«Τζόαν Μπάεζ: Ακούστε τη Φωνή μου»
Αναμφίβολα ένα από τα πιο επιτυχημένα και ενδιαφέρονται τμήματα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας (27/9-9/10), η ενότητα των μουσικών ντοκιμαντέρ, επιφυλάσσει και φέτος έντονες συγκινήσεις χάρη στις μοναδικές ιστορίες προσωπικοτήτων, labels και συγκροτημάτων τις οποίες ανυπομονούμε να δούμε στη μεγάλη οθόνη.
Οι ήχοι των πόλεων
Ευθύς εξαρχής ξεχωρίζουν τα φιλμ τεκμηρίωσης που αφορούν την πορεία δισκογραφικών και μουσικών σκηνών οι οποίες συνδέθηκαν άρρηκτα με τις πόλεις όπου γεννήθηκαν. Όπως το ελληνικό "Return of the Creeps" του Νίκου Χαντζή, το οποίο, όπως προδίδει ο τίτλος του, αφορά την ιστορική αθηναϊκή εταιρεία Creep Records. Ήτοι, την underground δισκογραφική εταιρεία η οποία στα 80s κυκλοφόρησε εμβληματικούς post punk δίσκους από μπάντες όπως οι Villa 21, Yell-o-Yell, Metro Decay, South of no North κ.ά. Την ταινία συνοδεύουν τα εχέγγυα της άριστης γνώσης του Χαντζή γύρω από το θέμα, καθώς έχει ήδη παραδώσει το πολύτιμο "Music for Ordinary Life Machines" (2018), όπου ξεδιπλώνεται η ιστορία της ντόπιας underground synth σκηνής των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Περνάμε στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, όπου πριν από 30 χρόνια έκαναν δειλά τα πρώτα βήματά τους μπάντες που σήμερα γνωρίζουν καθολική indie αποδοχή, όπως οι Neutral Milk Hotel και οι of Montreal. Συγκροτήματα τα οποία ανακάτευαν στον ήχο τους την ψυχεδέλεια, το θορυβώδες fuzz με τις ακουστικές μπαλάντες και κατάφεραν να βρουν αναγνώριση χάρη στην καλλιτεχνική κολεκτίβα που έστησε στη Λουιζιάνα το label "Elephant 6" και μνημονεύεται στο ομώνυμο ντοκιμαντέρ στου Τσαντ Στόκφλεθ. Έπειτα, το kraut των θρυλικών CAN και οι ηλεκτρονικοί πειραματισμοί του Στοκχάουζεν σμίγουν στον "Ήχο της Κολωνίας" (Κριστίνα Σίπλινγκ), όπου απωθεώνεται η ικανότητα της γερμανικής πόλης να αποτελεί πραγματικό χωνευτήρι ετερόκλητων μουσικών στιλ.
Ο Νικ πριν από τον Κέιβ
Σήμερα μοιάζει αυτονόητο ότι ο Νικ Κέιβ –με ή χωρίς τους Bad Seeds– μπορεί να γεμίζει στάδια ανά τον κόσμο, ωστόσο υπήρχε μια εποχή που ο εξαιρετικά αγαπητός στη χώρα μας Αυστραλός υπήρξε απολύτως αυτοκαταστροφικός, γράφοντας παράλληλα μουσική επιθετική, επικίνδυνη και αδιαπραγμάτευτα σπουδαία. Μόλις 20 χρόνων και για μία εξαετία (1977-1983), ο Κέιβ μαζί με τον Μικ Χάρβι, με τον οποίο αργότερα έφτιαξαν τους Bad Seeds, τον αμίμητο κιθαρίστα Ρόουλαντ Σ. Χάουαρντ, τον μπασίστα Τρέισι Πιού και τον Φιλ Κάλβερτ στα ντραμς έφτιαξαν τους Birthday Party. Ένα συγκρότημα το οποίο έγραψε τον δικό του underground μύθο, δίνοντας ακραίες συναυλίες, και στην Αθήνα, και αφήνοντας σαν παρακαταθήκη φάλτσα μπλουζ που τρεκλίζουν και έναν ήχο που βρίσκει συνεχιστές μέχρι σήμερα (Slug Guts, HTRK, Savages). Η δράση τους συνοψίζεται στην "Ανταρσία στον Παράδεισο" (Ίαν Γουάιτ), τίτλος δανεικός από το ομώνυμο EP και τραγούδι, ένα προφανώς must ντοκιμαντέρ για οποιονδήποτε νοσταλγεί τη no wave περίοδο των Αυστραλών.
Λαϊκοί ήρωες
Ένα είδος ραδιοφωνικού παραγωγού που τείνει να χαθεί είναι εκείνο του ανθρώπου ο οποίος τάσσεται ολοκληρωτικά σε ένα μουσικό είδος – στοιχείο που κάποτε έκανε πολλούς από εμάς να ακούμε συγκεκριμένες εκπομπές, ακριβώς εξαιτίας αυτής της εξειδίκευσης. Στην παραπάνω κατηγορία ανήκε ο Πάνος Γεραμάνης, ο οποίος υπηρέτησε πιστά το πλούσιο φάσμα της λαϊκής μουσικής μέσα από την εκπομπή του, που "βαφτίζει" και την ταινία "Λαϊκοί Βάρδοι: Στιγμές από τη Ζωή τους και τη Ζωή μας" (Θάνος Κουτσανδρέας). Στον ραδιοφωνικό αέρα καθημερινά επί 16 χρόνια, ο Γεραμάνης φρόντιζε να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, να αναδειχθούν άγνωστες πτυχές του, αλλά και να φιλοξενηθούν στο μικρόφωνο μυθικές μορφές όπως ο Ζαμπέτας. Με αφορμή την προβολή, μάλιστα, οι Νύχτες Πρεμιέρας διοργανώνουν πάρτι στο αγαπημένο μπαρ "Ίμερος" επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, το οποίο έχει φιλοξενήσει αμέτρητα βράδια με τραγούδια, αγκαλιές και, αναπόφευκτα, αλκοόλ υπό τους ήχους λαϊκών τραγουδιών.
Το κούρδισμα της νοσταλγίας
Μια θέαση οποιασδήποτε από τις πιο δημοφιλείς ταινίες του Ούγγρου σινε-ποιητή Μπέλα Ταρ ("Οι Αρμονίες του Βερκμάιστερ", "Κολαστήριο", "Satantango") είναι αδύνατο να μη συνοδευτεί από εντυπωσιασμό για το σάουντρακ που την πλαισιώνει. Ο άνθρωπος πίσω από τη λυρική μελαγχολία αυτών των συνθέσεων βρίσκεται στο προσκήνιο του "Ήταν Κάποτε Ένας Πύργος: Ένα Πορτρέτο του Μιχάλι Βιγκ" σε σκηνοθεσία του Άντρας Κέτσα, βοηθού του Ταρ. Ο μουσικός, ο οποίος παραμένει μια εμβληματική προσωπικότητα στην Ουγγαρία, δεν περιορίστηκε στα κινηματογραφικά σκορ, αλλά άφησε διακριτό στίγμα σε πολλά ακόμα είδη, μια πολύπλευρη δραστηριότητα που αποκτά το χώρο που της αναλογεί στο ντοκιμαντέρ. Αν μη τι άλλο, πρόκειται για μια σπάνια μελέτη ενός εκ των σπουδαιότερων Ευρωπαίων δημιουργών σάουντρακ, το οποίο οι φίλοι του είδους δεν πρέπει να προσπεράσουν.
Οι χίπηδες ξανάρχονται
Δύο ταινίες με έντονο άρωμα ελευθεριότητας, ελπίδας και ειρηνικής συνύπαρξης φιλοξενούνται στις Νύχτες Πρεμιέρας. Από τη μία υπάρχει η "Ιστορία του Σιντ Μπάρετ και των Pink Floyd" (Ρόντι Μπογκάουα & Στορμ Θόργκερσον), στο οποίο, όπως σίγουρα έχετε αντιληφθεί, βιογραφείται εις βάθος μία από τις πιο αινιγματικές συνεργασίες στην ιστορία της ροκ μουσικής. Διότι ως γνωστόν ο Μπάρετ υπήρξε ιδρυτικό μέλος του σπουδαίου συγκροτήματος, αρχικός frontman προτού αναλάβει ο Ντέιβιντ Γκίλμορ και, ταυτόχρονα, ένα τεράστιο αίνιγμα. Ο καλλιτέχνης, ο οποίος ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την αισθητική των Pink Floyd και τους ψυχεδελικούς πειραματισμούς τους, υπήρξε επίμονος χρήστης ουσιών που έφτασαν το μυαλό του στα όριά του. Σε εκείνη τη φάση οι συμπαίκτες του τον έδιωξαν από το συγκρότημα, κάτι που βέβαια δεν αποθάρρυνε τον Μπάρετ, αφού στη συνέχεια παρέδωσε δύο υπέροχα άλμπουμ ("The Madcap Laughs", "Barrett"), προτού αποσυρθεί πλήρως από τη δημόσια ζωή για να αφιερωθεί στην κηπουρική και τη ζωγραφική.
Από την άλλη, έχουμε μία από τις ομορφότερες φολκ φωνές που έχουν βρεθεί ποτέ πίσω από το μικρόφωνο. Ο λόγος για την Τζόαν Μπαέζ, η οποία στο "Ακούστε τη Φωνή μου" (Κάρεν Ο’Κόνορ, Μίρι Ναβάσκι & Μέιβ Ο’Μπόιλ) μοιράζεται με την κάμερα, κατά τη διάρκεια της αποχαιρετιστήριας τουρνέ της, προσωπικές αφηγήσεις από μια καριέρα 55 χρόνων. Στη διάρκειά τους, μεταξύ πολλών άλλων, η Μπαέζ έδωσε μάχες στο στούντο αλλά και στο δρόμο, τραγούδησε ούσα έξι μηνών έγκυος στη σκηνή του Γούντστοκ και έζησε μια θυελλώδη σχέση με τον Μπομπ Ντίλαν. Τέλος, εκτός από τους "Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού", υπάρχει ακόμα μία ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε στο πρόγραμμα. Δεν είναι άλλο από το απολαυστικό "Τελευταίο Βαλς", που αφορά την τελευταία συναυλία των The Band και προβάλλεται με αφορμή τη συμπλήρωση 45 χρόνων από την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ, αλλά και στη μνήμη του Ρόμπι Ρόμπερτσον (μόνιμου συνεργάτη του σκηνοθέτη), που πέθανε τον περασμένο Αύγουστο.
Διαβάστε περισσότερα για τις 29ες Νύχτες Πρεμιέρας εδώ.
