναι ο μόνος που πηγαίνει ξανά το σινεμά, τόσο αποφασισμένα, σε μια ξεχασμένη ζώνη, εκεί που δεν υπάρχει πλοκή, δράση και διάλογοι. Εκεί που όλα κινούνται αργά. Αυτό όμως δεν είναι σινεμά. Γιατί αν ήταν, οι υπόλοιπες ταινίες δεν θα ήταν ταινίες.

Φαντάζομαι πως ο Τσάι Μινγκ Λιανγκ τα κάνει όλα πολύ αργά. 'Ή πάρα πολύ γρήγορα. Ίσως μιλάει γρήγορα, οδηγεί γρήγορα, μαγειρεύει γρήγορα, τρώει γρήγορα, περπατάει γρήγορα. Αλλά όταν σκηνοθετεί, σκηνοθετεί αργά, στήνοντας πλάνα μεγάλης διάρκειας. Ίσως είναι τόσο νευρικός που χρειάζεται να κάνει ένα αργό σινεμά για να ισοφαρίσει μια εποχή που έχει καεί από την ταχύτητα. Ωστόσο, ο κινηματογράφος του δεν είναι πράξη αντίστασης. Αντιθέτως, επιβεβαιώνει την εποχή μας. Την αποδέχεται.

Έτσι, βγαίνοντας από το Ιντεάλ, τίποτα δεν έχει διασωθεί από το φιλμ. Μέχρι να βγεις στην Πανεπιστημίου, το φιλμ δεν υπάρχει πια. Η ταμίας που κουτσαίνει, ο ήχος από το μεταλλικό της παπούτσι στους διαδρόμους της τεράστιας αίθουσας στην Ταϊπέι, το ταμείο, οι τουαλέτες και το προβολείο, η προβολή του "Dragon Inn" που ρίχνει φως στους λιγοστούς θεατές προκειμένου να κινηθούν μέσα σε διαφορετικές ποιότητες ονείρου – όλα έχουν εξατμιστεί: οι δύο γερασμένοι ηθοποιοί που βλέπουν δακρυσμένοι την ταινία στην οποία είχαν παίξει κάποτε, γκέι που ψωνίζονται, μια γυναίκα που τρώει φιστίκια αφήνοντας έναν στοιχειωμένο θόρυβο μέσα στην αίθουσα του Ιντεάλ, που είναι κατάμεστη, ολοκληρώνοντας τον κύκλο της πριν γίνει μέρος πολυτελούς ξενοδοχείου. Ο κινηματογράφος μέσα στον κινηματογράφο.

Τα όρια χάνονται, με μια ελαφριά ειρωνεία, καθώς παρακολουθούμε σ’ ένα σχεδόν σιωπηλό φιλμ μια χούφτα θεατές να παρακολουθούν ένα παλιό φιλμ πολεμικών τεχνών σε μια συνοικιακή αίθουσα που πρόκειται να κλείσει. Δεν χρειάζεται να θρηνούμε. Τα πάντα τελειώνουν. Κι αργότερα, πιο σύντομα απ’ όσο νομίζουμε, θα θυμόμαστε τις αίθουσες του σινεμά σαν πυραμίδες που πρόβαλλαν μέσα στο σκοτάδι τους παράδοξες εικόνες οι οποίες φυγαδεύτηκαν στη θαλπωρή του καθιστικού μας. Στην τηλεόραση ή στο λάπτοπ μας. Κανένα πρόβλημα. Σε λίγο, το λευκό βλέφαρο της οθόνης θα κλείσει για πάντα. Ποιος νοιάζεται;

Ο Τσάι Μινγκ Λιανγκ γύρισε την ταινία σε δύο εβδομάδες. Δούλευε με το συνεργείο του δώδεκα ώρες τη μέρα,  γύριζε τέσσερις σκηνές τη μέρα, φιλμάροντας μια κινηματογραφική αίθουσα, λες και ήταν η ηχώ των αναμνήσεων ενός παιδιού που πήγαινε σινεμά με τον παππού του: μια ζώνη σιωπής, λαχτάρας και φόβου, μέσα σ’ ένα φωτοστέφανο βροχής.

Η ταινία κυκλοφόρησε πριν ακριβώς είκοσι χρόνια και για πολλούς βρίσκεται στην κορυφή της φιλμογραφίας του. To 2020, o σκηνοθέτης Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν είχε δηλώσει πως είναι η καλύτερη ταινία των τελευταίων 125 χρόνων. Δεν θα συμφωνήσω. Νομίζω πως είναι η καλύτερη ταινία των τελευταίων 128 χρόνων.

Ζηλεύω λοιπόν τους ενοίκους του ξενοδοχείου που πρόκειται να γεμίσουν το κτίριο της Πανεπιστήμιου. Θα έχουν την ευκαιρία να βλέπουν κάθε νύχτα, καθώς κοιμούνται, όλες εκείνες τις εικόνες που προβλήθηκαν για έναν αιώνα στο Ιντεάλ, ενώ θ’ ακούνε μέσα στο κεφάλι τους τον μεταλλικό ήχο από το παπούτσι που φοράει η ταμίας, δίνοντας ρυθμό στα όνειρά τους, όπως ακριβώς στο "Αντίο, Dragon Inn". Αντίο.

*Σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες, μένει να φανεί αν υπάρχει μία τελευταία ελπίδα να κυρηχθεί διατηρητέο το Ιντεάλ με αποκλειστική χρήση ως κινηματογράφος.