Από το θέατρο σκιών στο σινεμά: Πώς ο Καραγκιόζης έγινε ταινία κινουμένων σχεδίων

Λαοφιλής και αγαπημένος όσο λίγοι ήρωες της λαϊκής παράδοσης, ο κατ’ εξοχήν πρωταγωνιστής του θεάτρου σκιών Καραγκιόζης απέκτησε πια τη δική του ταινία. Ο λόγος για το animation "Καραγκιόζης the Movie" το οποίο κυκλοφορεί πλέον στους κινηματογράφους. Για να μάθουμε περισσότερα γύρω από το πώς έφτασε στη μεγάλη οθόνη αυτό το φιλόδοξο πρότζεκτ, επικοινωνήσαμε με την παραγωγό και υπεύθυνη της δημιουργικής ομάδας Αναστασία Μάνου, η οποία και απάντησε στις ερωτήσεις του "α".

Ποια ήταν η αφορμή να ξεκινήσει η περιπέτεια μιας animation ταινίας του Καραγκιόζη;
H αγάπη μας για το animation μετρά χρόνια πολλά. Από μικρό παιδί με εντυπωσίαζε και παρακολουθούσα ταινίες για ώρες. Αργότερα, ως μητέρα έφερνα από το εξωτερικό στην κόρη μου VHS και DVD με ταινίες κινουμένων σχεδίων και τα βλέπαμε ξανά και ξανά... Έπειτα, κάνοντας διανομή παιδικού προγράμματος σειρών και ταινιών συνειδητοποίησα πως υπάρχει ένα κενό. Στη White Fox (σ.σ.: εταιρία παραγωγής του "Καραγκιόζης the Movie") ανέκαθεν επιλέγαμε ταινίες και μεταγλωττίζαμε παιδικές σειρές, έτσι ονειρευόμασταν κάποια στιγμή να κάνουμε τη δική μας ελληνική παραγωγή.
Ο Καραγκιόζης έγινε πρώτη επιλογή μας για κάτι τέτοιο όταν γνωρίσαμε τον καραγκιοζοπαίχτη Αθω Δανέλλη. Επί ένα καλοκαίρι παρακολουθήσαμε τις παραστάσεις του και συνομιλήσαμε με θεατές διαφορετικών ηλικιών. Ήταν μια αποκάλυψη. Ο Καραγκιόζης συνομιλεί με επιτυχία σήμερα με παιδιά και γονείς, με  παππούδες και γιαγιάδες αλλά και με ανθρώπους που τους αρέσει η σάτιρα του. Το είδαμε αυτό, το πιστέψαμε και επιλέξαμε αυτός να είναι ο πρωταγωνιστής μας. Παράλληλα o Καραγκιόζης ανταποκρινόταν σε ένα βασικό κριτήριο που είχαμε υπόψη: ο χαρακτήρας που θα δημιουργούσαμε για τη μεγάλη οθόνη να έχει ισχυρό ελληνικό στίγμα. Τότε μπήκε και η πρόκληση η ταινία να γίνει με απόλυτο σεβασμό στην παράδοση και στην ιστορία του θεάτρου σκιών, δηλαδή αυτή η μετάβαση από τον μπερντέ στην κινηματογραφική οθόνη.

Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο είδος κινουμένων σχεδίων; Υπήρξαν εναλλακτικές ιδέες όπως, για παράδειγμα, το stop-motion;
Μας άρεσε o ρεαλισμός που αποδίδεται με την τρισδιάστατη απεικόνιση. Έχοντας επηρεαστεί από πρόσφατες ξένες παραγωγές αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε το δημιουργικό μας ενθουσιασμό και να ζωντανέψουμε τρισδιάστατα τον Καραγκιόζη μας. Το stop motion δεν συζητήθηκε ως εναλλακτική ιδέα για την ταινία, συζητήθηκε κάποια στιγμή το 2.5d αλλά γρήγορα απορρίφθηκε. Βέβαια, στην αρχή δεν είχαμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος του έργου που αναλαμβάναμε. Για να υλοποιηθεί το έργο ακολουθήσαμε μια σύνθετη διαδικασία, αλλά ευτυχώς επειδή το πιστεύαμε και αγαπήσαμε τόσο, το προχωρήσαμε ως το τέλος.

Από τις δεκάδες ιστορίες με ήρωα τον Καραγκιόζη, με ποια κριτήρια καταλήξατε σε εκείνη με τον "Καραγκιόζη Γραμματικό";
Προσωπικά μου άρεσε το μήνυμα αυτού που "ψιθυρίζει" η ιστορία του "Γραμματικού", δηλαδή η αναφορά στην αξία της παιδείας. Εξάλλου, ο "Γραμματικός" είναι μία από τις παλαιότερες κωμωδίες στο ελληνικό θέατρο σκιών και σήμερα θεωρείται κλασικός. Με τον Άθω Δανέλλη συζητήσαμε μερικές εναλλακτικές επιλογές, αλλά η συγκεκριμένη ιστορία επανερχόταν ξανά και ξανά στην κουβέντα.

Πώς κατασκευάστηκε ο κόσμος της ταινίας; Υπήρξε καθοριστική σε αυτό η συνδρομή του Άθου Δανέλλη;
Το σύμπαν του Καραγκιόζη για να χτιστεί έγινε ενδελεχής έρευνα. Τι και πώς ήταν τα σπίτια, η καλύβα, το διοικητήριο, τα ρούχα, τα μουσικά όργανα. Η συνδρομή του Άθου ήταν καταλυτική όπως και του ιστορικού, του αρχιτέκτονα, του λαογράφου, του επιστημονικού μας συμβούλου. Ένα ψηφιδωτό που γέμιζε σιγά-σιγά με μεράκι, με τον Άθω σε ρόλο πλοηγού αλλά και η ομάδα των animators, οι σκηνοθέτες…
Ειδικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, όλες οι ειδικότητες είχαν μεγάλη αλληλεπίδραση, η δουλειά ήταν ομαδική. Έγινε ευρεία χρήση τεχνολογικών μέσων και εργαλείων, προγραμμάτων και διαδικασιών που μόνο όποιος έχει κάνει 3d animation μπορεί να το υποπτευθεί. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, που τόσο ο χρόνος όσο και οι πόροι που απαιτούνται διεθνώς για ταινίες με αυτά τα χαρακτηριστικά μετράνε χιλιάδες ώρες εργασίας από πολλές ειδικότητες.

Κατ’ επέκταση, οι φωνές που ακούμε είναι δικές του;
Είναι αυτό που λέμε "όπως το κάναν οι παλιοί"… Το συζητήσαμε και αποφασίσαμε πως επειδή είναι η πρώτη ταινία του Καραγκιόζη πρέπει να πατήσουμε γερά στις ρίζες μας. Συχνά σε διλήμματα της δημιουργικής διαδικασίας ανατρέχαμε στις πρακτικές των παλαιότερων. Εξαίρεση αποτέλεσε η φωνή της  Αγλαΐας, για την οποία έκαναν το χατίρι μου, που ερμηνεύει η Έλενα Μαραγκού. Όλες οι υπόλοιπες φωνές είναι του Δανέλλη, ενώ σε ορισμένα τραγούδια συμμετέχει ο Γιάννης Νιάρχος.

Κατά μία έννοια, το θέατρο σκιών είναι μια πρωτόλεια μορφή κινηματογράφου. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που συναντήσατε στη μεταφορά αυτής της γλώσσας στο σινεμά;
Η αυτή καθ’ αυτή μεταφορά. Γράψαμε το σενάριο σε δυο εκδοχές, μια πιο θεατρική και μια πιο ελεύθερη. Στην πρώτη μείναμε πιστοί στην παράδοση του Καραγκιόζη και στη δεύτερη "ανοιχτήκαμε". Μία ακόμα πρόκληση ήταν το πώς θα διατηρηθούν τα κλασικά στοιχεία σε συνδυασμό με μια σταθερή αφηγηματική ροή, αλλά και το πώς θα ηχήσουν οι διάλογοι και οι ντοπιολαλιές ευχάριστα. Αντίστοιχα προβληματιστήκαμε και γύρω από τους χορούς και τα μουσικά θέματα, θέλαμε να είναι "τόσο, όσο".

Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν οι μουσικές επιλογές της ταινίας. Εάν θέλετε, μιλήστε μας περισσότερο για αυτές.
Κάθε έργο του Καραγκιόζη έχει αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς του τη μουσική και το χορό. Εξαρχής θέλαμε η ταινία να "μυρίζει" Ελλάδα απ’ άκρη σ’ άκρη, έτσι επιλέξαμε από χασαποσέρβικο και επτανησιακό χορό, μέχρι μικρασιάτικο και ηπειρώτικο. Γράφτηκαν πρωτότυπα τραγούδια με τη συνδρομή των μουσικών Κώστα Χαριτάτου και Τάσου Κατσαρή, οι οποίοι άρχισαν να "κεντάνε" πάνω στις σκηνές του animation. Από κοντά βρίσκονταν πάντα οι animators, συγκεκριμένα η Χριστίνα Ανδρουλακάκη, ο Χρήστος Λειβαδίτης, ο art director Γρηγόρης Καραντινάκης και φυσικά ο Άθως Δανέλλης.

Ποιο είναι το στοίχημα που θέλετε να κερδίσετε με αυτήν την ταινία;
Το πρώτο μας στοίχημα είναι να δημιουργήσουμε ένα καινοτόμο έργο, όχι οποιοδήποτε έργο animation. Για αυτό επιλέξαμε ένα έργο σαν τον Καραγκιόζη, διότι εκτός του ότι έχει ισχυρό ελληνικό στίγμα, είναι το πιο δύσκολο να γίνει με όρους 3d animation αυτήν τη στιγμή.
Ξέρετε, πίσω από όλη την προσπάθεια υπάρχει ένα όραμα. Η ταινία μας να γίνει "μαγιά", ώστε να ακολουθήσουν και άλλες ελληνικές παραγωγές, οι οποίες θα γυριστούν από άλλες ομάδες και εταιρίες, για τα παιδιά μας αλλά και τα παιδιά όλων των γειτονιών του κόσμου...