Ο Χανί Αμπού-Ασάντ και η αγωνιωδώς επίκαιρη "Παγίδα"

Υποψήφιος για Όσκαρ δύο φορές με τα φιλμ "Παράδεισος Τώρα" και "Ομάρ", ο Παλαιστίνιος σκηνοθέτης Χανί Αμπού-Ασάντ επιστρέφει στην πατρίδα του και "στήνει" την "Παγίδα". Ένα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα αγωνιώδες πολιτικό θρίλερ, το οποίο περιστρέφεται γύρω από μια αδιανόητη πλεκτάνη που απειλεί από το πουθενά τη ζωή μιας απροστάτευτης μητέρας. Περισσότερα, μιας λέει παρακάτω ο σκηνοθέτης.

Η "Παγίδα" συνιστά μια περίπτωση όπου η πραγματική ιστορία στην οποία βασίζεται, ξεπερνά τη μυθοπλασία. Ως σκηνοθέτης, πόσο δύσκολο ήταν να ισορροπήσετε την αποτρόπαιη αλήθεια του σεναρίου σας με το να αποφύγετε τις δραματουργικές υπερβολές;
Αυτή είναι μία πολύ καλή ερώτηση, διότι πρόκειται για κάτι που με είχε στοιχειώσει σε όλη τη διάρκεια δημιουργίας της ταινίας. Για να είμαι ειλικρινής, δεν είναι καθόλου εύκολο να το καταφέρεις, επειδή δεν είσαι σίγουρος πως έχεις κάνει σωστές επιλογές μέχρι να δεις τις αντιδράσεις του κοινού. Φυσικά, γνώριζα πως έπρεπε να διατηρήσω μια ισορροπία ανάμεσα στη ψυχαγωγική αλλά και τη δυσάρεστη θέαση. Γιατί από τη μία θέλεις το ενδιαφέρον των θεατών να είναι αμείωτο και από την άλλη δε γίνεται να αποφύγεις τις δυσκολότερες πτυχές του σεναρίου. Επομένως, επέλεξα να ακολουθήσω τη λογική της "βόμβας που είναι έτοιμη να σκάσει". Δηλαδή, να διατηρήσω το σασπένς στα ύψη, ενώ απεικόνιζα απεριποίητα τις πιο ωμές σκηνές του φιλμ. Εάν, λοιπόν, κρίνω από τις αντιδράσεις του κόσμου ως τώρα, νιώθω πως η ισορροπία επετεύχθη.

Η αλήθεια είναι πως η "Παγίδα" λειτουργεί τόσο ως ένα αγωνιώδες θρίλερ όσο και ένα επίκαιρο πολιτικό δράμα. Πιστεύετε πως εκλείπουν σήμερα οι στρατευμένες ταινίες; Για εσάς προσωπικά, πόσο σημαντικό είναι να αφηγείστε τις εμπειρίες των καταπιεσμένων;
Θα συμφωνήσω μαζί σας, σπανίζουν σήμερα αυτού του είδους οι ταινίες. Και είναι πραγματικά κρίμα που πλέον δε βλέπουμε φιλμ σαν του Κώστα Γαβρά για παράδειγμα. Αναρωτιέμαι, δεν ενδιαφέρεται η νέα γενιά; Η φύση της σύγχρονης πολιτικής μας ωθεί όλο και περισσότερο προς τη διαφυγή και την προσήλωση στον εαυτό; Ή είναι αυτό το νέο μέσο, τα social media, που μας δημιουργούν αξεπέραστο άγχος εξαιτίας των αντιφατικών ειδήσεων που μας προσφέρουν; Ειλικρινά, δεν ξέρω. Ίσως ευθύνεται ένας συνδυασμός των παραπάνω. Εγώ, πάντως, θα συνεχίσω να κάνω πολιτικές ταινίες γιατί τις αγαπώ και με καθόρισαν. Ταινίες σαν τα "Ζ", "Ο Αγνοούμενος", "Οι Ζωές των Άλλων", "Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου", "Οι Τρεις Μέρες του Κόνδορα", "The Day of the Jackal", "Το Δίκτυο", ακόμα και το "Χωρίς Ταυτότητα", όλες έχουν παίζει σημαντικό ρόλο στο ποιος είμαι σήμερα. Τελευταία, είδα και το "Athena" που με άφησε άναυδο από την κινηματογράφισή του.

Εκτίμησα πώς δεν αποφύγατε να απεικονίσετε ευθέως την πατριαρχική καταπίεση που δέχονται οι γυναίκες στην Παλαιστίνη. Άραγε, πώς αντέδρασαν οι άντρες που είδαν την ταινία;
Όπως ξέρετε, δεν υπάρχει μόνο ένας τύπος άντρα, ούτε φυσικά και στην Παλαιστίνη. Πιστεύω πως στην κοινότητά μας στην πλειοψηφία υπάρχουν εκείνοι που εκτιμούν την αυτοκριτική, αλλά υπάρχουν και αυτοί που δυσανασχετούν ηχηρά. Μάλιστα, κάποιοι έφτασαν στο σημείο να γίνουν τόσο απειλητικοί απέναντι στις ηθοποιούς μας (σ.σ.: Μάισα Αμπντ Ελχαντί, Αλί Σουλιμάν, Μανάλ Αουάντ) ώστε εγκατέλειψαν την Παλαιστίνη. Η Μάισα αναζητά καταφύγιο στη Γαλλία και η Μανάλ στην Ελλάδα.
Με το χέρι στην καρδιά, μπορώ να σας πω ότι δεν περίμενα ποτέ μου μια τέτοια εξέλιξη. Ζούμε όμως σε μια εποχή, όπου ορισμένοι αντί να στρέψουν την οργή τους στην πραγματική πηγή του προβλήματος, που είναι η κατοχή, η αδικία, οι διακρίσεις και ο ιμπεριαλισμός, επιλέγουν να το κάνουν στους αδύναμους. Όπως οι καλλιτέχνες, οι γυναίκες, οι επιστήμονες ή οι δημοσιογράφοι που επιλέγουν να πουν την αλήθεια.
Έπειτα, να σας πω, πιστεύω πως ζούμε σε ένα σημείο της ιστορίας όπου ο κυρίαρχος του κόσμου, η Δύση, έχει χάσει τελείως την πυξίδα του. Από καλλιτεχνική σκοπιά είναι μια ενδιαφέρουσα περίοδος, αλλά για τον καθημερινό άνθρωπο είναι πραγματικά άσχημα. Προσωπικά, προτιμώ να ζω ήσυχα παρά να είμαι γεμάτος έμπνευση. Για αυτό και εύχομαι ολόψυχα η Μάισα και η Μανάλ να βρουν με ασφάλεια το δρόμο στην πατρίδα τους.

Με δεδομένο πως αρκετές σκηνές ήταν ιδιαίτερα έντονες, χρειάστηκε να κάνετε ξεχωριστή προετοιμασία για αυτές με τις ηθοποιούς;
Ναι, διότι οι πρωταγωνίστριες έπρεπε να είναι συναισθηματικά εκτεθειμένες. Δεν ήταν εύκολο, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό. Βέβαια, το κόστος ήταν μεγάλο για τις ηθοποιός, κάτι που θα έχω περισσότερο υπόψη μελλοντικά. Ή ενδεχομένως, στο μέλλον να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε την ανάγκη μιας τέτοιας μεθόδου.

Είστε ένας έμπειρος σκηνοθέτης. Ποιες είναι οι βασικές διαφορές που βλέπετε ανάμεσα στο να γυρίζετε μια ταινία στην Παλαιστίνη και στο εξωτερικό;
Απολαμβάνω τις προκλήσεις. Έτσι, η Παλαιστίνη μου βγάζει μια περισσότερη οικειότητα, κάτι που δε συμβαίνει στο εξωτερικό. Μου αρέσουν και τα δύο όμως. Το να τα συνδυάζω με κρατά σε εγρήγορση και με βγάζει έξω από τις ασφάλειές μου.