Ο Ιταλός σκηνοθέτης που επιστρέφει με τις «Εξομολογήσεις», μια πολυεπίπεδη πολιτική καταγγελία που μας μεταφέρει στο σκηνικό μιας ηλεκτρισμένης συνόδου G8, μιλά στο «α» για το πολιτικό σινεμά, την αρετή της σιωπής, το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τελικά κάνετε πολιτικό σινεμά ή όχι; Γιατί τόσο το «Ζήτω η Ελευθερία!» όσο και οι «Εξομολογήσεις» έχουν πολυεπίπεδο πολιτικό περιεχόμενο…
Δεν ξέρω αν οι ταινίες μου μπορούν να χαρακτηριστούν ως αυστηρά πολιτικές. Μπορώ να σου πω όμως με βεβαιότητα ότι πιστεύω σε ένα σινεμά που χτίζει γέφυρες ανάμεσα στην φαντασία και την πραγματικότητα. Επίσης, είμαι πεπεισμένος ότι, πέρα από την ψυχαγωγία, το σινεμά μπορεί να αυξήσει τη συμμετοχή των ανθρώπων στην πολιτική ζωή. Προσωπικά, η πολιτική αποτελεί την αφορμή για να μιλήσω για το πάθος της ζωής, αλλά και τους κινδύνους που αυτή κρύβει. Μια από τις πιο σημαντικές πτυχές της ζωής, βέβαια, είναι η εξουσία και τα πρόσωπα που την εκπροσωπούν, τα οποία είναι φιλόδοξα, αλλά ταυτόχρονα εύθραυστα και αποκρουστικά. Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι η ανεπάρκεια και η αστάθεια της πολιτικής τη χρονική περίοδο που διανύουμε. Ο Σαρλ ντε Γκολ είχε πει ότι «η εξουσία είναι αδύναμη» και σήμερα μπορεί κάποιος να κατανοήσει απόλυτα τα λόγια του. Διακρίνουμε τώρα καθαρά ότι οι πολιτικοί είναι μόνον το επιφανειακό στρώμα της εξουσίας, την οποία στην πραγματικότητα ασκούν άλλοι. Οι πολιτικοί απλώς εγκρίνουν τις αποφάσεις που έχουν πάρει κάποιοι που βρίσκονται κάπου αλλού, στα μέρη όπου το χρήμα χειραγωγεί και επηρεάζει.
Στις «Εξομολογήσεις» ένας καλόγερος και δυο ακτιβιστές βρίσκονται σε μια σύσκεψη των G8… Σας αρέσει να μπερδεύετε τον ρεαλισμό με αλληγορίες και σουρεαλιστικά στοιχεία. Είναι αυτό μια προαποφασισμένη δημιουργική απόφαση ή απλώς ακολουθείτε το καλλιτεχνικό σας όραμα;
Το φιλμ έχει το στιλ μιας ιστορίας με ηθικά διλήμματα ή ενός αλληγορικού παραμυθιού. Ταυτόχρονα, όμως, κινείται στο μονοπάτι του απόλυτου σεβασμού της ρεαλιστικής σύμβασης, σε ότι έχει να κάνει τουλάχιστον με τους κανόνες και τις συμπεριφορές που διέπουν την «πολιτική φυλή» και τα χαρακτηριστικά της. Το γεγονός ότι οι επισκέπτες της σύσκεψης είναι μια συγγραφέας παιδικών βιβλίων και ένας ροκ σταρ είναι ένα γεγονός απόλυτα ρεαλιστικό… Συμβουλεύτηκα, μάλιστα, έναν διπλωμάτη που εργαζόταν στη διοργάνωση των συσκέψεων G8 στο παρελθόν στην Ιταλία και μου επιβεβαίωσε ότι πάντοτε σε αυτές παρευρίσκονταν διάσημοι προσκεκλημένοι. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από το καλλιτεχνικό ή το ψυχαγωγικό κόσμο και συμμετείχαν σε αυτά τα μίτινγκ χάρη στον ενεργό τους ρόλο σε ανθρωπιστικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Οι άνθρωποι για τους οποίους μιλώ είναι πετυχημένοι καλλιτέχνες με παγκόσμια εμβέλεια όπως ο Bono, η Αντζελίνα Τζολί και άλλοι celebrities που προσπαθούν να ξορκίσουν με αυτόν τον τρόπο τις τύψεις που έχουν για τον πλούτο που κατέχουν. Σε αυτό το σημείο θέλω να σημειώσω ότι δεν πιστεύω ότι οι καλλιτέχνες είναι περισσότερο γενναιόδωροι από τον απλό κόσμο. Πιστεύω ότι η τέχνη, αλλά μόνο η πραγματική τέχνη, μπορεί να δώσει χώρο στην μεγαλοψυχία και την αλληλεγγύη. Κάποιες φορές η τέχνη ξεσκεπάζει τις σκοτεινές πτυχές της εξουσίας με έναν κωμικό, δραματικό, σατιρικό ή ακόμη και με ένα θρησκευτικό τρόπο. Με κάποιο περίεργο τρόπο η τέχνη αφαιρεί το πρεστίζ από την εξουσία.
Άλλη μια ταινία με πρωταγωνιστή τον Τόνι Σερβίλο… Τι διαφορετικό έχει η ηθοποιία του Σερβίλο και η προσέγγισή του στους χαρακτήρες που ερμηνεύει;
O Τόνι Σερβίλο είναι ένας από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς που υπάρχουν σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Όταν ενσαρκώνει κάποιον χαρακτήρα έχει την σπάνια δυνατότητα να συνομιλήσει με το ερμηνευτικό ανεξερεύνητο και το μυστήριο. Ο Σερβίλο προέρχεται από το θέατρο και είναι ένας καλλιεργημένος άνθρωπος που λατρεύει την καλή μουσική και την λογοτεχνία. Προετοιμάζει κάθε ρόλο του με μεγάλη σοβαρότητα και ταπεινότητα, εμπλουτίζοντάς το με το αίσθημα του απροσδόκητου.
Ο μοναχός στην ταινία έχει μια ισχυρή αντιυλιστική προσέγγιση των πραγμάτων. Έχω την εντύπωση ότι η ηγεσία των περισσότερων θρησκειών δεν συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις…
Οι μοναχοί υπήρξαν πάντοτε εκκεντρικοί και ανατρεπτικοί σε σχέση με την κεντρική θρησκευτική εξουσία. Αυτό που με ιντρίγκαρε από την πρώτη στιγμή στον χαρακτήρα του μοναχού ήταν η σχέση του με τη σιωπή. Οι Καρτεσιανοί μοναχοί, σαν τον πρωταγωνιστή, είναι μόνον 200 σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένα τόσο μικρό νούμερο έχει τη σημασία του.
Τελικά μόνον ένα θαύμα μπορεί να σώσει τον πλανήτη; Γιατί οι άνθρωποι που έχουν την εξουσία στα χέρια τους δυσκολεύονται να δουν τα προβλήματα που τον μαστίζουν;
Τα τελευταία χρόνια έχω διαπιστώσει ότι η ελεύθερη αγορά αμφισβητεί το Θεό, προσπαθώντας να ελέγξει τη μοίρα των ανθρώπων. Οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν την έκφραση «μαύρος κύκνος» για να χαρακτηρίσουν τα απροσδόκητα γεγονότα που αφορούν μια κερδοσκοπική διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Με κάποιο τρόπο στην ταινία οι ελίτ των οικονομιών πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα «μαύρο κύκνο», δηλαδή μια μυστηριώδη εξομολόγηση σε έναν μοναχό και την ακόλουθη αυτοκτονία του διευθυντή τους. Είναι προφανές ότι δεν γνωρίζουν τον τρόπο για να χειριστούν αυτά τα γεγονότα. Ο Καρτεσιανός μοναχός τούς φέρνει σε αδιέξοδο, ακολουθώντας τον όρκο σιωπής που έχει δώσει. Τους μπλοκάρει και τους οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην κρίση…
Αναμφίβολα βρισκόμαστε μπροστά από ένα σταυροδρόμι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα χάος χωρίζει τις πλούσιες χώρες του Βορρά από αυτές του φτωχού Νότου. Αυτό έχει σαν συνέπεια το ότι η Ελλάδα και η Ιταλία αδυνατούν να βγουν από την μέγγενη της κρίσης. Είστε αισιόδοξος ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα στο μέλλον;
Για να είσαι αισιόδοξος πρέπει να έχεις ένα διαφορετικό δρόμο που μπορείς να ακολουθήσεις. Ένα διαφορετικό σενάριο. Οφείλουμε να επιστρέψουμε σε ένα πολιτικό όραμα που βάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ως ακρογωνιαίο λίθο των οικονομικών προγραμμάτων, προσπαθώντας να καλύψει το τεράστιο κενό που υπάρχει σήμερα μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών.
Περισσότερες πληροφορίες
Οι Εξομολογήσεις
Ανάμεσα στους προσκεκλημένους μιας ιδιαίτερα κρίσιμης σύσκεψης των G8 είναι κι ένας Ιταλός μοναχός, ο οποίος το βράδυ της παραμονής της συναντά ιδιαιτέρως τον επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το επόμενο πρωί ο τελευταίος βρίσκεται νεκρός.
