Ο βραβευμένος με Αργυρή Άρκτο στο Βερολίνο Γουατεμαλέζος σκηνοθέτης μιλάει για το «Ηφαίστειο», ένα άγριο παραμύθι ενηλικίωσης στην κινηματογραφική παράδοση των Τέρενς Μάλικ και Βέρνερ Χέρτζογκ.
Πόσο εύκολο ή μάλλον πόσο δύσκολο είναι να κάνει κανείς σινεμά στη Γουατεμάλα;
Δεν υπάρχει πραγματική κινηματογραφική βιομηχανία στη χώρα. Η πρώτη σχετική σχολή ιδρύθηκε πριν δέκα χρόνια, όταν δεν υπήρχε ούτε νόμος για το σινεμά ούτε εργαστήρια ή σωστός εξοπλισμός. Η γενιά μου έπρεπε να πάει έξω για να σπουδάσει και εγώ ήμουν τυχερός που τα κατάφερα. Αν και έχω αγροτική καταγωγή και πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στα βουνά, στην περιοχή των Μάγια, ήμουν μεστίζο, πιο προνομιακή τάξη, και όχι κάκτσικελ και έτσι μπόρεσα να σπουδάσω στην ππόλη της Γουατεμάλας και κατόπιν να φύγω για το Παρίσι και την Ρώμη.
Πόσο κλειστή είναι η κοινωνία των Μάγια;
Κάποιοι απ’ αυτούς ζουν στην πόλη, όπως οι πρωταγωνίστριες της ταινίας. Οι περισσότεροι όμως ζουν στα βουνά και δεν έρχονται σε συχνή επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο. Πολλοί δεν μιλούν ισπανικά, ενώ πριν δυο δεκαετίες περίπου κανείς τους δεν είχε κάνει καν εμβόλιο. Σ’ αυτό πάντως έχουν παίξει ρόλο και οι εμφύλιες συγκρούσεις που κράτησαν 30 χρόνια και έκαναν την επικοινωνία με τα βουνά του βορρά πιο δύσκολη.
Στην ταινία βλέπουμε πως αυτή η κοινωνία έχει στενή σχέση με την παράδοση και τον παγανισμό. Η μητέρα της Μαρία πιστεύει στα πνεύματα που επικαλείται;
Αντιπροσωπεύει έναν πρακτικό, αλλά όχι ορθολογικό τρόπο ζωής. Θα τη λέγαμε μάλλον θρησκευόμενη παρά θρησκόληπτη, καθώς εξασκεί διάφορες ανιμιστικές τελετές, αλλά δεν τις πιστεύει ολοκληρωτικά. Πρόκειται για ένα συνδυασμό θρησκείας των Μάγια και καθολικισμού, ο οποίος παρά τις επίμονες προσπάθειες των Δυτικών παραμένει στην ουσία του παγανιστικός. Η ψυχή των Μάγια δεν μπόρεσε ποτέ να εκχριστιανιστεί…
Από την άλλη μεριά έχουμε το αμερικανικό όνειρο το οποίο θέλει να κυνηγήσει ο νεαρός αγαπημένος της Μαρία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλλει παντού την εικόνα τους, την εικόνα του επίγειου παραδείσου. Υπάρχουν εκατομμύρια πληροφορίες για τον αμερικανικό τρόπο ζωής και στην πραγματικότητα δεν είμαστε τίποτα περισσότερο από μια αμερικανική αποικία. Η Γουατεμάλα έχει χάσει πλέον την εθνική συνείδηση και ταυτότητά της. Όλοι θέλουμε να γίνουμε κάτι άλλο και να πάμε κάπου αλλού…
Πως επιλέξατε τις πρωταγωνίστριές σας, οι οποίες είναι πραγματικά εξαιρετικές;
Πριν χρόνια έκανα διάφορα workshops με τις γυναίκες της περιοχής, την οποία ήξερα και από παιδί, αλλά και αργότερα όταν τη γύρναγα με τη μητέρα μου, η οποία δούλευε εθελοντικά στον εμβολιασμό αυτών των ανθρώπων. Γνώριζα το θέμα της απαγωγής παιδιών που διοχετεύονται προς τη Δύση και όταν μίλησα με τις γυναίκες μου έδωσαν περισσότερες πληροφορίες, από τις οποίες γεννήθηκε η ιδέα της ταινίας. Σκέφτηκα να κάνω κάστινγκ ανάμεσά τους, αλλά πολλές δεν ήθελαν να παίξουν, ενώ άλλες δεν εμφανιζόντουσαν καν όταν κάναμε τη σχετική ανακοίνωση. Οπότε αντί για «κάστινγκ» εγώ έγραψα «ζητούνται εργάτες» και από το πουθενά δημιουργήθηκε μια τεράστια ουρά. Έτσι βρήκαμε την Μαρία Μερσέντες Κορόι, ενώ η μητέρα της στο φιλμ, η Μαρία Τελόν, είναι μια θεατρική ηθοποιός την οποία είχα δει σε μια περιοδεία της και μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Καταπληκτικό δίδυμο…
