Ο σκηνοθέτης της «Ρώσικης Κιβωτού» προεκτείνει την προβληματική του πάνω στην τέχνη, την ιστορία και την εξουσία με ένα λιγότερο εστέτ και περισσότερο ντοκιμαντερίστικο τρόπο.
Διάσημη για την αξεπέραστη τεχνική δεξιοτεχνία της, η γυρισμένη με ένα μόνο πλάνο «Ρώσικη Κιβωτός» αποτελεί την εμβληματικότερη ταινία με θέμα τα μουσεία τέχνης. Αναμενόμενα λοιπόν, η διεύθυνση του Λούβρου απευθύνθηκε στο σκηνοθέτη της Αλεξάντρ Σοκούροφ για μια κινηματογραφική παραγωγή πάνω στην ιστορία του και συγκεκριμένα σ’ εκείνη των χρόνων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι, ο Ρώσος δημιουργός του «Φάουστ» βρέθηκε εκ νέου σε ένα περιβάλλον που γνωρίζει πολύ καλά και μπροστά στα θέματα που επανέρχονται διαρκώς στο έργο του: τη σχέση τέχνης και εξουσίας, την κοινωνική ευθύνη του καλλιτέχνη, τη διατήρηση της (ιστορικής και πολιτισμικής) μνήμης και τη δυνατότητα του ατόμου να επέμβει στην πορεία της Ιστορίας.
Για να τα επανεξετάσει και ταυτόχρονα να περιγράψει τα γεγονότα που συνέδεσαν τη ναζιστική κατοχή με το παρισινό μουσείο επιλέγει για αφηγηματικούς ξεναγούς τον τότε διευθυντή του Λούβρου Ζακ Ζοζάρ και τον Γερμανό διοικητή του Φρανσίσκος Βολφ Μέτερνιχ. Οι πολιτισμένες συζητήσεις τους διανθίζονται με υλικό αρχείου, πραγματολογικές πληροφορίες, σκηνές φαντασίας στις οποίες ο Ναπολέων και η Μαριάν (σύμβολο της Γαλλικής Δημοκρατίας) περιφέρονται στους διαδρόμους του μουσείου, σχόλιο off του σκηνοθέτη πάνω σε όσα εξελίσσονται μπροστά στην κάμερα, ενώ παράλληλα ο ίδιος ο Σοκούροφ προσπαθεί να επικοινωνήσει με ένα φίλο του, καπετάνιο ενός φορτηγού πλοίου που μεταφέρει κάποια σημαντικά έργα τέχνης και έχει πέσει σε επικίνδυνη θαλασσοταραχή.
Αν και ετερόκλητα μεταξύ τους, όλα αυτά τα στοιχεία συνδέονται με ένα ποιητικό, μα στέρεο κινηματογραφικό τρόπο, ο οποίος περνά από τις λογοτεχνικές αναφορές στη σύγχρονη τεχνολογία (από τους Τολστόι και Τσέχοφ στο Skype), από το παρελθόν στο παρόν και από το ντοκιμαντέρ στη μυθοπλαστική αυθαιρεσία. Χιουμορίστας, εστέτ και χαρισματικός αφηγητής, ο Σοκούροφ υμνεί τη διαχρονική αξία της τέχνης, κυρίως όμως μας υπενθυμίζει πως η Ιστορία δεν είναι μια ακίνητη μνήμη την οποία οφείλουμε να διατηρήσουμε ανέγγιχτη, αλλά μια διαρκής πράξη στην οποία είμαστε υποχρεωμένοι να συμμετέχουμε.
Γαλλία, Γερμανία. 2015. Διάρκεια: 88΄. Διανομή: FILMTRADE.
Περισσότερες πληροφορίες
Η Κιβωτός των Ανθρώπων
Η ιστορία του Λούβρου κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής και η σχέση του Γάλλου διευθυντή με τον Γερμανό διοικητή του μουσείου.
